
90 Cap. XVII. S5Dtt Dm áufferlíc^en traten. Tab. XXXIII.
XVII. Sapitri.
Denen áuífcrlic^m ^rafften beo Det* Mechanic.
§. 252.
einem Me c h a n i c o tcirS tiid^t n u t e r foí e t t , t a g et Èie 9iegc(n u n í ©efcgc 6ec S8e<
" roeguns, fo nicit f o ^ e ju Seiien Ma c h i n e n nòt&ia f tnS, wi f fe, fonbern eí i|i aucí
^iJ#íniJt^n)eníiiá unb unentkt)r(ic{), Sag er oe t f l e lx , wie t ie áuffei-fic^en Äri i f f te <111
WefelSen j u a p p l i c i í c n , oi)et toie 6te Ma c h i n e n m é í>cnen áufferlic^en Äcaf f ten cirt--
jm-iíéten ; /a w a í not^ meijie t ( í , tia§ er jeber áufferlicícn S r a f f t i^r asecmágeit un6 Si8cn<
fcfwfft u n í roic fott^e mn bcquem(íen j u appl i c i r en fei;, wo j l o e rWe , wcicfeeS o6er nic^t t iut
Mechanifcíic, fontern mífy Phyf ical i fct ie F u n d a m e n t a uní) SÍSi f fenf taf f ten itótpig i a t . S®ei(
fl6er í>a¿ fegte Dielen, a u c j í enen, Èie fonfl i n iMe chani c i s not® ein siemlicSeS gc tSan, fefilet, fo
ili fein SSunSer, wenn (ie tei) i^r cnó f f t e r í t ief -auáaefonnenen I n v e n t i o n c n , «i icj , unbwoW
m um einen gangen S8auer'.6c^ritt fef;lcn, D6 nun rooljl folc^e F u n d a m e n t a a u í t e r O e c o -
n o m i a A n ima l i , P y r o t e c h n i c a , A e r o m e t r i a , H y d r o f t a t i c a , Hy d r a u l i c a , P n e vma t i c a ,
uní» berfll. SKiffenftbaften ciel einen weiteren 95aum, a ( í ^ier i f í , nct^ig Saben, (Semi je6e¿ ein
sang a p a r t e s erfoSert ) fo fott 6enno(6, fo oiel einem Slnfiinger ju wiffen oonnót^en , ^ier
depáeDracJt/ un6 mi t genugfamen e r enipe ln unb Ma c h i n e n er f lní ret wcrtien.
§ . 253. l int e r einer fo genannten áulferliceen Är a f f t wi rb aKeá taí j enige »er f faníen, wa á
oermógení» i|i einen anbern Só rpe r , M a c h m e oDer I n í t r ume n t j u kwe g en. ©iefe «ujíeríic^eii
Ä - a f f t c fini) er jlíic^ bie Icbenbigeu € i ' e a t u r e n , ató : ( i , ) bie S i e n f c j e t t uni) f a . ) bíc á t c v c .
3 um aní e rn bie leMofeit © c p p f f e , ató : i . ) ® ev as ínb. 2.) ® 00 ^euer. 3. ) ® oé aBaffer.
4 . ) S a é ©c roí í^t , obe r atte ©í í r o e^r e ber (Eói 'per. Unb enWicö : 5.) ®í c S e b e n t .
_ §. 254. -Xa^ Sffiort öujTe i i i$ wi rb iènen Seogelegct, äum Unterfc^eib, bag ma n bie
S u n f einfttCfen . ^ e i - s c u g c / ober a u d woW bie barau^ enttle^enben Ma c h i n e n , ebenfalls
Ä r o f f t e ober P o t e n t i e n nennet/ weif (ie burc6 i^re Sunt i»ma g i a e Slbt^eitung unb 23er¿iíftnig
bie j í ráf f te gewaftig oermef iren, ober burcS fie eine groffe ©ewaf t mi t weniger Är a f f t f an aug^
geritfetet werben, p fi® fefíijl aber gfeictjfam tobt f inb; tinb nienti oe t r idt en fónnen, wenn i^nen
bie fo genannten óu| íer ! í$et t . S r á f f t e nic^t j u Jginiffe f omni en, unb baS Ceben ober »e roegung
geben. pafte aber oor bef fcr , alleá bní j enige, w a í eine SBeroegung oerurfac6et, eine á í r a l f t ,
unb aHeá roaá bie Är a f f t wrmepr e t , eine Machine ju nennen, ©onfien wi rb bie Är a f f t einges
tOeifet I . in bie Ie6enbige, wenn bie Bewe g u n g roiircflicf) gefcSiie^et, 2.111 bie tobt e j i r a f f t , wenn
bie Caf t nur ermatten wi r b , wie oben ft^on gefaget worben.
§. 255.
SSon Der f rafft beé 2c6ené, ober ber SOíenfc^eit uní) Siviere.
S i e Är a f f t be i CebenS ober ber aKenfc^en unb Xbiere entließet, wenn ber S è r p e r , ber a u í St i l i
fcutn, mi t feinem aSfut unb q5uíg.Slbern, 0íercen, gafen unb » e i n e n , nfá eine Ma c h i n e jufammen
gefeget i ( í , bur c f ebi eSe e í e , af¿ wie eine Ma c h i n e butti) bie áufferíi(í)e Är a f f t , regieret wi rb, ba§ fie
bure!) bie § á n b e , Súf fe, unb anbre X^eife be^ Ceibeá einen anbetn S è r p e r ober Ma c h i n e wieber bewc»
gen fan, unb ¡wa r , nac^bem bie Ma c h i n e beé €ó r p e r ¿ befc[;affen ober mi t »Or t z e i t gebraudjet wirb.
§. 256. finb aber bie Mußuli b a i »omc^inf t e ®e r ( f j e i i ( ) ber SBewcfluii.^, wefcie
burÄ3ufammenjic&ung unb Sfui f i rer fung be i S è r p e r « gefc()ie5et, unb folien bieferSMäusfein in
allen ©l iebem beá menfcf)lic()en CeibeS 437 feyn.
§ . 257. S i e Slutóbung ber S r a f f t e ober ©tar t f e bei; benen gjienftSen unb t^i e r cn gefd)iei
Set entweber blog burd) bie lebJaf f teÄraf f tber Beelen unb SRuf cufn, a l i : wenn einer ein ©ewicSt
mit auégefirettten a rme n ftebet, ober in frei;er Cuf f t Saft . Obe r , eggeftfcieSet menn j u r Är a f f t autt)
bie ©(^roe^ve bev j i r a j f t b a « ipr ige bcDtvoget ; af¿ : wenn burd; ba¿ t r e t e n mi t benen i i i f f w
Cap.xVII. sgonbenátifferlíc^enfráfftcn. Tab.XXXIV. qi
einSiab, e( I ) tei f f<et c in ober qjumpíSí e e r c í beweget wirb, bani íSt nur bie Är a f f t , fonbern aueS bic
©tSweSre be i » e i n e i , unb ein groffer Sf;eil beS Ceibeá bas ©einige bet;triiget. SSon bem crffen i f l
ein e r empe l T a b . X X I I I . F i g . V I . ju feSen, ba ber SWann mi t auSgeflreciten a rme n ben S r t i c f e r
ober Jpebel bei; A auf« unb niebertreibet. SSon ber anbern SlrtS aber, F i g . I. uiib I I . ba bie SDiam
necmit iSrenSSeinen unbbe rganj en@cSroeSr ebeS£e i6e«ben Xr i t t A , ingleicSen mi t SieSen
unb St o f f en ber Sl rme ben Jélgernen Sl rm B unb folgenbi bie Ma c h i n e bewegen.
§ . 258. SWe Í S e r r i é t u u g , fo wol;l ber SDJenfeSen a K XSi ew, iff " i d f ráf f t iger , wenn nicSt
nur a rme ober S e i n e allein, fbnbern aucS bie anbern XSeilc be i Ceibei, famt beffen ©cSweSte jugleicf)
mitarbeitenSelffen. SannenSe r o folien alle Ma c h i n e n , fo »iel möglici), alfo angeorbnet wer=
ben, bag fo woSI SKenfcSen a l i XSiere, bei)be¿ bie Är a f f t , unb aucS sugfeicS bie ©tSweSre bes íeibeS gebfairtenfènnen,
ober bag e» j um wenigfien nicSt ouf ein ©tieb be i Ceibei aKeine a n f omme , a l i :
Fig. I V . unb V . Sat ber SHaim nicSt nètSig, alleine bie Är a f f t ber a rme j u g e b r a u t e n , fonbern er f a n
flutt)bieÄrttffte »on benen anbern XSeilen be i Ceibei , bei; öt e i f fSa f tung ber a rme , ®e u g u n g b e i
Ceibei, be rÄni e , unb S e n c f u n g be i e e ibc i ,bi e ©tange A, unb b a i auf b em Äolben fiegenbe SHJafs
fererSeben. 2Bicbennauc[ )Fig- . V. b e r a ) ì a n n g l e i c S f a l l i b i c a rme n , con ber pielen unb Sartén iSe«
wegung, f t6oncn,unbben§ ebe l B but tSbie©(^weSre bei i e i b e i , mi t SSeugungberÄnienieber «
b r i i í en f an.
259. S e t ) a u i ú b u n g ber Ä r a f f t , ober bei; ber a rbe i t , i|í über » o r i g e iwo S l j u o b f e r v i -
reii: C' ine g e t i e f t e ©è e t l img bc8 2e i6eá. ©elbige aber i f l ; we n n eilt S)üenfcp obe r 58iep
a(fo an bie SlvDeit ober Ma c h i n e ge f t eße t i f t , ba|5 eé mi t ber i t a t i i r í i $ e n imb geroo^níic^en
©tcttimg u n b SBe ioegung be¿ £ci6eá loo^l ù6ereiu f o n ime t , we i^e ioi e i länger bauren wi rb,
a l i wenn bie Bewe g u n g wiber bieSfiatur ber ©liebmaffen unb ©elentfe be i Ceibei gefcJeSen foli.
§ . 260. S t emp e l »i e r f o l#e r unge®i cEt ev u n b i inSequeme r ©t e í ími g e i i a u i b e i
R a m e l l i ©( ^ a ^ - j i amme r me c h a n i f ^ e r Ä f i n f t e gnb Sier T a b . X X X I V . ju ftnben, wobei;
nur bie S5eine,weiter aber, weber bie ©cSweSre, nocS anbere ©liebmaffen e twa i bei t ragen fènnen,
abfonberlitSbei; berbcitten unboierbten S i g u r an benen h o r i z o n t a l - 9 { á b e r n , ba aucS bie iBewe«
gung ber » e i n e wiber bie ©ewoSuSeit i l l , unb einer ber e i nitSt gewoSnet , wenig gei t auiSal t e n
wirb,wclcl)eimannuran e i n e r l e b i g e nMa c h i n e p r o b i r e n f a n ; benn F i g . I. T a b . ° X X X I V . f o i l
berSWann A, f o a u f e ine r S ancEf i g e t , b a i 9 ì a b B burci )bic©t5auf fcln G, oermittelfl ber Süf«
feumtreiben, unb benn but tSba i©e t r i eb C b a i 9 ? a b D, weWe i burtS b a i ©ei l um bie SBelle E
ben iSi;mer F Serauf bringet. F i g . I I . mug ber S3)?ann H ebenfalli auf einer S a n c f figenb, b a i
9íab y burcS bie ©cSauffetn K mi t ben S e i n e n umtreiben. 3Sei l bie 9{iiber a l i g ß a f f c r iWb e r
angelegetfci;n,fbSalte baoor, bag ma n folcSei mi t SKenfeSen bei; g rma n g e l u n g be i s a s a f f e t i t sun
foil, welcSei aucS, wenn e i e twa i föber te, unb bie Är a f f t be i SWenftSen genug wtfre, fo g a r unges
f(Sic(tnitf)tfci;nljúrffte, ob fd)onfol(Sei Rame l l i bet; benen Si gur en nicSt erinnert Sat. ©ocS wenn
eine IJc r f inni tSt genug, fofönten jmei; qScrfoncn folcici oerricSten; a l i bie eineoben a u f b em iXab,
wie F i g . I I . bie anbe r eauf ber ©ei te, wie F i g . I. ei muf fen aber bie «perfonen folcSeiggenb tSun.
F i g . I I L u n b l V . l i u b L unb M jwe i ; h o r i z o n t a l - S i d b e r . Si e be i ; ben SWiinner figen gleicS^
f a l i , unb folien bur ( l )©t emmung ber S e i n e an ben a rme n ber Diäber foltSe umtreiben, wie mnSlani
unb langfam aber , folcSei ill leiert j u erachten.
§ . 261. ®i e SBeioegui iäenlbci ' Ma c h i n e n b u r $ 5?;cnfc§eit u n b S8ie5 g e f^epen a u f
» i c l e r i « ) 2 ( v t 5 , a i i ! I. ® u r | giepei t , 2. Sí i ebc rbi í i c f en. 3. @$ic6ei t .
4. ©u r d ) ©t o f f e i t , 5. SIuf5e6cn. 6. S u v c p i v e t c i i . 7. S ) u r c § ®r e § e u u n b
l l m b v c K n . 8. ©u v c ^ g o i t g e ^ e n o b e v S a u j f e n . j c . al foaucSc i fober t fol tSeioielet lei ;©teaui t g
bei Ceibei . roevbeii bic Ma c h i n e n bcioeget bur tp bic S)?ciif(^cii, unb jwa r :
§. 262. I. ®u v c | SK^m, baber Sl enf tS oerurfacSet, bag eine ©ac6e iSm nacSfolgen mug .
oli: F i g . I . T a b . XXI I I .babl ebe i ;bena ) ? i ínne r an benenbcybenarmen B Sin unb Ser j teSen;
o b e r F i g . I I I . b a b e r a S a n n A a n b e r©t a n g e , u n b berSMann B am ©t r i c i b e n S oWe n C D
wetSfeli- weife auf i unb niebcr M n h gleitSwie autS F i g . I V , ber gjíann bai 2ä5a|fer bnrt^ aufäieSeit
Sebet.