D A NS ENDE H E M E L N IM F X SO E P R A B A X H O U T E N B E E L D J E
h o ofdpoort, wa a rb in n e n de godin-be schermv rou' van den landbouw, D éw i-
a jo e M a n ik Galih, z e te lt. V o o r deze gelegenhe id is h e t f ra a i ve rs ie rd m e t
bo n tk leu rig e kains, z ijden en p ap ie re n pajongs , s ta atsie iansen m e t een
bos pauw e n ve ere n e r a an gebonden, a l w e lk e v o o rw e rp e n het eigendom
van den_ tem p e l z ijn en a an h e t g eh e e l e en v ro o lijk aan z ien geven. H e t
godenhuisje Staat op een te r ra s w a a r e e n ig e m a tten z ijn uitgespreid, die
to t z itp la a ts dienen a an de g ehe el in het w it uitgedoste tem p e lw a ch te rs .
F am ilie sg ew ijze komen de o f fe ra a rs z ie h d a a r aanmelden m e t hunne gaven,
w e lk e na het p re v e len van e e n ig e gebeden door de pamangkoe s namens
de godheid w o rd e n a anva ard. E e rb ie dig n e e rg eh u rk t, w o rd e n z ij daa rna
me t w ijw a te r b e s p ren k e ld , ev ena ls de b loem en die o nder hen w o rd e n
ve rd ee ld . Intusschen is h e t v o o r allen die in de so e b a k saw a h s b ez itten
en vo o r hun v rouw en hoog tijd g ew orde n zie h n a a r de velden te begeven
m e t e e n ig e o ffe ran d en van e en bepa ald vo o rg e s c h re v en model. D e vrouw en
drag e n de z . g. d jë rim pën, kunstig u it pisang- en klap p e rblad e n, g eb a k en
vruchten ve rv a a rd ig d e to e s te lle n van w e l een m e te r h oog; de mannen
volgen m e t e en lange, g ed e e lte lijk m e t ka in omwonden bamboe , w e lk e van
boven nie t a fg e k a p t en nog van e enige b la de re n vo o rz ien is. Nada t men
op z ijn s aw ah is a angekom en, w o rd e n w e e r e enige gebeden u itgesprok en
en het u it den tem p e l me eg en om e n w ijw a te r o v e r de o ffe ran d en ge s p ren -
k e ld ; v e rvolgens p la n t men de b am boe o p de saw a h en la a t z e d a a r a c h te r.
W ie o ok deel w illen nemen a an de p le chtigheid die nog in den tempe l
aan den riv ie rd am za l pla ats hebben moeten z ie h h aa sten n a a r den g rooten
tem p e l te ru g te k e e re n , w a n t d a a r v e rzam e lt zie h de sto et, die zo o d ra de
zon is ond e rg e ga an m e t m u z ie k en e enige la n sd ra ge rs a an h e t hoofd den
to c h t n a a r de op een h a lf uur afs tands g elegen r iv ie r o n dernem en, e enige
houten op d ra a g b a re n g ep la a ts te g odenzete ls, zo om ed e de w e e r uit b loemen
en v ruchten bes ta ande o ffe ran d en m e t zie h voe ren d e . T e r b e s tem d e r p la atse
aangekomen w o rd t a ile s ged e p on e e rd en de o ffe ran d en stu k v o o r stu k me t
inachtneming van d eze lfd e c e rem o niën a ls in d en g ro o te n tem p e l aangeboden.
Na a flo o p van die ple chtigheid b eg e e ft men z ie h h uisw aa rts , doch de
ge re g e ld e vo lgo rd e van den s to e t is w e ld ra v e rb ro k e n , en wild d o o r e lk a a r
loopende, somm igen hard s c h re e uw e nd e k e e re n de o f fe ra a rs in de dessa
te ru g , a an w e lk e r ingang zij m e t nie t min d e r g e ra a s d o o r de a c h te rg e b le -
Z o o d ra e enige slagen op h e t a la rm b lo k door de dessa w e e rk lin k e n , ten
te e k e n d a t het fe e s t ve rd e r v o o rtg e z e t z a l w o rd e n, g a a t e en ie d e r opnieuw
na a r den tem p e l w a a r men zie h thans ve rlus tigen k an a an het z ie n dansen
van e enige k le in e me isjes , de sangiangs, w ie r o p tred en e en godsdienstig
k a ra k te r dra a g t. L an g e c h te r kunnen d e ze h e t p ublie k n ie t b oeien, wa n t
re e d s teg en e en uur o f tie n z ie t men binnen den tem p e l, h e tz ij in de
da a r sta an d e b alé’s, hetz ij in de open lucht, g ro e p je s fe e s tv ie rd e rs liggen
slap e n, vo o ra l de je u gd , die bij zu lk e gelegenheden s te rk ve rteg e nw o ordig d
is en die nieuw e kra c hte n m o e t v e rzam e le n om de g ro o te re genoegens
van het la te r volgende n a c h te lijk e fe e s t n ie t te missen. Een s c h a a r van
v rouw en , w e lk e aan den tem p e ld ien s t z ijn ve rbonden, m o e t intusschen
e en g ew ich tig e ta a k ve rvullen. Z ij hebben z ie h , in een halven kring
ges ch a a rd , op den grond n e e rg e ze t rondom de b a lé w a a ro p de eig en lijk e
o ffe ran d en die namens de g eh e e le so e b a k zullen w o rd e n aangeboden z ijn
gep la ats t, en w a a rb ij d o o r e e n ig e d e r tem p e lb e am b te n d e w a c h t w o rd t
hee ft, te rw ijl o ok de godheid van deze gelegenheid
geb ru ik m a a k t om te kennen te g even w e lk e o ffe randen
nog b ere id, en w e lk e hers tellingen o f verbete ringen
h e t volgende ja a r aan de tem pels aa n g eb rach t m o eten
worden.
H ie rna w o rd t het gezang en h e t wie rookbranden
we d erom voortgeze t, en van de gamë lan w e e rk lin k t
een me lodie die a lle e n gespeeld w o rd t als het z . g.
„n g o e rë k ” za l pla ats hebben. Langzamerhand gerä ken
ve rs cheiden personen in opgewonden toestand, ont-
blooten hun k r is o f g rijp e n n aa r een pie k, en dan
vangen die w oe ste dansen aan, w e lk e den geheelen
nacht voortduren en, uitgevoerd op de binnenplaats
van den tem p e l, w a a r geen an d e r licht is dan het
schijnsel d e r maan, w ie r stra len op ve le plaatsen
d o o r de hooge m uren o f het zw a re geboomte worden
o n ders chept, een phantastisch aanz ien hebben. Is de
deelneming g ro o t, dan rennen w e ld ra een honderdtal
h alfna ak te ges ta lten me t loshangende hären in w o e ste
v a a r t d o o r e lk a a r en nemen m e erm a len den schijn
aan, z ic h ze lf o f ande ren te d oorstek en. De klian
dessa gaa t hun vo o r, en om hem heen z ie t men
telk en s een sc h a a r d ie r lieden hard schreeuwende
n ee rknielen wien hij heilig w a te r o f a ra k , waarvan
men een voldoende hoeveelheid bij de offeranden
aa n tre ft, in de k e e l giet, w a a rn a zij me t nieuwen
moed den dans voortzetten.
M e n ve rw o n d e r t e r z ieh ove r, dat zoo zelden daarbij
ongelukken voorkom en ; men v e rh a a lt dat e r in vroeger
tijd soms ve rwondingen pla ats vonden die onmid-
d e llijk den dood ten gevolge hadden. L an g zam erhand
z ijn ook de vrouw en begonnen aan de dansen
deel te nemen; men z ie t jo n g e me isjes in mannen-
k le e ren ges tok en me t nauwsluitende buisjes aan,
hoofddoeken op en een k r is in den go rd e l, eenige
s ie rlijk e dansen uitvoeren, doch vrouw en die re eds
een ze k e ren le eftijd b e re ik t hebben schijnen h et meest
v a tba a r te z ijn om in gee stve rvoe ring te g erä ken . Ook
zij vliegen gew apend m e t k r is o f piek onder een
v re e s e lijk m isbaa r heen en w e e r en nemen soms
teg en o v er het aa nw e z ig e mannelijk e publiek een z e e r
g eém an c ip ee rd e houding aan. *
T o t den morgenstond duren de dansen vo o rt, m a ar
n a a rm a te het lic h te r w o rd t ve rm in d e rt de animo, en
v e rlie s t h e t schouwspel z ijn aantrek ke lijk h eid ; tegen
de h e lde re stra len van de ochtendzon is geen gee stvervoe
ring bes tand; de een na den ande r t re k t z ieh
te ru g om thuis van de ve rmoeienissen een we inig uit
t e rusten. V e e l tijd is daa rvoor ec h te r nie t beschik-
baa r, w a n t ook dien geheelen dag is het nog fee st,
gehouden, te rw ijl de p am angkoe voortdurend m e t een ko p e ren b ei luidL Eenige
tes te n m e t vuur, w a a rin w ie ro o k gebrand w o rd t, sta an tusschen de vrouwen
in, en g ehe el omgeven d o o r den d a a ru it opstijgenden ro o k , dien z ij zooveel
m o g e lijk inademen, ge rä k e n de vrouw en in e en o p g ew e k te stemming en
h effen e e ntonige liederen aan, ten doel hebbende de godheid te bewegen
n e e r te dalen, wa n t e e rs t dan k an de aanbieding d e r offe ran d en plaats
hebben. H e e ft d it gezang eenigen tijd geduurd, dan komen de tem p e lbeam
b te n van hun ba lé n a a r beneden, grijp e n e lk e en d e r lange m e t pauwe
n v e e re n v e rs ie rd e lansen SC p ëngawin SC die te voren teg en het da k der
b a lé g e z e t z ijn en vo e ren vo o r een k ö rte n tijd e en sta tigen dans uit
SC noentoen SC die eveneens ten doel hee ft aan de godheid te doen w e ten
d a t men ge re ed is h a a r te ontvangen. In den re g e l h e e ft de wie ro o kd am p ,
gevoegd bij het e e ntonige gezang d e r vrouw en, ten slo tte de u itwerking
d a t een van h a a r o f som s o ok een d e r omstande rs v o o rw e rp van ieders
b elangstelling w o rd t omdat zij in een s o o r t van g ee stve rruk king g e ra a k t,
b lijke ns het stuipa chtig bew egen van de arm en en h e t lic h aam , h e t woe st
ro lle n d e r oogen, h e t uitstooten van onsamenhangende woo rd en . Eenigen
t ijd la te r kom t de ge'inspire erde to t ru s t en begint v e rs ta an b a a r te spre ken,
g e e ft te kennen d a t in z ijn o f h a a r lichaam de godheid is nee rgeda ald en
v ra a g t w a t men h e e ft m ede te deelen.
D e klian s o e b a k t re e d t thans vo o r, biedt de o ffe randen aan en v ra a g t o f
z ij d e r godheid w e lg e v a llig z ijn. N a e en bevestigend an tw o o rd te hebben
ontvangen dü rft men o o k me t h e t v e rzo e k voor den dag komen, dat de
aanstaande oo g st ove rvloedig möge z ijn, o f w a t men v e rd e r te wenschen