
7 0 C a p . X I I . g c m b e ^ e t i D e g i m g ï i l i r c ^ C i r c u l a r & c . T a b . X X V I .
Sci-n ! ) t eMa c h i n e e i n a v ú §©t í i t { ' e (mÍ ) e í c imt ) á i ' t ó f e e c nmu § . 2 B c i l m m tfl me S c e n f t e i K f e i i i (111--
6cc SBüttcl oláei i i 5 e l 6 i ( S c f langc (iitstilcfletv roelcleá aber n u t i n getaSer S i n i e I ;m u n 6 (lei'Wiebet,
u i i b feine C i r c u l a r - S S e t o e g u n g ma c h e t , ató folgen {»icr etlic6e ^iet ju Dienente 8(ften.
§ . 1 9 0 . T a b u l a X X V I . f inSgcjeictnet Biei ' m t c u , wi e folc^eí f o n ; t i e
elfte 3 Ì r t F i g . I. i|l e i n P e r p e n d i c u l a r - 3 l a > mi t f oWe n S á í ^mn wie i n Cenen U ^ t e n mi t Sen © i g í
lifíjen ¿ a r f e n , oî)ec wie Cerglcitften i n Cenen ©¿&nc ibei a ) ì i i&Ien, Èenj { t oS nac^ îtec © « 8 « fui'tjufAie»
6en,8ei>fàucfeli(®,îii5c5mit6emUnKïWeiîi,îia§ïoi'tï)ui'CÎ)î)ic H o r i z o n t a l - S e w e g u n g , t ie mi t Set-
© t a n g e D H gef^ieftet , n u r aUein 6et) C emS l u f i o S e r alleine bei; 6 em SlieCerfcftieben 9îai )
fottftcliet/^ierflSerfbTOoWimStufteaenaliauc^ Dîieïierfcl)iebcn/ unì ) alfe i m c o n t i n u i r l i c ^ e n © a n g
oerl)arret. S e n n w e n n C e r S l r m i n D niebergeCrurfetroirÌ), fo frtiiebet S e r f urge S l t m E t a S
SHnbin y for t , w i r ï a t e r ter S l r m D a u f g e b e n , fu fc^iebet ber antere S i r m i " t a S 9 i a t f o v t .
§ i e r i(ì u m tie soeeUe t e á 9 í a t e á B ein ©ei l g c leget , c ineCaf l tani i tauf5uf )el jenotee j u p í j e n , e^
f a n a ter auc^ ein a n t e r 9 î a t j u ï r e i f c u n g einer M a c h i n e t a r a n g e t r a u t e t we r t e n ; alleine e« m u §
e i n e d ) w u n 3 f 9 î a t » o n einer frtjnettcn äSeieegung t a r jwi f c i e n f omme n , u n t feil, w a n n a n t e v á t i e
M a c h i n e frf)ncll arbei ten m u § , t a ¿ 3 í a t A n i c j t ä u g r c g f e i ; n , t ami t e ¿ t c ( í c e 6 e r l ; e t um f cmme t ,
c¿wi«aberaucí)eineteftoftár(ferem'afft6a6en . S i e © t a H g c D f í i n t u r ( t ) e i n e©t a n g e n í i í u n f t ,
Ä u r b e l , oter a u t 6 t u r t S aJtenfc^en getrieben wer ten. S i e f e I n v e n t i o n ^at L. C . © t u m
i n feinem f W i i ^ l e n - S u d ; T a b . X X X Ï / / . g e f e g e t , t a c r f i 3 l ( ( ) e à bei; einer ©cl )nei tei SKü i i l e , a Kwo
t ie © â g e i m a u f f « u n t 0î ietergef )cn fc^neiten foil, gebrauchen wi l l . 2 B a i aber »on folcber I n v e n -
t i o n t e ¿ b o p i 5 e l t e n©c ími t t ^ } u {(alten, Wi r t fünf f t ig, geliebt« ©Ot t , bei; S S e f i l r e ibu n g ter ©d ) n e i t e í
3Jìuì)Icn folgen, © o n j t t a t t ie I n v e n t i o n mi t ter toppelten B e w e g u n g fcijcn 3 u n < ! u t c f e l i n fei»
n e m © 0 l ! i | j c l j u v p n g . /70 angef i iÇret , u n t eá t e r S i r i ter toppel ten Ä u r b e l , fo a u ^
t u r c f j a u f f í u n t S í i e t e r í S e w e g u n g i n t i e S i u n t e umget r ieben w i r t , ^ier u n t e r ter I I . F i g u r , bei)
t e m ^ u n f l u t c f e l ober p n g . /t f j .gcseic^net/oorgejogenjwei l f i e r t ie S S ewe g n n g u n t a b w a a g e tm<
mer èinerìet; i f i , bei; t e r S u r b e l aber nicht.
25tc o n t e r e S I r t . F i g . I I I . ifl ein h o r i z o n t a l (Evoncu- - 9v(i&, wie folc6e¿ i n tenen Umrei t
bei; t e m B e r p e n d i c u l , n a c h ter al ten Sf r t , j u t e n U n r u h e n , ouch noch i n tenen X a f c f j ewU^ r e n g e ' -
brciuchlictiifí. ' i ím C e n f f o i f tein ©t i f f t oter S opf fen A , u m welchen jwet) «Segeln bo n SOieging,
« i f e n oter ¿ o l ë , n a c h t em t o é SS5erc6 we g e n feiner ©röf fe m i t V e r r i c h t u n g befchaffen ift, beweglich
f î n t , a K B C , t ie eine îHegel S hot i n D eine © t á m m e ober í Jor fot t , t o g , fo t ie Siegel B
nach £ : g e f c h o b e nwi t t , ( ï c h t i e©t «mme D ouf fhebet ,unt ottejeit wieter einfoKet , neml ich we n n
t i e S t o n g e F t u r c h G gcjogen w i r t , t o á 9 5 o t » o n D noch H gehen tnu§ . h i n g e g e n t i e
Siegel C h o t t e r g l e i c h e n © t f lmme D t e r 2 3 o r f f l I l a u f t e r a n t e r n © e i t e i n J , t o i w e n n t i e © t a n g e
K n o c h t em 9 î o t gefchoben w i r t , fclches » » e n H gegen J beireget, u n t alfo t u r c h F mi t
giehen u n t in K mi t ©tof fen einen c o n t i n u i r l i c h e n M o t u m b e f omme t , wei l fo bol t t a i eine
aufhöret, t o é antere onfónget. « i n e folche 9ìegetni i t ihrer © t o m m e ifl befonteré unter t e r I I I . F i g .
mit L geseichnet. © o n f t achte ich tiefe S l r t c o r beffer, alé t ie u n t e r t e r er(ien S i g t i r , wei l tie D i -
ftanzter ¿ e b e l < 8 l rme E F nicht fo leichte jut r i f f t , weswegen jich auch S t u r m in ongejogenem
O r t e S o r g e u u t S î e c h u u n g m a f t e t , o K ouch tof i folche c om § c b e l D nicht gleiche Ä a f f t emp f o n i
gen. S e r A u t o r , fo f oWe meineé a s i f f e n é a m erflen befdjrieben, ifl B o n a j i i t i L o r i m i s , ein g io -
rentiner » o n a t e i , in feinen f i inf f ï S i i c h e r n c om g e f l u n g é < 5 8 a u , fo t u r c h D a v i d j r v m f c r i n é
Seutfche i'iberfeget, u n t ä u S r o n r f f u r t h flmS!)îai;n 1607 mi t teé i e i r v  i i p f f e r n h e r o u é f o m m e n .
3 m teutfchen S v emp l a r ift t ie S i g u r a u f t em V I I I . Ä u p f f e r teé fiinfften S u c h « N o . 4 . i m 2 1 .
C a p . ju ftnten.
® i e bv i t te 3 i i t . F i g . I V . jeiget gleichfalls eine a r t b u r d ; b e n ©t hwc i t i j e l A B , wel>
eher jwifchen 2 ipfoi len mi t feinem bei;ten S opf fen beweglich, u n t in C einen j a c t e n , bei; D
ober eine © t ó m m e hot , welche t u r c h We S e t e r E ollejeit noch t em S i a t getrieben wi r t . ©i e f e bci)=
t e S I r m e C u h t D haben äwifchen itch ein 3 î o t mi t §ocfen<3i ! Í ; i ien, fo an ter » H e ff fetîe
ili, u m tiefe % e l l e f a n ein © e i l gefchlagen, u n t eine Ca f i baini t aufgehoben, oter eé f ónnen bei; B a n -
tere
C a p . X I I . « S o n a n b f m I n v e n t i o n s . T a b . X X V I . 71
tere 9? í i ter ongeftecfet wer ten. 3 " ' " ®e 6 i ' ( i u c | w i r t ter S c hwe n g e l oter ® a u m beweget, cnt<
weter t u r c h SKenfchen oter einer a n t e r n «ifferlichen Ä r o f f t , u n t t o faffet einmal;l ter ^ o c f en C t o S
S S a t , u n t we n n tiefer nathWffet, tie © t á m m e Z J u n t treiben eé alfo i n t e r 9 i u n t e for t , u n t f o n grof>
f e S e w o l t t a m i t 'ouéger iétet we r t e n ,we n n t e r S S a u m ^ / ? l o n g ift, n u r t o i eé fehr l a n g f om ta>
mit hergehet.
® i c ßievbte 2 ( v t f iel letFi g . V . c o r , t o auch cermittelfl e i n e é P e r p e n d i c u l s o t e r S c h w e n -
gelé . í í 5 , u n t 2 holbgejdhnte 9 J 4 t e r C D , 2 . 5 S J e l l e n mi t a a n t e r n ©cbc iben E F , t a r i n n e n
etwa u m tie Jpelfftegähne f i n t , tie fich nieterlegen f ò n n e n u n t wieter auf|ící;en, u n t in einen
f ) t e i ; l i n g oter ©et r iebe ff eing rei i ien , weichcé ©et r iebe o K t e n n mi t feiner í B c l l e H t i m S S a l i
^e L nebfi einer iiette J umt reibet . ® e i ' © e h r a u d ) iff t iefer : g ß e n n tie 'iperfon a u t e r
© t o n g e K jief;et, fo wentet (ich tie ©cheibe E nach ff, u n t treibet mi t feinen in tie .§ól;c
henten S a h n e n t e n £) ret ) l ing ff u m , hingegen tie ©cheibe F trel;ct fid) auch nach ff, ober fie
trehct t e n S r e i ; l i n g ff nicht, fontern feine 3 á h n e legen fid; n i e t e r , big fo wol;l t ie ©cheibe E ató
i ? (ich wieter » o n ff wentet, t o o l é t e n n E feine 3 á h n e nieter leget , u n t F mi t feinen oufgerich»
teten, t e n S r e t ; l i n g ff wieter for t t reibet. S e r S i n g e n u n t ©ebr o u éb ift wo h i n i r g e n t é j u r e c o m -
m e n d i r e n , a t ó wo feine t i o r c t e S ewo l t »onnöthen i|i,weil eé fo wohl roegen ter be»egi id)Cr t3áhne
u n t g e t e r n , otóouch t e i abwechfelnten ©onges " ba i t wa n t e l b a r w i r t ; tie P r o p o r t i o n unì ) S K a o g f
(fab f a n id) hier nicht bet;fiigcn, wei l foldìeé oUejeit nach t e r S r ò f f e u n t ö e w a l t , t ie eé ouéjuf leben
hot, gefchehen f o n . & hot aber fold)eé befdjricben B r ß b n i i i s in Theatro M a c h i n a r u m , u n t
Z e i j l n g i m 2 X h e i ' T a b . 10. t a eine Äet te ohne ® n i e m i t a a S r u n n e n < © ; m e r n a p p U c i r e t ijl.
© o n f i e n hot »or einiger Sei t e i n cjetsifier I n g e n i e u r eine M a c h i n e oUhier u n t and) o n t e r s r e o
u m é © e l b f e ^ c n l a ( f e n , untocr f f luf fet ,weld)e in einigen ©t i i r f e n mi t unferer jiemlich i ibereinfom»
met,nemlich t o i (ich u m ein g o n g e » 9 ? o t alle t i c S ó ^ n e nieter legten u n t wieter a u f j i u n t e n , wo o o «
er (ich groffe ©ei c o l t u n t ©dinc l l i g fei t »erfproch. © e i n F u n d a m e n t ober ter grei fen ©ewa l t ,
fd)rieb e r t cm^ e b e l } u , a n weWe n er a n e i n em( S n t e ein@ewi cht mad)en wol l te, oud) in M o d e l l
eineé » o n ein oter jwep Cotb hotte. 5 B e i l id) ober billig i Setei i fen t rage feine M a c h i n e u n t I n v e n -
t i o n hier jujeigci i , fo wi l l ich inswifchen es mi t ter V I . F i g u r T a b . X X V I . t h u n , welche » i e l c o r a -
p e n d i e u f t r ifi, u n t eben tiefeé prai f t icet . ©e i n e i S ewe g u n g t e r M a c h i n e gefdjohe t u r c h einen
longen H o r i z o n t a l - Jeebel A B , a n tefíen g u t e bei) B wolte er ein ®cwi d ) t a n h ä n g e n , u n t
t u r d ) a u f h eben u n t S l ieter t r i i c f en eine fehr groffe ©ewo l t »erurfachen. JHun ifíé w a h r , we n n t e r
^ e b c l ^ ß l o n g , u n t t o 0©ewi c h t e fchwehr, m u § frei;lich ein g r o f f e é í S e rmó g e n erfolgen, weil hier
b e r D i a m e t e r t e í J 9 ? a t e é f ! e ¡ n , bei; i hm ober nach P r o p o r t i o n j ieml id) g r o ß wa r . a l leine foli t i e
qjerfon t a é S i i t e eineé langen Jpebeíéoon 8 S u g aufheben, fo f o n folcheé nidlt ú b e r a S u i g e f d i e h e n ,
u i i t t a w i r t t ie B e w e g u n g , we n n t a é S i o D i m R a d i o n u r 1 5 u § i f i , f o u m 3 S o l l bet rogen, u n t
a n ter SSSelle nach P r o p o r t i o n »iel ein we n i g e r « , ja bei; einem etwaé groffen SHot u n t f leinen
SBelle fal l g o r nicbté. 9 B i l l ober tie qjer fon in tie aJìitte treten, ató etwo in B , wie teé I n v e n -
t o r i s à i e p n u n g w a r . fo f o n jwo r foldje t e n ^ ebe l nod) e i nma hl fo hod) b r i n g e n , alleine wei l eé o l i t o
i n i ? n i d ) t a u f e i n t o t h , wie i m M o d e l l , f o n t e r n o u f » i e l c ? ! 3 f u n t a n f omme nmu § , fo wi r t tie sper»
fon groffe Ä r a f f t onroenten muf fen, u nD iiidit lange t a n r e n fònnen. gr wolte jwa r fold)cé mi t t e r
a r t oter J a m m e r er f ldhren, t a m a n mi t t em ©c h l o g ein grolfeé prccf t i ren fónte, a l leine eé i l i ei n
groffer Unter fdjei t , t c n n tie a r t u n t ^ l amme r fi'ii;re ich let ig bié a u f ten í í e i l , ober tiefen witerfle«
hetfo gleich tie C a l l , alfo t a g t i feine K r a | f t » o n © d ) w u n g otó w i e ^ a n ime r u n t a r t gcnieffet, ouch
» i i r t e feine M a c h i n e j u groffcr t'oft wegen ter beweglid)en S ^ h n e nicht langen S e t i o n t hoben, u n t
fo fie »on SWetall , 5U f ol ibor gewefen fei;n
S ) i e f l i u f f t e s i v t . 9 0 0 0 tiefe V I . F i g u r T a b . X X V r . bet r i f f t , i|f fol chcgorbc i iucm,wen n
e i n e i P e r f o n t u r d ) S í i e t e r t r í i i f e n tei -Är a f f t oter tcr©chroel ; re t e é t t i b e s wa é aus r idj ten foil; S u
t e m e n t e f o l c h e O z o n a m on e i n em^ B o g e n , t a e i n L a q u a y hinten aufftehet, u n t foldjeii fortge«
heilt machet, a p p U c i r e t hat, eémúlTcn aber 3roei;¿)!áter unì) swei; S u i « X r i t t e fci;n, t omi t we n n ei<
neéaufí t o é antere nietergehet, » e iwe g e n f i e o b e r mi t e i n ema S o o g í S S a l c f e n i n e i n o n t e r g e h a n g e n
fint,
m