[M' ì
i i l
kenden gern- en wordt door de Javanen bij hnnne gewone
rokingen , meestal des Donderdagsavonds, te r verdrijving van
booze geesten, gemengd met andere stoffen, gebrand.
Deze hars wordt ook wel in stede van Benzoe als reukwerk
gebruikt.
30. Li qui damba r Al t ingi a Bl. (Al t ingia e x c e ls a Nor.).
AI. Rassamala.
Ook deze, op de eilanden van den Indischen archipel voorkomende
hooge boom, de vorst onzer wouden, zooals Junghuhn
hem noemt, bevat behalve een goed timmerliout eene soort
liars, die nit de scliors te voorschijn treedt en aan de lucht
verhardt. Ook deze hars wordt in stede van Benzoe als renk-
werk g eb ran d , waarbij meestal nog om de brandbaarheid te
bevorderen een xveinig suiker gevoegd wordt.
Het bier aanwezige monster is van prima qualiteit en wordt
zelden uitgevoerd, maar meestal door de inlandsche hoofden
zelven gebezigd.
Rubi a c e a e .
31. S a p r o sma a r b o r e u m Bl.
M. Kiiltai of Kajoe taai.
Deze hoomachtige heester komt door geheel Indie voor.
Alle deelen dezer plant, maar voornamelijk het hout bevatten
eene eigenaardige, naar excrementen riekende stof, van daar
de Alaleische n a am , waardoor het zelfs voor brandhout onge-
schikt is. A^olgens dr. AYaitz is het in zenuwziekten heilzaam.
Ook het hout van Premna foetida Rnw. heeft dezelfde
eigenschappen.
32. Unc a r i a Gambi e r Roxb. Nauc l e a Gambi e r Hunt er .
M. Gambier.
a. Gambier, gele van Aleliouw (Borneo).
b. Gambler, bruine, gezuiverde van Riouw.
c. Gambier, » » l e soort van Riouw.
d. Gambier van Riouw.
e. Gambier » Java (Teysmann).
f. Gambier » »
g. Gambier, witte van Palembang.
h. Gambler, » » Java.
i. Gambier van Benkoelen.
k. Gambier » ?
I. Gambier, w itte , gezuiverde van Riouw.
m. Gambier, » bijzondere soort van Riouw, afkomstig
van den luitenant der Chineezen te Tenga-
rong (Riouw.)
Deze klimmende heester komt over het geheel vaste land van
Indie en den archipel gekweekt voor ; doch volgens sommigen
zou hij ook in het wild op de eilanden om Alalakka gelegen
voorkornen en zou dit zijn oorspronkelijk vaderland wezen.
Door het af koken der bladeren en jonge takjes van deze plant
en het verdampen en nitdampen van dit aftreksel wordt in
verschillende streken van N. I. eene soort van Catechu, Kata-
gamba of te rra japonica bereid, die gewoonlijk in vierkante
stukjes voorkomt en een helangrijken tak van handel nitmaakt.
Het voornaamste bestanddeel van gambler is looistof (looizuur)
36 à 40 Vo-
Behalve dat de gambler in groote hoeveelheid naar Europa
uitgevoerd wordt om aldaar tot het looien van hu id en , het
tanen van tonwwerk enz. gebezigd te worden, wordt zij in
Indie in groote hoeveelheden verhruikt, daar zij een bestanddeel
van de betel of sirihpruim is en dus dagelijks door mil-
lioenen van Aziaten genuttigd wordt.