M) '
Sii/
'Kl:
L'' .1
: ;i'
'
' ; -i
■ i--i
¡1J
in "
IL
Il
11. Alor inda ci t r i f o l i a L.
M. Mangkoedoe of Tjangkoedoe.
a. Wortel der plant.
h. Tot poeder gebrachte wortelbast.
c. Wortelbast, zooals die in den liandel voorkomt.
d. » afkomstig uit de residentie Soerakarta.
e. »
f. Garancine uit den wortelbast, door middel van zwavelzuur
bereid, tot | van het gewicht gereduceerd.
g. 6 monsters van met mangkoedoe geverfde stof. Previnaire
en Co.
h. 6 monsters van met mangkoedoe geverfde stof. Previnaire
en Co.
i. 6 monsters van met mangkoedoe geverfde stof. Koopmans.
k. f) » » » » en djirak geverfde stof.
Prëvinaire en Co.
Een boom die door geheel Indië voorkomt, doch ook hier
en daar bijv. in de omstreken van Batavia gekweekt wordt.
De jonge bladen worden door den inlander gekookt als groente
gegeten en ook als geneesmiddel aangewend. De vruchten
(patjeh) zijn onsmakelijk, doch worden ook nu en dan gegeten,
maar vooraf gekookt.
De reden waarom de plant gekweekt w o rd t, is echter gelegen
in de roode kleurstof (n a tto e r), die voornamelijk in den wortelbast
aanwezig is en waarom zij dan ook veelvuldig in de
katoenververij gebezigd wordt. Door combinatie van deze verfstof
met verschillende anderen weet de inlander tal van nuances
te voorschijn te roepen, die door bestendigheid van kleur
nimimten.
Zie verder hierover: Mr. van Musschenbroek, lets over de
inlandsche wijze van katoenverven.
12. U n c a r i a a c i da Roxb.
Aroy kait bessie. Dawn getah gambier.
a. Stengel en bladeren van deze plant.
h. Garen hiermede geverfd.
Deze windende heester komt door den geheelen archipel
voor. De bladeren bevatten een scherp, zuur sap. Vandaar de
Soendaneesche naam van ijzereter.
De stengels en bladen worden tot liet verven van katoenen
stoffen gebezigd.
Coniposltae.
13. Ca r t h a m us t i n c t o r i u s L.
M. Kasoemba. Safßoer.
Cfschoon deze plant door geheel Indie voorkomt en zoowel
in West- als Cost-Java zeer goed groeien w il, wordt zij echter
het meest op Bali en Soembawa verbouwd en van daar in
den handel gebracht.
Styraceae.
14. S ymp l o c o s f a s c i c u l a t a Zol l .
M. Djierak of Gerab.
a. Bast van den boom.
b. Poeder van dezen bast.
c. Katoen met dezen bast geverfd.
d. Katoen met een mengsel vau dezen bast en mangkoedoe
geverfd. Previnaire en Co.
e. Katoen gemordanceerd en als boven geverfd. Koopmans.
Van dezen boomachtigen heester, die voornamelijk op Java
en Banka voorkomt, is het hout geelachtig van kleur en niet
If
l' ■'