xxx O B S E R V A T I O N E S
immittere textui etiatn duntaxat probabiles. Hue acccdiu
quôd indè legentibus fcriptio offeratur facilior fimul & ju-
cundior , in qua grammatics: leges non apertè violantur , in
qua fenfus ubique occurrit nitidus & fecum benè cohæ-
rens. Quilibet certè operis alicujus , vel feriptor * vel inter-
pres , vel editor , nullum non laborem debet fufeipere ut
legentes non laborent. Pauci quippè funt viri labons patientes
& amantes, qui magno animo ki iis quæ legunt
omnigenas rerum diificultates exhaurire non dubitant: reli-
qui autem , ii præfertlm qui fublimi funt & fubtili xnge-
nio , mox fuperbi faftidiunt & rejicituat mdtignabundi- opus
quodeumque fit, cujus lefti© nimis operofa tædium movet
& procréât. Quo enim feripta vetera digniora habentur
quæ perlegamus , eo magis refert ea facilia ledtu effici 8c
jucunda. Jam £ teneatur editor vulgatam & adulteratam
ledlionem ad marginem rejicere aut infra paginam , ferva-
bitur jam quod eft fervandum & nihil detrimenti afferetur :
atque hoc tertium eft cur textum ægrum féliciter fananti
omnis dematur fcrupulus. Quart© denique autorisas fuppe-
tit editorum aliquot egregiè cordatoram qui nos antecefte-
runt, quique emendationes marte- proprfe reperças in tex-
tum recipere non dubitaverant. Nùm illis exprobrabimus
quod partem operis confecerint, me totum ipfi opus ani-
mosè perficiemus l nonne operam dabimus'm nicidtos 8c
fplendentes ofteudamus eos campos quos i l l féliciter in-
cultos fubegerunt ? quurn apertum ab ipfo ftadium ip£
prime ingrek fuerint , num regrediewmr menu* fecum ex
quo illi funt profe&i, vel in eo fee© eonfiftemus ad quern
illi pervenere, nec magis ac magis- in e& via ptogrediemur
quam illi nobis, tamo. ftudio. muniveruat l
Ac demum id nunc quaeram ab eo. qui hu,ic opinfeni,
maxi me- adverfatur. En aliquæ adultéra tfeaes & emeu da-:
tiones qua? collegi apud ScioppLum , qui de hac eadem re?
difputavit. Mihi vifum eft latina exempla fore & nottora^
& illuftriora quam grseca. Legitur in codice manuferipto
Petronii, Trimalcionis copanta eft, pro Trimalcionis fyco~
phanta eft ; in codice Cornelii Nepotis, deinde celiam > pro
deinde Deceliam. Legitur quoque in Plauti mannferiptis
codicibus, nec reddant alteri, pro ne credant alteri ; cum
auris aurib, pro cum armis aureis ; in codicibus Symmachi,
ammortuo , pro animo tuo > turn fperatis, pro fumpferatis ;
fponforem niiitur > pro fponfore me nititur ; fa temporis >
pro fat temporis ; expeftatio ne vicifsim , pro expectationc
vicifsim ; Theodora medi, pro Theodore medico. Quaeram
igitur a viro timido nimis 8c male religiofo qui vetat emen-
dari textus adulteratos fi non adfit codicum manuferiptorum
autoritas: idne religioni ducet barbaras klas fecutiones fer-
vare, nec eis fubrogabit felices illas 8c certas emendationes
quas ipfa ratio fuppeditat ? Quod £ has rejiciat pertinaciter,
cum omnes ducent rationi maximè adverfantem , eumdem-
que finent folum in foUcifmis 8c barbarifmis fibi comp la-
cere : fin arbitretur non pofle quin eas in textum introducat,
eft igitur ubi polluit adulterati textus emendari fine ulla codicum
manuferiptorum automates id igitur unum expen-
dendum incumbit quandó illi 8c juxta quas leges reftitui de-
bcant.
Jam fatis demonftratum efle arbitror veterum feriptorum
editori licere aliquando emendare textus adulteratos, etiam
fine ulla codicum manuferiptorum autoritate. Sed ilium etiam
atque etiajpn monemus ut fibi diffidat, ne forfan textum pu-
rum ipfe corrumpat, aut adulteratum jam magis adhuc adul-
teret. Oftendemus igitur quae ipfi leges 8c regulae obfervandje
fint, ut nec in hoc malum incidat, nec fcopo quern intendic
adverfetur.
Longius fane effet hie inquirere quali modo fe haberent
ab initio latina feripta, 8c quali ratione eo tandem perventum