)
H O E K V E R S IE R1NG AAN D E T E M P E L P O O R T VAN G RO B O K A N X KARANG T JO E R IN G IS S »
de vers chillende b ew o -
n ers van h e i e r f. H e t is de
alg em e en voorkomende
g rie f van de B alische
goden, dat hun tem pe ls
nie tn e tje s g e n o e g onder-
houden worden, en dat
dit re ed s eeuwen lang de
g ew on e k la c h t w a s, daa r-
voor is e en passage in de
„Oe s a n a -Ba li”, een ge-
s c h rift van misschienwel
e en v ijf honderd ja a r oud,
een b ew ijs ; daa rin toch
le zen w e van vo rs t D ja-
ja k a -s o en o e , die de godin
Hjang Nini B a ta r i bad om
een eeuwig ieven zonder
ouderdom, w a a ro p de
godin hem antw oordde:
»O, g ij D jajak a-soenoe ,
ik z a l u o n d e rw ijze n ; de
re de n , w a a rom ie d e r, die koning is in B a li, spoedig s te rft, is, dat
op den derden dag van de w e e k D oengoelan niet h et fe e s t B a ja k a la
g ev ie rd w o rd t, d a t men het oude gebruik nie t opvolgt; degene die
a ls koning hee rsc h t, m o e t vó ó r het tw e e d e ja a r van zijn re ge e rin g
ste rven, en o ok al z ijn onderdanen gaan d o o d; ve r d e r is ouderdom
en dood o v e r u lieden b es ch ik t d o o r al de g oden, omdat al de g ro o te
tem p e ls d e r goden, benevens de huistempels en de tem pe ls in de
des sa’s , ve r vallen z ijn, en het nie t b lijft g e lijk v ro e g e r; daa rd o o r
w o rd t het geh e e le land v e rw o e s t, e r is geen einde des stervens,
en z ie k te v e rs p re id t z ie h om de menschen te ve rdelgen, w ijl e r
geen v e re e rin g d e r goden uitgeoefend w o rd t, en ,men nie t de jo g a
X d a t is het mompelen van m a ntra ’s binnen ’s monds en het
inhouden van den adern X en de godsdienstige oefeningen doet,
w ijl e r geen ru s t en vred e is, w ijl men nie t naa r de uitoefening
van g ere chtigheid t ra c h t in het teg enw oo rd ige Ieven. Daarvan
kom t het dat K a la K a li X de dood X z ie h v e rspreidt, om d at het
fe e s t van den derden dag is ve rdwenen. Gij, D jajak a-so e n oe , als
gij nu w ilt hee rs c h en , dan m o e t g ij opvolgen de oude insteliingen,
gij m o e t de g ro o te tem p e ls , de huistempels en de dessa-tempels
hers teilen , gij m o et hulde en ee rb ie d b rengen, gij m o e t de jo g a en
de bes chouwing en h e t aan ro ep e n d e r goden plegen, en als de tijd
kom t van den derden dag van Doengoelan, op dien tijd m o e t gij
de o ffe ran d e B a ja k a la b rengen. Gij, te zam en me t al uw onderdanen,
zo o v e r a ls d e h e e rs c h ap p ijv a n B a li u itg e s tre k t is, zu lt vroolijk
z ijn , eten en drink en, ie d er in z ijn dessa, en alien moeten o ffe ran -
den brengen op de pla ats d e r aanbidding d e r g oden, en te g e lijk e r
tijd hooge bamboe s pla atsen aan de buitenz ijde der huizen, voor
ie d e re p o o r t één, a l volgens het oude g eb ru ik ; zoo m o et g ij doen.”
«5SU 14 5 1552»
EN PA A R A VO N D EN L A T E R H E E F T H E T TW E E D E
. F E E S T P L A A T S ; NU Z IJ N H E T G E EN GODEN DIE
C iO P A A RD E N ED ER D A LE N , MAAR H EM E L N IM F E N ,
I D A DARI’S, DIE Z IC H B E L IC H A M E N IN TW E E M E IS JE S ,
I l i e v e S L A N K E P O P P E T J E S VAN E V E N Z E S JAAR.
Midden op h e t e r f s ta a t een g ro o te m e t k leu rig e doeken ve r-
sie rd e Stellage van bamboe in de vorm van een t ra p me t een
tw in tig ta l treden X pangoengan X me t bovenaan een klein pla tfo
rm . Beneden aan we ers z ijd e n van de ee rs te treden staan o ffe r-
ta fe ltje s en lange va ande ls; h alf weg aan w e ers kanten een lampje
en bovenaan onder tw e e pagongs nog tw e e iampjes , die met
hun kleine wa lmende vlam m e tjes het geheel slechts f la uw maar
ze e r fantas tis ch ve rlieb ten . Op den grond vöör het gev aa rte
liggen de tw e e me isjes, sangijang’s, op de kniedn, het hoofd diep
omla ag gebogen boven tw e e b ak je s m e t smeulenden wie ro o k.
Hun hoofden la ten z ij een c irk e l bes chrijven, e e rs t langzaam
doch spoedig al sne lle r en sne lle r, to t ze ten slotte a c h te ro v e r
in zw ijm vallen in de armen van hun helpe rs . D e ze ze tten de
me isjes w e e r overeind, die nu m e t een bloem tusschen de pla t
teg en e lk a a r g epla ats te handen en de duimen tegen het voorhoofd
e en gebed prev elen. E r w o rd t ve ronders te ld dat tijdens dit gebed
de hemelnimfen ingaan to t hun ten g e re lic h a am p je s ; ze hebben
de oogen ges loten en houden die ges loten den heelen avond tot
ze ten la atste w e e r w o rd e n bijgebracht. Nu nemen ze de fra a i
me t bloem en v e rs ie rd e hoofdtooisels te r hand, die op de onderste
tre d e gere ed sta an en ze tten die op de g itzw a r te hären X z ie
de afbee lding van het hoofdtooisel van een dadari op biz. 2 4 X
en beginnen een dans w a a rb ij ze telk ens de sch o te ltjes naderen
w a a ro p de w ie ro o k smeult en w a arv an ze de b lauw ige damp-
ko lom m etje s me t haa r s lank e a rm pjes naa r z ieh to e stre elen.
Z o o nu en dan nemen ze een b a k je w ijw a te r in de handen; met
een bloem b esprenk elen z e daa ruit de kring van op de hurken
z ittende toeschouw ers . Dan w e e r wippen z e me t tw e e w a a ie rtje s
gew apend, m e t beide voeten teg e lijk de t ra p op, tre d e voor tred e ,
to t boven a an to e en dan w e e r , lic h t en vlug als bontkleurige
vlinders, dalen z e n ede r op de a a rd e . D e eene s ie rlijk e dans
vo igt nu op den ande ren, steeds begeleid d o o r het eentonige
gezang van een g ro e p je jo n g e mannen. E e rs t z ingen ze van den
dag die ten einde ging, to en e en zang w a a rb ij de dada ri’s worden
genood op a a rd e nede r te dalen, toen van de bloemen en van de
vogels, van den vallenden dapdapboom, van het vallende zand, van
de ondergaande zon, van de z e e en de ste rren . B ij enk ele dansen
houden ze in elk e hand een k r is wa arv an ze de s c herpe punten
zieh op de schoude rs drukk en; dan z ingen ze te r ve rhee rlijking
van Sa ty aw ati, de tro uw e gade, hoe z ij z ieh to o it als een_ bruid
en z ieh do o rstee kt, te rw ijl ze jam m e r t om haa r hee r, S a lja van
M an d ra k a , die gesneuveld is X z ie biz. 2 0 to t 2 5 en de prent
op biz. 2 5 . X O o k z ingen z e van den apenkoning Hanoeman, die
door R am a n aa r L an g k ap o e ra w o rd t gezonden om z ijn door
R aw ana ges cha ak te gemalin te gaan zo ek en o f van D ew i Sodja,