c s ^ > 105
vo o rts in de leidingen aan k o r t vo o rd a t z ij de velden bere ik en,
en zoo w o rd e n de sawahs vo o r verzanding bew aa rd. D e mond
d e r leiding aan de riv ie r w o rd t soms bovendien beschermd door
e en in de pa ra s uitgehouwen ro o s te rw e rk S3 mStjang-tjang 23,
ten einde steenen, tak ken en a l le r le i vo o rw erp e n die me t den
stro om komen afdrijven teg en te houden. Om t e b eletten d at e r bij
hoogen wa te rs ta nd te veel w a te r in de leiding tre e d t, w a a rd o o r
de o e v ers aw ahs schade zouden kunnen bekomen, w o rd t in de
leiding een gew oo n lijk van hout vervaardigd toeste l 23 blagbog 23
a a ngebra cht, dat den to e vo e r van w a te r tem p e rt. V o o r hetzelfde
doel ste lt men o o k w e l op vers chillende plaatsen de leiding door
middel van houten buizen 23 kloehoeng 23 in verbinding me t het
ravijn d e r riv ie r om te maken d a t het w a te r uit de leiding weg-
v lo e it zo o d ra het hierin boven het b epa alde niveau gestegen is.
D a a r w a a r het noodig is ravijnranden te vermijden die te veel-
vuldig van a a rdstortingen te lijden zouden hebben, o f e en bergrug
z ie h voordoe t, die alleen längs een z e e r langen weg zou z ijn te
o ntloopen, m a a k t de B a liS r tunne ls van soms w e l 6§n o f m e er
k ilom e te rs lengte. D a a r h e t w a k e n tegen w a te rd ie fs ta l bovendien
d oor tunnels z e e r w o rd t v e rg em a k k e lijk t g a a t men e r o ok op
pla atsen w a a r de leiding ande re soebaks pas se eren moe t lic ht
t o ^ o v e r het w a te r ondergronds te laten stroomen. S 5 2 S S S 2 *
ele tunnels z ijn re ed s van ouden datum, en ove r de
m oeielijkheden bij den aanleg daarvan ondervonden
z ijn nog vers chillende verhalen in omloop. Een over-
le ve ring b e tre ffen d e den tunnel, die het w a te r uit de
IW i M T o e k a d D aja n a a r de sawahs van Koeboetambahan
bren g t, vinde hie r een plaats. D e dessa van dien naam bestond
toen nog n ie t; aileen w a re n e r t e die r p la atse tuinen en ko e b o e ’s
23 tijd e lijk e vestigingen 23 a an lieden van B alian toebehoorende.
D e z e laatsten vorm den het plan sawahs aan te leggen, w a a rv o o r
e c h te r het d o o rb oren van een zandsteenheuvel o v e r een lengte van
ongev ee r 5 0 0 m e te rs noodza ke lijk w a s. Dezen arbe id besteedde
men aan we rk lied e n van B ra ta n uit. Aanv anke lijk kon men het
niet eens w orden o ve r h e t loon, aangez ien z e e r hooge eischen
gesteld w e rden. Om geen b epa alde som te noemen kw am men
ten slo tte ove reen, dat zoo v e le pökoe’s 23 bossen van 5 ataks,
a an e lk w a arv an 2 0 0 kbpfengs g eregen zijn 23 zouden betaald
w orden, als voldoende zouden we zen om de gro o ts te balebale
in de dessa Bo e lian te bede kk en. T o e n het w e rk bijna voltooid
w a s, w e rd een hoofde lijk e omsiag gehouden, doch nie t dan met
de m e es te m o e ite k re e g men zoove el geld bijeen dat de baldbald
g ehe el bed e k t kon w orden. Op het g e z ich t van al dat geld
konden de B o elian n ers e r n ie t to e komen, dat a an de tunne lwe rke rs
u it te b etalen, en z ij bes loten z ie h op een listige w ijze van hen
te ontdoen. Op den dag dat de w e rk lied e n bezig w a ren , de
la atste hand aan den tunnel te leggen, b ra c h t e lk d e r saamge-
zw o re n en e en v ra c ht doek 23 vezels van den arbnpa lm 23 aan.
D e beide uitgangen van den tunnel w e rden daa rm ede opgestopt
en toen w e rd de brand e r in gestoken, tengevolge wa arv an de
CSS» O R N A M E N T O P Z IJ D E N K L E E D IN G S T U K CÖ5f>
de pla a ts van bes temming ve rvolgen, en is men soms genood-
z a a k t, het w a te r in de bedding van e en tw e e d e riv ie r te voe ren,
w e lk e de leiding op h aa r we g ontm oe t, en o ok daa rin e en dam
aan te leggen. O o k lo o p t h e t w a te r van e en nieuw e leiding wel
eens o v e r z e k e re n afstand d o o r e en re ed s bestaande, h e tw e lk niet
g ew e ig e rd kan w o rd e n zo o zulks no o dza ke lijk is, doch als men
e r eenigszins buiten kan blijven doet men het lie v e r niet, vanwege
de g ro o te moeielijkhe id om la te r, als de nieuw e leiding w e e r
h a a r eigen w e g neemt, een even g ro o te hoeveelheid w a te r daa r-
vo o r a f te me ten als z ij aa n g eb ra ch t hee ft. T e n einde te voor-
komen, dat het w a te r te ve el zand m ede voe rt, w o rd t hie r en daar
het w a te r , dad e iijk nadat het de riv ie r hee ft ve rla ten , d o o r kleine
vijve rs 23 p ap io e t 23 geleid om het te la ten b ezink en; d erg e lijke
bez ink vijve rs , doch van k le in e r afme ting 23 pggajol 23, t r e f t men