A R D E A > S T E L L A R I S :
R O E R° D O M P.
X J.et van de Saxen overgenomen woord R o e r d o m p en R o e r t r o m p e betekent de ¿ir¿lea
Stellares, en deeze vogel draegt dien naem, omdat hy in het Roer, d. i. Riet, zyne woonftée
heeft, en aldaer een geluid maekt ais kwam het uit een blaeshoom. De wydvermaerde en
zeer taelkundige C. G e s n e r u s beveftigt ons dit (*). In fommige ftreeken onzes Lands noemt
men den vogel ook wel Butoor; het welk van den naem Büotaurus fchynt overgenomen en
vervolgends, by verbafteringe, ook m Pitoor, gelyk veden fpreeken, verwandeld tezyn Van
wegens de menigvuldige vlekjens, met de welken de meefte vederen van het voorwerp ais
met fterretjens, zeer keurlyk afgezet zyn, bynoemden de Grieken hetzelve «Vi,«!, en van daer
kreeg het den Latynfchen naem van Stellaris A r d e a , ais zynde een vogel, die tot het ee-
zin der Reigeren behoort.
Op onze riviergorzen, op de met riet en biezen digt begroeide bonken onzer veenplasfen,
in onze Boezemen en Moerasfen, is de R o e r d o m p een vry gemeenzaeme vogel; aezende op
visch, kikvorfchen, en allerleye klein gedierte het welk hem te vooren komt.
’K heb wegens hem opgemerkt, dat hy, nae zig verzadigd te hebben, zig tusfchen het riet
ter nederzet in eene onbeweeglyk ffille houding, als op de hurken, met den hals en den bek
loodrecht overeinde uitgeftrekt; evengelyk oók de Iíwakken en Woffers zig, in dezelfde ge-
leegenheid, vertoonen: In welke hurkende geftalte hem de zaegswyze ingefneedene randen zy-
ner vooruitfteekende middenfte Nagelen, (die gezegd worden hem anders te dienen tot valt-
houding van de aelen en ander aes dat hy bemächtigt,) wonder wel te ftade koomen tot het
houden van een fteunpunt. In deeze geftalte wordt hy zeer dikwils onopgemerkt voorbygegaen,
en niemand, ten zy afgericht, zou hem voor een leevenden vogel, en voor een’ Roerdomp’
groeten. De gulzig ingezwolgen ípyze verteerd zynde, ryft hy uit die houding’ op, en be--
geeft zig ter been om nieuw aes op te zoeken. Zoo leidt de Roerdomp, inderdaad, een zit-
tend, veel meer dan een werkzaem, leeven; en hier van mag het, naer myn inzien, gekoo-
men zyn, dat hy ook door de Grieken ¿»«s, d. i. Pujíievt, gchcctcn is geweeft: A\ ant met
íommigen de reden deezer benaeminge te ftellen in den traegen gang, met welken deeze vogel
gewoon is voort te treeden, dunkt my te verre gezocht; fchryvende dus P. Belon [L. iv.
de la Nature des Oyfeaux. Ch. iv. pag. 193.] „lajable racontéed’m ferviteurparejfeux, mué
,, en c'efi oyfeau, efi áncienne; & de vray, le Butor cheminant va le plus lentetümt qu'on ffau-
„ roit dire: d. i. de fabel die wegens een luyen knecht verteld is, de welke in deezen vogel
;, verändere! werdt, is oud; en inderdaad, de Roerdomp gaet voorttreedende zoo allerlang-
„ zaemft als men zeggen kan.” Maer tusfchen het digte riet fnel te Ioopen, moeft men ingedacht
hebben, is voor een vogel van die grootte onmogelyk De Roerdomp treedt niet lang-,
zaem uit Luiheid; hy treedt zoo, zagtkens en voorzichtiglyk, om des te gewisfer zyn aes te
betrappen: Zyn tred is juift overeenkoomende met de altoos in zynen weg ftaende hindcrpae-
paelen van het digte rietgewasch.
DeRoerdompen kunnen hun’ keel en ’t vel van hun hals zeer aenmerkelyk verwydéren,
gelyk zy ook, even als de kampende haenen, de zeer lange halsvederen kunnen opzetten.
Bovendien is de gaeping van hun bek zeer wyd, loopende tot voórby de Oogen. Ik heb ’er
eenen zeer langen tyd de koft gegeeven; en hem meermaelen blieken en vooms van 5 dui-
men lang en 2 duimen breed zien doorilikken. Het mifte nooit, of hy begaf zig, nae den
eeten, in de zoo evengemeldde ruftende geftalte; uit dewelke hy echter met eene onbefchiyf-
lyke fchichtigheid op vyandige voorwerpen aen wift te vallen. Schoon ik zeer wel gelooven
wil, dat nu of dan zulk een aenval, met den zeer Ipitzen bek, op iemands aengezicht, den ver-
ftoorder des Roerdomps een Ooggekoft mag hebben, kon ik echter nooit ontdekken, dat het
juift de Oogen zyn, (gelyk veelen fchryven,) welken deeze vogel, als by voorrang, trachtaen,
te vliegen: Hy heeft het ’er niet meerderopgemunt, danopeenhand, ofarm, öf been, die onder
zyn bereik nadert. Men moet in de Natuurlyke Hiftorie de Wonderen niet vermenigvuldigen :
Z y zvn waerlyk, buitai de byhangfels van vertellingen, groot en talryk en verbaezende genoeg.
B E S C II R Y V I N G.
De R o e r d o m p is weinig minder dan 3 0 duimen lang, gemeeten van de punt des beks tot
aen het uiteinde van den llaert. De tegenwoordige Plaet vertoont hem omtrent op de helfe
verkleind. Hy is een ranke en kleinlyvige vogel. Zyn Kop is zydelings final en klein, van
boven gedekt met zwarte vederen. De Bek is recht, en langzaem in een lpits uitloopen-
de, groenachtig op dezyden, donker van boven, fcherp van nebben, wier kanten voor, by
de punt, een weinig ruuw zyn of fchaerig, het welk zeer zeker dient tot vasthouding van het
overweldigd aes: De Ondernebbe iluit, met haere beide kanten, binnen de bovenfte. De Neusga
(•) C. Gesnerus Je Avibut pag. 210. Rortotmm, Rordumpj qttte nomina ab arondinibus & tuba compoßtafunt, quod inter arundines degere folcat, Q1 tu-
bts Jonum reddero. _