re foleam, non exceßße me ntimertm, quem apud ampBf-
fimim ordinem fußebturuni mihi profejjiis funi: tuo tarnen
defiderio fubfcripß; et dedijfe me ins triuni liberonm Sue-
ionio Tranquillo ea conditione, qua adfueui, referri in
commentarios meos iuß.
XCVI. (XCVII) C. PLINIVS TRAIANO.
ARGVMENTVM.
t ) e Cbriftianis in Bit hy ni a, magiftratuum itiiquitate mul-
tutti adhuc vexatis, quid fiatuendum fit, Traianum i confulìt.
Non mirum cuiquani videri debet, hànc elegantiffimi fcri-
ptoris, humaniifimique Legati Propraetoris de Chriftiano-
rum antiquiffimorum rèbus relatìonem, atque Traiani ad
eam refcriptum omni aeuo Chriftianorum ftudia commouiffe.
E veteribus. has epiftolas memorant Tertullianus'ìn Apologet.
cp. 2. Eufebius in Chronicis *lib. I p. 67 ed. Seal, atque
inde Hieronymus in Chronic. Eufeb. tum Orofius VII
Hift. 12. Nec inter recentiores quisquam veteris eccleliae
hiftoriam tra&auit, quin baec quoque duo monumenta ad-
ferret. Etiam lurisconfulti nobiliffimi in iis illuftrandis ela-
borauerunt; etenim Francifcus Balduinus ea in Editìis vete-
rum Principum Romanorumf de Ghriftianis commentario fuo
explicuit ; quem eundem laborem et Gerhardus Io. Vaffius
fufeepit. Tum luft. Hen. Boehmerus XII Differtationes lu-
ris Ecclefiaftici edidit, quarum fex priores ad has epiftolas,
in hoc relcripto praecedit, ad tam neceffariarum, quibus
quod baec beneficia referatur. incitarentur homines, vt pro-
Refpicit ergo Plinii epiftolam ; lem vellent tollere, imminue-
fed talem negligentiam in batur.. Subfcr.ibere, concedere
nullo alio referiptoreperimus. aliquid petenti, fatis facete.
Num aliquid excidit? Haertt'Ita fubfcriptor et adferiptor
tibiy bene feis. Pienius I Ep. ap. Cic. Dom. 19. vbi vid.
5 , I l - animo meo haeret. Alio Manut. Ante dedijfe verba
fenfu h. v. Ep. 40. In fuße- vt feias cum'Mf. Voff. Edd.
clurum non debebat Catan. Vet. A$di Iunr. Schurer. Lon-
haerere; facile enim apparet, gol. deleuimns. Etennn nec
nunc. effe, fatis futurum. Par- latinitas, nec fenfus dicere
cus autem Traianus in hòc patitur : in con}mentarìos iujfì
beneficio tribuendo erat, quia, referri, vt feias, me dedijfe. De
monente Gefnero, per fiétio- commentariis Principir cf. ad
nem illam iuris vis ipfa legum Ep. 76,
reliquae ad Tertullianum pertinent. Sed noftris temporibus
grauis de earum au£loribus controuerfia orta eft. Etenim
Io. Salom. Semlerus in libro germanico, Neue Verfuche
die Kirchenhiftorie der erften Iahrhunderte mehr aufzuklären,
Lipfiae 1788- Fafc. I p. 119 — 246. nouem argumentis
fex his ipfis epiftolis petitis, tum aliis quibusdam aliunde cor-
rafis, acriter pugnai, non effe eas a Plinio et Traiano pro-
feftas, fed ab impoftore quodam Chriftianö, eoque infulfif-
fimo et ftupidiifimo : quam eius fententiam Corrodi adiuuit
in libro, Beyträge zur Beförderung des vernünftigen Denkens
in der Religion P. 13 p. I — 35. Ei A. C. Hauerfaat
oppofuit, Vertheidigung der Plinifchen Briefe über die
Chriften gegen die Einwendungen des H. D. Semlers, Got-
tingae 1788* Ac Semlerus quidem, cuius laudàbile in mo-
numentorum antiquorum fide examinanda ftudium in im*
probam (quod pace maniùm tanti viri dixerim) graffandi
lubidinem exciderar, hic mirum quantum omnia mifeuit tur-
baüitque, atque multis modis ingenio fuo ad harum epifto.«
larum" aufloritatem labefaétandam abufus eft. Scriptorlbus
ecclefiafticis fidem prope habet nullam ; monumenta certa
non curat; quae per rerum naturam admodum funt credibi-
lia, negar ; in tenebris, quibus res Chriftianorum Afiatico-
ium antiquiifimae fepultae iacent, conietìuris nititur, ridi-
cula adeo fingit; filentium auftorum alieno loco premit]
certam formam audaöer- effingir, ad quam, fe iudice, tam
Plinius et inquirere et referre, quam Chriftiani interrogati
refpondere debuerint ; vpcabula latina ( crimen, carmen, perieli
tari, poenitentia, deferre, quid? nOtiflìmum adeo illud,
püerisque tritum dicuntur) peflime interpretatur ; in chro-
nòlogiam f. 6. grauiffime impingir ; antiquitatis Romanae
ignorantiam f. 4 et alibi proditt atque ita vult efficere, vt,
quas epiftolas Rittersbufius pretiofiffimas huius libri gemmai
vocauerat, (adeo homines, etiam dotìiifimi, iudiciis fuis diffident
!) ftolidiftìmae nugae, fraudesque, non piae, fed im.*
pudentiifimae, effe videantur. Si ita in monumentis vene-
randae antiquitatis graffati licet, adum eft de omni hiftoria
antiqua. Non eft huius praefatiunculae, neque harum no*
tarum, illa omnia poft Hauerfaatum, qui ad multa bene re*
fpondit, den 110 examini fubiicere, atque pluribus refellerei
Nos ex inftituti noftri ratione paucis defnngemur, atque in
limine vniuerfe, inox in notis de fingulis locis, quid fentia*
mus, dicemus.
Codices manuferipti, vnde decimus Epiftolarum Plinia*
narpm lib'er typis expreffus eft> habuerunt has quoque epi*