Van Buitenzorg.
1. Katjang Alanilla. Katjang Bogor. (Voandzeia subterránea
Tbrs).
2. Katjang Waspada. (Aiachis Hypogaea L. var.)
3. Katjang Amerika. (Aracliis Hyjiogaea L. var.) met groote
vi'ucliten.
De zaden zoowel als de peulen van de geslacliten Phaseolus,
Dolichos, Lablab, Cajanus, Ararhis enz. zijn in Indiii algemeen
onder den naam van Katjang, in Oost Java Kori'o oí Koroe
bekend. Zij nemen eene belangrijke plaats in onder de voedings-
stofthn van Ned. Indie, want ofschoon meestal als toespijs
gebezigd. dragen zij vooral in jaren waarin schaarschte aan
rijst bestaat. veel tot de voeding bij.
Zij worden meestal als zoogenaamde tweede gewassen op
de sawah’s verbouwd. ofschoon ook een groot aantal droge
velden dadelijk met katjang heplant wordt. In de Preanger
Regentschappen. waar voornamelijk ook die soorten geteeld
worden, die voor voedsel voor het leger in Ned. Indie gebezigd
worden. bestaat de afscheiding der verschillende akkers uit
paggers (omheiningeu) van rijshout, w a ar, evenals bij ons
de snijboon, de katjangplant zich om been slingert. Voorde
Europeesche of buitenlandsche markten worden z ij, met u itzondering
van eene kleine hoeveelheid Katjang tanah of Katjang
tjina, meer hekend onder den naam van aardeikel of aard-
amandel, die naar herwaarts gevoerd w o rd t, niet aangeplant.
Behalve de vruchten en de zaden worden ook nog dikwijls de
bladen van eenige soorten, in water of stoom gekookt, als
toespijs bij de rijst gegeten.
Als voedsel zijn natuurlijk de penlvruchten met hun groot
gehalte aan eiwitachtige stoffen (legumine) verre boven rijst,
die in voedingswaarde nog beneden onzen aardappel s ta a t,
te verkiezen; doch de Javaan is eenmaal aan zijne rijst ver-
slaafd en niets of niemand kan hem overtuigen, dat hij door
eene krachtiger voeding eene krachtiger persoonlijkheid zou
worden. De botanische bepaling der verschillende hierboven
opgegeven namen van Katjang of Koro zou, al ware die ook
mogelijk, geen nu t hebben daar in het gehruik dier namen
veel verschil heerscht, dewijl niet alleen in verschillende, nabij
elkaar gelegen residentien dezelfde soort verschillende namen
draagt, maar zelfs in verschillende distrikten van eene Residentie
de namen nog weder verschillen. Voegt men daarbij
dat even als bij elke knltuurplant telkens verschillende
varieteiten optreden, die dan door den inlander weder anders
benoemd worden, dan kan men zich gemakkelijk voerstellen
dat het aantal Katjangsoorten in Indië niet gering is. Wij
zullen dan ook slechts eenige der voornaamste hier aanstippen.
Katjang boentjis of hoontjies. Phaseolus vulgaris L.
Van deze, de gewone snijhoon, die u it Indië tot ons ge-
kornen is, hestaan verschillende soorten.
Katjang idjoe. Phaseolus rad iatu s, een der mee,st verbouwde
soorten.
Katjang kedelee of kedeleh. Soja hispida M.
De boon van deze plant is het voornaamste bestanddeel der
zoogenaamde Japansche soja, die echter ook op Java hereid
wordt. Ook worden van deze soort k a tja n g , met rijst gemengd,
koekjes gemaakt (tempe), die geroosterd bij de rijst genuttigd
worden.
Katjang kapri. PLsum sativum L. De tuin- of doperwt.
AI. Pollong.
Katjang goedé of goedeh. Cajanus indicus S p r., die geroosterd
hij de rijst gegeten wordt.
Eene meer afzonderlijke beschouwing verdienen de beide
volgende, niet alleen uit een botanisch oogpunt, daar zij het
zeldzame voorheeld aanbieden van een vruchtbeginsel dat zich
in de aarde tot vrucht ontwikkelt, maar ook dewijl zij beiden
meer om de in de vruchten bevatte vette olie, dan wel tot
voedsel geteeld worden. Deze zijn;
Katjang tanah. Katjang tjina. Aardnoot. Arachis hyli
i
1ii1
l i
-
!!.í
i i '
■i: i