agendum erat, vt primum confilium, quod impoftor fecutus
eflet, certum conftitueret, tum quam accommodate lingula
ad hoc confilium compofira effent, oftenderer. Sed fruftra
hoc in diffufa eius difputatione circumfpicies. Obiter tantum
liic illìc aliquid ex eo genere adfpergit, et, vt fit in
mala cauffa, valde fluttuar. Mox enim Montaniftam ali-
quem in deli&o manifefto deprehendiffe fibi videtur ; mox
(p. 192) catholicos his figmentis fuorum incrementa, in re-
liquarum feet a rum contemtum, iactare voluiffe: quae quidem
omnia nihili effe, quis non fponte animaduertit'?
^ Video, falua adhuc èffe omnia. Codicum au&oritas,
'Ter tulli a ni teftimonium, fcribendi geqps, argomenti Chri* j
ftianis non magnopere fauentis ratio, Plinio Traianoque has
epiftolas tuentur intaftasque feruant. Hinc iam docebi-
mus, nihil in iis reperiti, quod vel rebus Chriftian&i'wfi, vel
moribùs paganorum, iffcis quidem temporibus, repugnet.
Omnis hiftoriae veteris fidem tollat, fi quis neget, rebgio-
nem Chriftianam primis iam temporibus magna pei imper
rium Romaiium incrementa feciffe. Atque in Bithynia
-quoque |ietri aetate numerum Chriftianorum non content-
nendum fuiffe, ex epiftolis huius Apoftoli apparet. Quis
igitur fidem detrahat fcripto, quod fexaginta annis poll nu-
merofiores etiam eorum coetus ibidem fuiffe teftatur? Ad
hoc, permulti fine dubio reperiebantur, qui facia quidem
Chriftiana non amplecterentur, cultum tamen Deorum fper-
nerentj quorum ipforum impietas, vt fit, ad Chriftianos au-
£tores, a maleuoiis certe paganis, referebatur. Hinc facile
credo, vi£Umarunr vendftores, facerdotes aiiosque Deaftro-
rum cultores vbique clamaffe, quod in Plinii epiftola legi-
tuVj tempia, prope defolata ejfe, tantam certe Chriftianorum
multitudinem fuiffe, vt humànum Plinii animum ab iis
vexandis deterrere poffer, Neque porro tam faciles, vt
Semlerus putat, et Romani et prouinciales erant in toleran-
dis facris nouis, maxime Chriftianis. Quoniam ille fcripto-
rum ecclefiafticorum fidem in hac cauffa inique quidem,
fpernit tamen, iis miflis;, alia teftimonia videamus. Pruden-
tifpmi viri, monente Poftumio, iudicabant, nihil aeque dif-
foluendae religionis ejfe, quam vbi non patrio, fed externo
ritu facrificaretnr. Liu. 99, 16. Vt celeberrimum de Bac-
chanalibus S£tum mittarn, a. v. 926 datum negotium Aedili-
bus, vt anima duett ex ent, ne qui, nifi Romani Dii, neu quo
alio more, quam patrio, coletentur. Liu. IV, 30. Etiam aliis1
temporibus externa facra font profcripta. Valer. Max. I, 3*
Ipfe Maecenas in Orar, ad Auguftum apud Qiouem U fub
fin. monet, peregrina faera effe arcenda, quia nouas leges,
coiriones et tumultus pariant. Etiam Iudaeis, quibus fin-
gulari Iulii Caefaris er Augufti indulgentia plura.commoda
erant conceiia, Adrianus eircumcifio.nem interdixit. Spar-
tian. in Adr. 14. In primis Chriftiani, vt omnibus Deaftro-
rum cultoribus, ita Romanis inuifi erant, cum, fpretis omnibus
idolis, vnum Deunj, non vfiftimisi, fed mente et animq
adorarent, nec imperatorum imaginibus ture ac vino fuppli-
carene, quid? vniuerfae religioni paganorum internum pa-
rarent; Adde coetus eorum clandeftinos, , lio£turnos etiam,
qui quantopere Romanis difplicuerint, in Epiftolis fuperio,rir
bus quibu-sdam vidimus, Vid. omnino Bynkershoek de
Cultu religionis perègrinae ,apud Ve teres Rom. To. I Opp.
p. 343 fqq. Itaque Tacitus An. XV, 44 Chriftianos a Nerone
mifere cruciatos pet flagitia tradit fuiffe itiuifos, exitia-
bilem,eorum fuperftitionem fub Nerone rurfus erupiffe, non
modo perludaeam,. fed per vrbem etiam, quo cun£ia vndi-
qu6' atrocia aut pudenda confluant, eosque baud pèrinde in
crimine incendii, quam odio humani generis, conuictos ejfe.
Sueton. Ner. 16 eosdem vocat genus bominum fupcrfiitionis
nouae ac maleficae. Quod fi dodilUmi il li viri, nec Chriftia-
11 or uni culpa commodis fuis minuti, ita fciùpferunt, quid
vdlgus ethnicum, quid facerdores, quid rnagif):ratus cultvim
publicum funima religione cuftodientes fenliffe putandum
eft ? Pisuergaé in Hifpania inferiptio reperta eft, quam Sca.*
liger ad Sueton. d. 1. adfert. In ea Nerpiji.gratiae agun-
tur ob prouinciam latronibus, et bis, qui nouam generi buma-
iio fuperftitionem inculcar ant, purgatam. Qqibus teftimpniis
confirmatur et illud, quod et ipfum Semlerus negat, Romanos
minime Chriftianos cum Iudaeis proniifcue habuiffe, fed.
vtique iudiciis fuis fecreuiffe. Haec praeciare conueniunt
iis, quae Iacob. II, 6, 7. 1 Pqtr. IV, 14 — 16 habent. Inde
enim apparet, muftis in locis, vel maxime in Afia, Chriftia-
norum nomen in conuicium abiifle, flagitia iis temere effe
adfida, innocentesque multos in ius raptos. Quod igftnv
lacobi et- Petri tempòribus creberrime accidit, quis neget,
idem fexaginta annis poft, cum, aucto Chriftianorum numero,
Deorum cultus magis magisque dècrefceret, iisdem in
locis accidilTe? Et quis, ¡audear monumenti antiqui fiderfi.
labefadarè ideo, quod hoc idem teftatur? Ohiicit Semlerus
et vrget hoc, non latas .effe ab imperatoiibus difertas contra
Chviftiauos leges. At primum, vndè id vult probare?
Vere Bynker&hoek p. 347 To. I Opp. Ecquis, inquit,
rabitur, Tribonianum, Chriftianis addiclum, omnia eius gene