DIPTEROCARPUS g r a c i l i s
T ab. V .
D. foliis ovali-oblongis acutis basi obtusis subtus stellato-pube-
scentibus, gemmis linearibus tomentosis, calycis fructiferi laciniis
majoribus obtusis. Blume Bydr. V, p. 224.
Habitat : In sylvis depressis Java occidentalis interioris, e. g. prope montem Parang, ubi arborem hancce
speciosam mense Julio florentera reperimus. Simul et fructus aliquot legimus radiculis jam explicalis, ex quo
liquet, ipsos et maturitatem ct magnitudinem perfectam fuisse adeptos. Différant enim sola magiiiludine
circiter dimidio minore ab illis D. trinervis, ceteroqui fere ex asse conformes. Asl 11 traque species tam foliorum
florumque magnitudine, quam imprimis figurâ stipularum terminalium, gemmæ in morem convolu l'arum, nec
non inflorescentiâ insigniter discrepat. Etenim ramuli in D. trinervi constanter simplices, in D. gracili sæpe
conjugati observantur. Frucluum magnitudinem quod attinet, species nostra etiam ad D. turbinatum Gærtn.
(Supplem. Carpol.p. Si, Tab. 18, Fig. 1), cujus solum fructum novimus, accedit, sed calycis nucem involu-
crautis formâ sub-globosâ, in Goertneriana admodum obturbinatâ, facile distinguitur. Cæterum congeneribus
trunci altitudine summâ par, foliorum florumque elegantiâ primo adspeclu iisdem præcellit, quâre ab indigenis
Palaglar Tengo, i. e. Dipterocarpus gracilis, s. elegans vocatur.
A rbor ingens, trunco circa 9 ped. crasso et plus 100 vel i 5o ped. alto, erecto,
cineraceo, lævi,bgno duro, quod materie resinoso-balsaminâ minus abundat,
quam in congeneribus, sed vulneratum, vel corticis e fissuxis, guttas parcas aureolas,
pellucidas, exsiccando friabiles odorisque acerrimi terebintliinacei, stillat.
Demum in cacumine trunci, ad columnæ instar perpendiculairs, ramosissima pan-
ditur corona, at minus ampla, ramulis teretibus, e fusco cineraceis, per longitu-
dinem aciculatis, bine inde cicatricibus approximatis parum elevatis circularibus
notatis : ultimis modiee compressis, sub-striatis, pube densâ brevissimâ appressâ
stellatâ pallide ocbraceis. Gemmæ, ramulos terminantes, oblongæ aut lineares,
obtusiuseulæ, teretiusculæ, leviter falcatæ, sordide flavicantes, pube copiosâ
minuta stellatâ veluti furfuraceæ, et, maxime juventâ, pilis simplicibus sub-
appressis decoræ, foliis sese explicantibus mugis elongatæ, incarnate, supra
basin petiolorum jam denudatorum demum cireulatim solutæ utut stipulæ lineari-
lanceolatæ, membranaceæ, nervis immersis percursæ, pagina interiore lævigatæ,
exteriore stellato-puberulæ, quæ cum foliolis superioribus nondum expbeatis
alternantes, eadem amplectuntur et involucrant, ast tandem per longitudinem in
segmenta duo linearia secedentes, stipulas geminatas referunt. Stipula delapsâ,
in axilla folii inferioris conica adparetgemmula, e quâ sensim sensimque inflore-
scentia explicatur, ita ut tegumenta ista munere tam stipularum, quam spatharum
s. bractearum communium, etsi caducarum, fungantur.
F olia alterna, petiolata, tri-aut ad summum quadripollicaria, i|-a une. lata,
ovalia vel ovab-oblonga, acutiuscula, basi obtusa, obsolete repanda vel integer-
rima, discoloria, supra glabra et n itida, ab initio adspersa pube rarâ, brevissimâ,
simplice, evanescente, ad nervum medium confertiore, et partim pilis parvis
stellatis formatà, subtus pallide virescentia, sub lente pilis stellatis puberula,
et præsertim in costis pilis simplicibus sericeis evanidis vestita; gemmis termi-
nabbus adhuc inclusa plicata, superne involuta, basi stipulant internam semi-
amplectentia, vel tanquam ipsimet inequitantia, præsertim subtus et ad margines
valde sericeo-villosa ; gemmis exuta conduplicata, denique plana et magis
coriacearigida. Petioli vix pollicares , teretiusculi nec canaliculati, basi dorsoque
ad foliorum insertionem sub-incrassati, vetustiores glabriusculi et sordide cine-
racei, juniores, prout rami superiores, pubescentes.
Peduncdli axillares aut foliorum lapsu laterales, solitarii, utplurimum deflexi
vel horizontales, racemum simplicissimum sistentes, aut plerumque bindi et
raeemum geminum repræsentantes, pauciflorijjbifidi) in ala flore sobtario inter-
je cti, petiobs majores et pariter pubescentes, ebracteati, inferne compressiuscub;
ubi flores gérant, retroflexi et obiter angulati. Pedicelli brevissimi, vix aliquot
lineas longi, in flore alari paululo longiores, teretes, supra basin articulati, uniflori,
altérai, sub-secundi.
Calyx nondum perfecte expbeatus tubulosus, versus bmbum obsolete quin-
queangulatus, dentibus tribus parvis, semiovato-obtusis laciniisque duabus
oppositis, linearibus, obtusis, inter sese sub-inæqualibus, longitudine basin calycis
tubulatam adæquantibus, omnibus (dentibus laciniisque-); erectis, super corollam
adbuc inclusam valvato-conniventibus. Corollâ emergente calyx sensim in cyathi-
formem abitfiguram, virescens, coriaceus, extrinsecus pilis sparsis stellatis, intus
glaber, præter orificium et bmbum, utrobique pube confertiore sericeâ obducta.
Dentes bmbi inter sese oppositi, ab initio erecti, marginibus reflexis, dein patentes,
tandem reflexi; laciniæ elongatæ rectiusculæ, planæ aut parum tortæ, integer-
Timæ, subtus nervo medio vix conspicuo, in flore aperto patentes.
Petala quinque, hypogyna, calyce duplo longiora, lineaxi-spatulata, obliqua,
obtusissima, obsolete bneolata, albida, fasciâ roseâ, intus glabra, inferne imbri-
cata et in corollam sub-rotatam concreta, bmbo quinquepartito contorto patulo,
præfloratione extra sericeo-puberula, in formam clavæ dextrorsum convoluta.
Stamina numerosa, circiter 3o, ovario serie dupboe circumposita atque appressa,
hypogyna, erecta, apieibus exsertis. Filamenta b révia, libéra, e basi complanatâ
subulata, glabra. Antlieroe filamentis duplo longiores, ad basin obiter sagittatam
insertæ, hîc utrinque per angulos obtusos cum ilbs proximarum agglutinate,
cæterum bberæ, lineares, imberbes, aurantiaeæ, biloculares, locubs connexivo
angusto longo ipsamet setaceo-excedente a se invicem disjunctis, intus longitu-
dinabter dehiscentibus.
Ovarium sessile, disco nullo cinctum, liberum, ovato-globosum, inferne per
sinus quinque adscendentes, latos, superne angustatos planosque obsolete pen