ons ra n k e va artu ig je te slaan, d a t schudt en k ra a k t; de
bam boe -uitleggers trille n en die a an lij ligt w o rd t bij elk e
nieuw e windvlaag diep ondergedompe ld. Eind e lijk en ten
la a ts te vallen w e teg en den avond, zo n d e r ongelukken,
den mond van de L o lo a n riv ie r binnen. V o o r deze mon-
ding s ta a t een gew eld ig e branding; zw a re ro lle rs , d rie ,
v ier a c h te r e lk a a r, loopen sto rm op h e t strand om ec h te r
vó ó r z e zoove r z ijn op de ko ra a lriffe n me t donderend
gew eld w it schuimend uiteen te slaan. T r e f t zoo’n ro lle r
ons s cheepje, dan w o rd t ’t vo o rze k e r uiteen geslagen,
w e lk lo t al ve le van die va artuigje s hebben ondergaan,
g etuige de w ra k k e n die h ie r re ch ts en links op h et strand
liggen. K ranig e c h te r w e te n mijn luidjes aan de bulde-
re nd e branding te o n tkom en; é én z it e r a a n ’t ro e r en
één houdt den sc h o o t en w e e t me t aanhalen en vieren
van het ze il onze pijlsn e lle v a a r t dusdanig te re ge le n , d at
w e even hard a ls de ro lle rs op het strand to e schieten,
steeds tusschen tw e e golven blijvend. H e t is een aa rdig
gez icht, die g ro o te golf, die a c h te r ons z ieh opheft, dan
om k rult en uiteenspat en v o o rw a a rts sn e lt als om ons
in te halen, en to ch steeds even v e r ac h te r ons blijft,
te rw ijl een an d e re w itte s chuim e r op gelijk en afstand
De z eilen w o rd e n nu geborgen en d e boomen te r hand ge-
n omen; doch daa r de eb langzame rhand do o rkom t w o rd t
het hoe la n ge r hoe m o e ie lijk e r om teg en de riv ie r op
te komen en zijn w e ten la atste gen o o d zaa kt nogmaais
vo o r an k e r te gaan. V o o r de derde ma al leggen w e
ons op de planken te rusten, doch een lang aanhou-
dende pla sre g en b e le t ons te slapen en d o o rw e e k t ons.
Om 2 uur ’s nachts v o e rt de vloed ons ve rd e r land-
w a a r ts in ; de bui hee ft opgehouden en de maan glanst
aan een helde ren hemel. R o e rlo o s sta an aan w e ers ka n -
ten van het w a te r de lä g e palmen en de rizo p h o ren ; nu
en dan drijven w e o nder de p le chtige, geheimzinnig don-
k e re gew elv en van v e r overhangende bamboe -s truiken.
O v e ra l een diepe stilte , s lechts a f en to e v e rb ro k e n door
e en rits e le n in de struik en van ka aiman o f legua an die
teg en den o e v e r o p k ru ip t om n a a r ’t nest te gaan o f p ro o i te zoek en.
B ij h e t aa n b rek en van den dag z ijn w e g e vorderd to t het d o rp L o lo a n ;
hie r b e le t de g e rin ge w a te rs ta nd h e t v e rd e r va re n en s tappen w e dus uit.
Van h ie r n a a r de hoofdpla ats van D jSmbrana, NSgara, w a a r een c o n troleu r
is gevestigd, is te voe t nog m a a r een kw a r t ie r tje .
A M E N T JA NG A H N G O E RA H S ID E M E N . IN H E T G R O O T E EN
■ Z S » M Ä C H T IG E R IJK VAN D AHA £ K E D IR I O P JA V A £ L E E F D E
■ ■ ■ K w e l e e r DE B R A H M A A N S ID I M A N T R A , D IE B E H A L V E M E T
■ ß S V l E E N T R O U W E G A D E O O K R IJ K M E T A A R D S C H E G O E D ER EN
■ L Ä Ä 5 W A S g e z e g e n d . e e n d in g o n t b r a k h e m e c h t e r o m
zijn g e luk v o lm a a k t te doen z ijn , n am e lijk een zoon, doch na lange ja re n ,
nada t hij he rh a a lde lijk den goden v e le en ko s tb a re ö fte rs had g eb ra ch t,
w e rd to ch ten la a ts te z ijn vurige wensch vervuld en schonk z ijn vrouw
hem een zoon, d ie hij M an ik Kan g k e ra n noemde. G ro o t g ew orde n v ertoonde
d e ze e en o nw e e rs ta an b a re neiging to t dobbelen en het houden van hanen-
gev echten, w a t ten gevolge had, dat hij in e n k e le ja re n n ie t a lle e n het
g eh e e le v e rm ö g en van z ijn vader v e rs pe e ld e en dezen to t den b ede lsta f
b ra c h t, m a a r nog zoo v e e l schulden m a ak te , dat, w e rd e n die nie t voldaan,
deze hem en z ijn va d e r vo o r ee uw ig in het v e rd e r f zoud e n stör t en en to t
den slavenstand v e rnede ren.
D e a rm e vader w a s ten einde ra ad en b le e f dagen a c h te re en in diep
gepe ins ve rzo n k e n ; hij a t noch dro n k en geen w e ld ad ig e s la a p look m e e r
z ijn oogen. Een d ro om g e z ic h t b ra c h t ten la a ts te uitkomsL V e r in het
oosten van het land lig t de b e rg Agoeng; de v o o rm a lig e to p van den
M ah am é ro e , d o o r B a ta ra G o e ro e d aa rvan afgenom en en n a a r die ve r
v e rw ijd e rd e s tre e k o ve rg eb ra ch t. In het inwendige van dezen vuurbe rg
bevinden z ie h on u itp u tte lijk e bronnen van ede lg es tee nte n, goud en z ilv e r ,
w a a ro v e r de N aga Bas o ek ih to t b ew a a rd e r is a a nges te ld. D it z ag de va d e r
in z ijn droom. Den volgenden m o rg en ging hij o nm iddellijk op re is en hij
b e re ik te na ve le dagen re izen s z ijn doel. In n ed e rig e en e e rb ie d ig e houding
z e t te hij z ie h a an den rand des k ra te rs , b ra c h t z ijn bidschel, die hij had
m ede genomen, in b ew eging en ze id e m a n tra ’s om Basoek ih in z ijn teg en -
w oordigheid te b rengen. D it lu k te . D e N aga ve rs ch ee n en Sidi M a n tra
ve rh aa ld e uitvoe rig z ijn nood en rie p h aa r hulp in. D e slang lie t z ieh
b ep ra te n en schudde nu een p a a r ma al ’t reus ac h tig lichaam heen en w e e r,
w a a ro p u it de schubben een n ie t te noemen hoeveelheid ede lges teenten
en goudstukken vielen, w e lk e z ij Sidi M a n t ra ve rgunde mede te nemen.
T h u is g ek om en w e rd en de schulden betaa ld , doch het lie ve zo o n tje ging
w e e r als v ro e g e r aan het dobbelen, zo o d a t na e en p a a r ja a r de vader
g en o o d za a k t w a s nogmaa is n aa r de slang te re iz e n , die z ieh o o k ditmaal,
nu, zo o als zij zeid e, v o o r ’t la a ts t lie t bew egen om hulp te ve rle en e n . H e t
is bijna ove rbodig te zeggen dat o o k de schatten, die de va d e r nu w e e r
ve rk re e g , binnen k ö rte n tijd ve rd o b b eld w a ren . Sidi M a n t ra d u rfde nu
e c h te r nie t w e d e r n a a r den Agoeng te re iz e n , zo o d a t de zoon, ten einde
ra ad be s lo o t e r z e lf op uit te t re k k e n . H ij had w e l eens ie ts hooren v e r-
luiden van de sch atten van den b e rg in h e t oosten en w ild e nu z e lf tra c h te n
dien b e rg te b e re ik en . D e bidschel van z ijn va d e r nam hij s tille tje s mede.
N a lang om zw e rven kw am hij ten slo tte bij den k ra te r en ging d a a r ult
a lle m a ch t aan het schellen. Een donderend geluid ste eg d a a ro p u it den
k r a te r en k o r t daa rna ve rs ch ee n de N aga B a s o e k ih . M an ik K angke ran
w is t nu zo o mooi te p ra te n dat de Naga beloofde
hem te zullen helpen als hij ple chtig v e rz e k e r t het
spei vo o r altijd v a a rw e l te zu lle n zeggen en zijn
v e rd e re leven za l gaan w ijden aan de Studie der
heilige g e s ch ritten . D a t beloo fd e d e zoon natuurlijk,
w a a ro p de slang, die door de beide b ezoe ken van
den va d e r scheen te z ijn „uitges chud”, in den k ra te r
afd aa ld e om den beloo fd en s c h a t te gaan halen.
T o e n de slang z o ow a t h a lv e rw eg e in den k ra te r
ve rdwenen w a s, en a lle e n de s ta a r t e r nog uitstak,
bem e rk te M an ik Kan g k e ra n d a t ju is t a an het puntje
daa rvan een juw e e l z a t van buitengew one gro o tte .
D o o r een o nw e e rs ta an b a re b eg e e rte plotseling aan-
g eg re p en , hak te hij m e t z ijn k r is de punt van den
s ta a r t af, w a a ro p hij m e t het kleinood het op een
loopen z e tte . D e N ag a sprong ve rw o ed te voor-
schijn, m a a r de b oosdoene r w a s a l uit het gezicht.
Doch de slang w is t den voortvluchtige onmiddellijk
te dooden en in s to f en as ch te ve rä nd e ren , alleen
m a a r door m e t giftige tong de indrukken te belikken,
die de voeten van den die f in het zand bij den k ra te r
hadden a c h te rg e la ten . De vader, o ngerus t o v e r het
weg blijv en van z ijn jongen, en d o o r het missen van
zijn schel op ’t denkbeeid g eb ra ch t, dat zijn zoon het geheim doorgrond had en
na a r den berg w a s getogen, t ro k daa r nogmaais heen en wis t, door het aan-
houdend zeggen van to ov e rfo rm u lie re n , de slang w e d e r te voors chijn te roepen.
De ze v e rte ld e w a t z ijn zoon had uitgericht, w a a ro p de vader sm ee kte en bad
hem toch w e e r in het leven te ru g te roepen, daa r ’t immers z ijn eenige zoon
w a s. De Naga nog steeds treu re n de o v e r het gemis van haa r sta a rt, antwoordde
ook m a ar 66n s ta a rt te hebben gehad, m a a r beloofde toch ten slo tte den zoon
w e e r levend te zullen maken als Sidi M an tra h e t p untje van den s ta a rt kon terug
bezorgen. M e t vo o r de slang o nve rstaanbare m a ntra s w is t de vader den s ta a rt
te hers tellen en we rd daa ro p ook de zoon w e e r levend.
N ada t de e e rs te vreugde van het w e e rz ien vo o rb ij w a s, beda cht Sidi M a n tra dat
het to ch m a a r v e ilig e r w a s z ijn zoon n ie t w e e r naa r huis mede te nemen, w a arom
hij hem g elas tte in den om tre k van den Goenoeng Agoeng te blijven, hem met
z ijn v aderv loe k bedre igende zoo hij het wagen zou n a a r Daha te ru g te k e eren.
Sidi M an tra ging op w e g n a a r z ijn r ijk ; te r pla atse gekomen w a a r het land het
sm als t wa s bes loot hij z ijn zoon voor goed den pas a f te snijden en hem door
e en onove rkom e lijk en hinderpa al te noodzaken in de nabijheid van z ijn nieuwe
w o onplaa ts te blijven. Dienovereenkomstig prev elde hij eenige gebeden, onder-
w ijl me t den nagel van zijn wijsv inger e en stre ep tre k k e n de ove r de stro o k lands
w a a r hij stond en plotseling drong de z e e me t onstuimig gew eld naar binnen
en scheidde Ja va van dat gede elte w a a r M an ik Kangke ran z ieh bevond en w e lk
M an ik K angke ran had van de goden een b ovenna tuurlijk e k ra c h t £ ka -sa kti-an £
gek regen. H ij ve rs tond name lijk de kunst, om eenvoudig door z ijn w a te r te loozen,
u itg es tre kte wildernis sen van boomen en onkruid te zuiveren, zoodat als met
toov ers ia g de grond v o o r den landbouw ge re ed lag. Eens toen hij h e t land door-
kruiste, ove r berg e n en d o o r dalen, kw am hij midden in e en u itg e s tre k t woud,
bij het hutje van e en heiligen k luizena ar, die bezig wa s m e t e en s choffel zijn
tu in tje van onkruid te zuiv eren. Op het z ien van een vreemdeling vroeg de
klu izen a a r b ars ch, w ie hij w a s, d a t hij z ie h d urfde ve rme ten hem, den grooten
k luizena ar, in zijn eenzaamheid te s tö re n. De h ooge toon van den herem ie t m a ak te
M an ik K angke ran driftig, zo o d a t hij, evenzoo uit de hoogte, vroeg w ie hij wel
w a s, dat hij e en man als M anik K angke ran zoo v e rm e te l durfde aan te spre ken.
De klu izen a a r ze tte op dit gezegde zijn s choffel lo o d re c h t op den grond en ging
toen op het boveneinde z itten als zat hij op den gem a kk eljjk sten z e te l. M et
zelfvoldoening zag h ij n e e r op den brahma an en ze id e : „ Z ie , dat kan ik, wie
buiten mij b e z it die m a ch t? ” Aanstonds vertoonde M anik K angke ran z ijn kunstje
en in een omme z ien w a s het hee le woud weggevaagd en in het be k o o rlijk s te
bouwland hers chapen, w a a ro p de k lu iz e n a a rv a n z ijn s choffel klom en z ieh v oor
M an ik K angke ran nederbuigende, erk e nd e hij hem als koning van het hee le land.
Lan g re g e e rd e vors t M an ik Kan g k e ra n in ru s t en v red e ; hij moedigde de nijv er-
heid aan en de schoone kunsten, m a a r voora l deed hij veel voor den landbouw,
zo o d a t z ijn volk m e t re uzenschreden in a anta l en in w e lv a a r t toenam. T o e n de
vo rs t eens, op een van z ijn tochten, een bezoe k b ra c h t aan een naburig rijk je ,
w a a r koning Ngoerah SidSmSn re ge e rde , lie t deze hem zoo lu is te rrijk mogelijk
ontvangen. De s lim m e rt had name lijk een eenig k ind, e en beeldschoone dochter,
die hij aan M an ik Kan g k e ra n w ild e uithuwelijken, w a a rom hij dan ook z ijn dochter
g e la s t had den hoogen g as t eigenhändig sirih en an d e re ve rv erschingen aan te
bieden. M an ik K angke ran w e rd v e rliefd en v roeg de s choone d o ch te r ten h uw e lijk ;
Ngoerah Sid£m£n g a f zijn toestemming, doch o nder v o o rw a a rd e dat M anik