FILIGES. 54B
membranis harttm MBH somimIrntmooitor, tpta re b. Curtius Sprfngel, RBB membr.nae for-
mationem'non beee per,périt, ad opinioeem inductee e,t, bane merabranan^cuto, proceeau, .„1er cellulaa
fasciculum eireumdante, immittere. Formatio buju, membranae, quam commemoray., m Fölypodw aurao
„prime obseryari potes* ■ enta eellnlarum membranam, yasornm fascicule adjaceutem, multo era,,.Orem
inreni quam cetera, harum eellnlarum memlnanas, colore careutem et e r eadem substantia, qnae est ce-
terarnm membranarum, formatam, eiqne nihil défait, nisi fuscea color, ut membranam vulgarem former«,
saepeque hie color fusons cum Moldenhawerus ejns mentionem facial, interdum repenti vtd«nr H,c fus-
eus color omnino a momenri's parum groyibus, pendere ridetnr, cum haud r ig , «at, nt tn pettolo conspt-
cuus, in ipso caudice desit. a, g .
In aliis speciebus non modo intima cellularum membrana sed omnes unius duorumve vasorum fas-
dcnlis adiacentium cellularum-ordinum membranae hane metarnorpbosin snbennt. Cnjua format.oljs memo-
rabile eremplutn erbibet Polypodium Billardiari (tab. XXXVI. fig. A- 6. h,). Idem reperttnr g Polypo-
dio persicariaefolio, ubifusca membrana insolitam crassitudinem asseqnitnr; quomam hie fusca materia non
solnm cellularum parietem imbnit, sed etiani eellnlarum cayitatem plane repleyit/In hujus plantae secripne
transyersali (Tab. XXXVI. fig. 13- 9j aegre bSsectmne longitudinal! (Tab.XXXVI..fig. 10. b. Ä.J omn.no
non cognosci potest, membranam er cellulis compositam esse. Etiam in Polypodw furfuraceo (Tab.
X XXVI. fig. 7. 9. h , h.) cellulae hac fuscâ materia repletae reperiuntur.
Simili ratione, qua yasornm fascieulnm cingentes cellulae, in posteriori plantâ etiam nonnnllae
eontertus cellulosi caudicis paries (fig, 7. f .) fuse» quadam materià jnjpletae aunt. Haec,quarundam contenus'
cellnlosi partinm inSltratio reperitur etiam in Polypodio nitidà et Asplemo Rula murana; in
posteriori plajlta haec fused materia impleta loca inlra annulum yasornm fasciculorum positasnnt; hinc, qui
undo ocnlo talem candicem disquirit, putat, yasorum*fasciculos mnlto profundius in MBgm jacere, quam
res se habet, quoniam fused membrand non eircumdati ; cum infiltratis illis contenus cellulosi Iocs facile
confimdunlur. Slrqcturam longe aliam erbibet fusca memSrana yasorum fasciculorum Polypodn paccimi-
fô lii (tab. XXXVI. fig. 8- ll.b .) , cum er annul© fuscarum prosenchymatosarum cellularum constet, crassis
membranis constructarum.
§. 30. Structuram a ceteris herbaceis filicibus paulum differentem reperimus in caüdicibus Hyme-
nophylli êt Trichomanis (Tab. X X XVI. fig. ‘2. 5- Trichomanes radicans), cum ebrutn vasa in unicum
centralem fasciculum collecta sint. Forma contextus cellulosi, ex quo caudex constat, similia discrimina èx-
hibet, ut ceterae Alices, quippe qui modo tenuibus membranis conflatus sit, modo, prope vasorum fascicu*
lum, ex cellulis. constet prosenchymatosis, crassas membranas habentibüs (fig. 2. 5* h-)i ?uae cellularum e
tenuibus membranis constructarum orbe (a) cinguntur.
Hi caudices transitum struunt ad caulem Lycopodinearum, quarum vasa, et ipsa in céntralem
fasciculum conjuncta, eandem, quam vasa filicum, structuram o?tendunt. Vasorum dispositio, quae omnia
quidem in fasciculo jacent, verumtamen plures elongatis, tenues membranas habentibus cellulis separates
laminas efficiunt, nisum indicat, plures separatos vasorum fasciculos formandi; hoc rev era fit in Lycopodio
denticulalo, quippe quum in hac planta, ut Kaulfussiils detexit, duo vasorum fasciculi juxta se positi re-
periantur, qui autem in quavis caudicis ramificatione inter se conjuncti^unt. Fus?ca membrana in filicibus
vasorum fasciculos cingens deest in Lycopodineis. Harum plantarum caulis constat modo ut in Lycopo.dio
annotino ex cellulis prosenchymatosis crassis membranis formatis, modo ut in Lycopodio clavato ex tribus
quae sensim âliud in alhid transeunt, stratis, quorum extremum et intimum ex crassas meniÉranas habentibus
prosenchymatosis cellulis, medium ex amplis, ac tenuibus membranis constantibus brevibus cellulis.
formatur.
*) Sprengel von dem Bau und der Natur der Gewächse. Tab. 4. fig. 48»
In Psiloto triquetro vasa etiam in unum fasciculum sunt conjuncta, qui in medio contextus cellulosi
partem tanquam medullam includit. Secundum eundem typum etiam Marsileae et Pilulariae caulis
structus est; sic e. g. in Marsilea crenata (Tab. X X X V I . fig. i\ . 15-J cylindrum lignosum reperimus, ut
in filicibus structum (k. m.), qui fasciculum elongatarum amylum continentium cellularum (o), includit. Cetera
pars ex regular! parenchymate (a) constat, amyli granis impie to., In his passim cryptae (d) reperiuntu
r , fuscam resinae similem materiam continentes.
Caulis Marsileae quadrifoliae et Pilulariae globuliferae simili est structura , eo excepto, quod
contextus cellularis vasorum fasciculum cingens magnas cavitates aëreas continet.
Nota. Ita in pluribus familiis eodem or-ganisationis typo reperto, eo magis mirari debemus, in
Pteride lanuginosa (Tab. X X X VI. fig. i. 3.) structuram inveniri omni analogiae repugnantem. Hie scilicet
vasorum fasciculi in duos concentricos orbes (k. m. k * m*) prosenchymatoso fusco strato (g) separatos
distributi sunt. Reliqua caulis materia ex parenchymatosis cellulis constat; quae peripheriam ejus versus
longiores evadunt, fuscumque colorem assumunt (b). Reperiuntur porro in caulis parenchymate in ex-
terno latere externorum vasorum fasciculorum et in interno^latere interiorum fasciculorum (h. h.) nonnulli
elongatarum fuscarum cellularum fasciculi. Qualis decursus vasorum fasciculoi’um in hoc caudice s it, et
num exceptio révéra tanta sit, quanta primo adspectu esse videtur, aut num ulterior disquisitio majorem
hujus organisationis cum ceterarum filicum structura analogiam demonstrate possit, exemplaribus • deficienti-
bus, decernere non possum.
§. 31. Herbacei filicum caudicis structura jam paucis exposita, redeo ad consilium meum, arboreum
scilicet filicis caudicem cum herbaceo comparandi. — In gravissimis momentis, quae hie respicienda sunt,
structura et divisio vasorum fasciculorum ponenda est;., cujus rei respectu magnam arborei et herbacei filicum
caudicis analogiam nemo non cognoscet, quum partim vasorum fasciculi ex iisdem elemenlis constent,
partira iidem in uno cylindro dispositi sint. Manifestum est, hujus structurae earn, quae in Trichomane,
Hymenophyllo, Lycopodio reperitur, vasorum fasciculorum in unum centraient fasciculum conjunctio-
nem, exiguam tantum modificationem inferioremque evolutionis gradum esse, quo eae formae, ubi in vasorum
cylindro parva contextus cellulosi copia inclusa est, transitum ad vulgarem structuram faciunt.
Magna autem horum caudicum diversitas in eo reperitur, quod in herbaceis filicibus dura ill» pros-
enchymatosa vagina, quae in'filicibus arboreis lignum circumdat, deest, quum, ut ex descriptione anato-
mica supra commemorata elucet, fusca herbacearum filicum membrana cum hac vagina comparari non possit.
Altera arborearum et herbacearum filicum differentia in eo posita e s t , quod in posterioribus nun-
quam fere ita diversae sunt cellulae prosenchymalosae et parenchymatosae, ut in illis. Ut forma harum cel-
larum amphibolica est, sic etiam vitales earum proprietates distinctas non reperimus, quum eae quoque cellulae,
quae prosenchymatosam formant exhibent, amyli granula contineant.
Herbaceo filicis caudici peculiare est, quod cellulae prosenchymatosae sive eae formae, quibus ad
illas transitus fit, non certa omnibus speciebus communia strata formant. Sic in Aspidio rigido, Pteride
lanuginosa (Tab. X X X V I . fig. 13. b.) externas caudicis cellulas elongatas reperimus fuscoque colore tinct-
as, similesque cellulas etiam haud procul a vasorum fasciculis (h), alias e. g. in Polypodio furfuraceo (fig. 7.
9. g.) et Niphobolo glabro orbem CellulaYuin prosenchymatosarum reperimus in medio inter caudicis su-
perficiem et orbem vasorum fasciculorum situm. Membranae harum cellularum in paucis tantum speciebus
e. g. in Polypodio vacciniifolio, furfuraceo, Niphobolo glabro tantam crassitudinem assequuntur, ut earum
ex pluribus membranis facta compositio cognosci possit; raro a conterminis parenchymatosae formae
appropinquantibus cellulis distincte separatae sunt, sed plerumque' paulatim in eas transeunt.
Jam quaestio exoritur, num in arboreis filicibus dura ilia fuscaque vagina ex cellulis prosenchymatosis,
crassas membranas habentibus constans, ipsius fasciculi lignosi pars, an potius pars sit contextui
celluloso adnumeranda. Quamquam priori sententiae primo adspectu hoc favere videtur, quod hoc fuscum
stratum cum-vasorum fasciculis arete est conjunctum, caudicique suam tribuit firmitatem, ita ut credideris,
i 5