ftolas, nec vllum ifi iis fignum apparuit, quod eas ftifpeclas
redderet. Et Aldinus quidem Codex tam vetuftus fuit,, vt
Aldus eum Plinii ipfius aetate fcriptum contenderei. —
Tertullidnus eas commemorai, cuius tempore, iam plura
huius volunsinis exempla per orbem terrarum difperfa erant,
cupideque le&itabanturi, namque libros au&oris noftri, qui,
vt Tacitus primum, lie ipfe fecundum ab eo do&rinae locum
inter aequales ten'ebar, vix vulgatos in Galliam vsque
perlatos effe, ex IX Ep. II, 2 intelligimus. Qua fronte
^igitur Tertullianus, fi vel ipfe, vel alius Ghriftianus aequa-
ìis, eas epiftolas finxiffetr fic procreatos foetus pro Plinianis
venditaffet ? aut, fi hoc aufus -effet, quomodo inferi exem-
plis operum Plinianorum dilperfis potuifient? Sirigularium,
nec cum aliis cohaerentium fcriptorum longe alia ratio eft.
Facile enim Pilato A&a ad Tiberium, aut Marco Aurelio
.decretato de non vexandis Chriftianis fupponi potuerunr.
At corpori librorum, quod per fexaginta amplius annos in
hominum manibus fuit, nouum fraude intexere membrum,
vix impoftori vel aftutiflxmo licuit. ■— Equidem plures per
annos in tra&andis Plinii fcriptis ita verfatus fum, vt, quod
commentarii noftri docent, non lìngula modo verba cum
puluifculo, vt aiunt, excuterem, fed ingenium quoque au-
¿Voris multiplex moresque notarem : fed veriffime dicere
poifum, nihil me in hac priori epiftola reperire, quod a
fiilo, ingenio et moribus illis abhorreat ; imrao omnia lis fa-
tis accommodata funt. Leue eft, quod adhuc dixi. Tot
omnibus feculis plurimisqUe in terris viri doctiffimi earn et
Traiani refcriptum le&itarunt, excuflerunt, illuftrarunt, in
alias linguas tranftulerunt : nemo illorum omnium hie ali-
quid fraudis odoratus eft. Miriticus fane artifex et incredibili
ingenio impoftor ille fuiffet, fi iinguam ingeniumque
ad elegantilfimi fcriptoris exemplum ita fingere et conformare
valuiffet, vt per tot fecula do&iiiimorum virorum fà:
gacitatem falleret. Ea res profeto non eft tam facilis, vt
Semlerus fumfiffe videtur. Si qui forte aut ingenii expe^
riendi, aut animi caufla nobilibus lcriptoribus libros fuppo-
fuerunt, non diu mendacium illud Criticorum follertiam la-
tuit. Pias autem Chriftianorum antiquorum fraudes redicns
literarum lux fub ipfum ortum'deprehendit atque detexit.
Putemusne, vnum, quo Plinius vfus eft, iciibendi genus
multo, facilius potuiffe ab alio erfingi atque recidi?:iExcel-
lentiflxmum Chriftianorum atque fiorèntiftimnm fcriptovem
illa aetas Tertullianum tulit; at Africanum dieendi genus,
quod libi parauerat, plurimum diftat a Pliniana facilitate
fttqué elegantia. Sed fac, Chriftianum hominem diuturna
aemulatione eam ipfam effe àdfecutum; num credibile eft,
eum fuiffeeo defeenfurum, vt, quot et quantas ineptias hic
Semlerus libi reperiffe vifus eft, tot et tantas Plinio trihue-
rer, charrisque illuderet ? Accedit et alia difficultas. Etiam
iraiani refcriptùm eandem refért orationis formam, quani
caeteris Principis huius epiftolis impreffam videmus. E
Semleri igitur fententia alterutrum fumendum eft, aut vnum
impoftorem vtrique orationi, quamlibet dmerfiffìmae, expri-
mendae parem fuiffe, aut duos, poftquam in vrta quisque
effingenda diu multumque fudafferet, ad hanc fraudem con-
fpiralle. Enimuero neutrum cimi veri fimilitudine quid-
quarn habet commune, — Caflianum illud, Cui botto, in
hac quoque cauffa valeat. Nenio facile dixerit, quid falfa-
rius Chriftiaiius his epiftolis fingendis fpeftaueriti Primus
OaS commemorai Tertullianns d. 1. et grauiter in Traiani
relcriptum inuehitur. O fententiain, inquit, neeeßitate coii-
fujam! Negat inquirendos, vt innocentes, et mandai puniett-
dos, vt nocentes. Farcii et faeuit, dißimulat et aniinaduertit !
Quid te ipfam cerifera circumuenit ? Si damnas, cur non et
inquirís ? Si noti inquirís, cur non et abfoluis ? Neque aliter
Chriftiani antiquiy innocentia fua freti, et religioni fuae
fauftiftima quaeque deberi putantes, epiftolas illas fpeclare
potuerunt; vtraque iis et lenitatem quandam et iniquitatem
fimul fpirare videbatur; vtriusque enim argumentum, fi
funvmam facías, eft hoc: Certum *eft, Chriftianorum ánimos
praua quadam et immodica fuperftitione laborare, quam
tarnen, fi ira v.olunr, libi habeant; modo ne cultum Deo-
rum publicum fpernere aut impugnare audeantj modo, ne
in lietaeriaram iufpicionem iucurrant. Id qui fecerit, is
fupplicio coercendus eft. Eam tnentem Plinio et Traiano
bene conuenive mox:oftèndemus : fed quid lucri illud vexa-
tis Chriftianis atque exercitis adferebat? Iftis neque fuorurn
odia aduerfus gentiles fatis exacerbare, neque vexatoribus
,fuis exemplnm, quod fequerentur, tàmquam in iliuftri pofi-
tum monumento oftentare poterant. Atqui alterutrum profe
to libi efficiendum omni modo curaffer, fi quis Chriftia-
nus ad illä fiibornanda ingenium manumque admouiffet,
Fauent quidem Chriftianorum cauffaehaec: nihil aliud inveiti,'
quam fuperfiitionem, eaque ipfa inde repetunt fcripto-
res, quos fupra laudaui, eccieliaftici : fed propter vnum illud
teftinionium integras epiftolas fiftas effe, in quibus, plurima
Chriftianorum voluntati parum refponderent, id vero, per-
negave non dubito. Semlero, lì quid video, hoc ire primis