
J.' a
g le ic h e r Z e it. B e id e P fla n z e n s in d na ch u n te n h in rö tli-
lieh a n g e flo g en un d lie b en b e s o n d e r s S a n d s te iu f e ls e n .
p e ris tom e e s t p lu s g r a n d , e t to u s le s f ru i ts m û r is s e n t à
lii même é p o q u e . L e s p la n te s d e s d eu x e sp è c e s so n t ro u g
e â tr e » à le u r b a s e e t a im e n t de p r é f é r e n c e les p ie rr e »
a ré u a c é e s .
C. Florescentia dioica.
* Foliis patentibus v e l erecto-patentibus.
2 7 , BRYUM P SEU D O T R IQ U E T RUM S c h w ä g r , d ioicum, caespitosum; caule p lu s minus viunyuio,
robusto, e re cto , parce ramoso, tomentoso; fo liis erecto-patentibus v e l p a tu lis , subdecm-rentibiis, in fe rioribus
laie ovato-lanc eolatis, superioribus majoribus, s imilib u s, concavis, margine r e fie x is , submar-
g iiia tis , integerrimis v e l apice obsolete serru la tis, costa apicem pertingente vel paulum superante;
capsula o v a li-p y r ifo rm i, p y r ifo rm i-e lo n g a ta vel subcylindrica, pen d u la vel in clin a la , operculo mammillari.
B ryum pseudotriquetrum S cHwic a. Suppl. I , P . I I , p. 110.
Bryum ventricosum S c h w  g r . in L irs . Spec . p l. cd '. 5, p. 34. - H o o k e r e t T i i i . Muscol. brit. ed. 2 ,
p . 2 0 6 , ex p a rte !
Mnium pseudotriquetrum H e d w . S tirp . c r y p t., P . I I I , p. 1 9 , T . e x p a r t e !
Var. ß c o m p a c t u m , m in u s , caespitibus valde compactis, capsula p a rvu la , rosteilo acutiuscnlo.
B a b il. In locis humidis ac p a lu d o s is , ad rivulorum p ra ep rim is m a rg iu e s , iu d epressis, moutauis
a lp in isq u e E u ro p a e e t Americae bore alis. In convallibus montium ed itio rum a d ru p e s madidas ¡„que
ropmm fissoris aquosis la e te viget oaespitesque latos p rofundes obscure v lreu te s vei fusc escente s efficit;
saepe in societa te sphagnorum o cc u rrit. Var. 3 in alpinis siooioribus.
M a tu r . V e re , a e sta te.
T a b . XXIV. H a b itu s , dispositio fo lio rum , c a p su la , o perculum e t peristomium n t in B r . im o ,
d ire rsu n i tanieii fioribus semper dioicis-
Planta mascula (fig, 3 , 3 h) p a rc e ram o s a , e coma in n o v a n s ; flos (8 , il) gemmiforrais, 9 - 1 2 -
p h y ilu s; folia p erig o n ia lia caulinis similia, media e basi subcordata concava, lanc eolata, e medio patula
ìutima o v ato -a cum in ata, conuiventia (9 ) , omnia co s ta ta ; a n tb e rid ia n um e ro sa ; p araphyses filiforme^
a n tb e rid iis longiores,
K o s /emuCBS ( l i ) gemma g ra c ilis , peric h ae tia lib u s e r te rn is (13) elongato - lan c eo la tis , ¡„ te rn is
(13) la n c e o la tis , b re v io r ib u s ; archegouia 1 0 - 1 3 ; p a rap h y se s b re v io r e s , hyalinae 14..
A n m e r k . W a s d ie S y n o n ym ic b e t r i f f t , so fin d et die-
s c lb f U n g e u i s s h c i t S t a tt , « ie b e i D r . b im um . Hedw ig, w e lc
h e r (lie A rt z u e r s t a ls M n ium p s e u d o tr iq u e trum b e s c h rie b e n
un d a b g e b iid e t h a t , h a t t e , w ie a u s d e n A b b iM u n g e ii in
s e in e n S tir p e s h e rv o r g e h t , b e id e P fla n z e n v o r .sich. An
F ig . 3 i s t e in e m ä n n lic h e P fla n z e s e h r r ic h tig a b g eb iid e t,
eb en so d ie m ä n n lic h e B iiitlic F ig . 9 u n d die d a zu g e h ö rig e n
HiillbkHtti r 7 u n d 8 : a lle ü b r ig e n A b b ild u n g e n , F ig . 4
a u s g e n om m e n , g e h ö re n zu lir . b im um ; F ig . 11 s te llt e in e
u n f n ic h tb a :e v .e ib lic h e B lü th e o h n e A n th e rid ie n v o r.
S chwägricmen b em e rk t am o b e n a n g c fü lir te n O rte g a n z
n e h f ig : „ F lo r e s qu o s k e rm tip h ro d ilo s v id is s e s e d ic it Iled -
w ig iu s . s em p e r inv-ent s e x u d is tin c to s .“ D ie s s v e rh in d e r te
jedocli s p ä te r d ie s e n b e rü hm ten B r y o lo g e n n ic h t, b e id e
M oose w ie d e r m it e in a n d e r zu v e rw e c h s e ln .
Bridei-.s B c .sc lireib u n g vo n B r . b im um s c h e in t nach
e in em E x em p la r vo n B r . p s e u d o tr iq u e lrum e n tw o rf e n zu
R em . L a sy n o n ym ie d e c e tte e sp è c e p r é s e n te la même
in c e r titu d e q u e c e lle d u B r . bim um . H e dw ig , q u i le p r e m
ie r a d é c r it e t fig u ré n o tre m o u s s e so u s le nom de
M n ium p s e u d o tr iq u e trum , a v a it so u s le s y e u x le s d eux
c.«pèco.s, comme ou p e u t s ’cn a s s u r e r dan.s s e s S tir p e s .
Il a tr è s -b ie n r e p r é s e n té la p la n te mâle d u d e rn ie r (fig. 3),
d e même q u e la fleu r mâle (lig. 9) e t s c s in v o lu c r e s
(lig . 7 c t 8 ) ; ta n d is q u e to u te s le s a u tr e s f ig u r e s , ii F e ic
e p tio n d u N ro . 4 , o n t é té f a ite s d ’a p r è s le Dr. bimum,
d o n t la flg, u r e p r é s e n te u n e fleu r fem e lle s té r ile
S chwagrichen a tr è s b ie n o b s e rv é : „ F lo r e s , quos he rma -
p h ro d ito s v id is s e s e d ic it I / e d w ig iu s , s em p e r in v e n i s e x u
d is tin c to s“ (v. I. e .) , c e p e n d a n t il n ’a p a s ta rd é de ciui-
fo iid rc les d e u x p la n te s .
L a d c s c rip iio ti du B r . b im um , p a r B rid e l , p a r a ît faite
* u r u n é cliîin tillo n dn D r . p s e u d o tr iq u e trum , e t c elle <|oc cet
a u te u r d o n n e d e ce d e rn ie r p o u r r a it s e r a p p o r te r au B r . b itm m .
s e y n , find s e in e B e s c h re ib u n g vo n B r . p se u d o tr iq u e lrum
vo n B r . b imum.
H übener b a t w e d e r d ie e in e nocli die a n d e r e A rt g e n au
u n te r s u c h t, so n d c n i sich a u f s e in e V o rg ä n g e r v e rla s s e n .
M e rkw ü rd ig is t fo lg en d e B cm c rk u iig in d e r M u s co
lo g ia B r ila n n ic ii: „ Il m u s t be a llow ed th a t the d iffe r
e n c e s b e tw e en th is m o s s an d B r . c a e sp ilic ium a re a lm o s t
in s u ffic ie n t, a n d th a t it i s more, d istin g u ish a b le by i t s la r g
e r s i z e , p ro life ro u s ha b it, a n d b row n o r p u rp le hue., th a n
by a n y m o r e e s s e n tia l c h a ra c te r s ; a ll o f w h ic h m a y be
fa ir ly a ttr ib u ta b le to the pla c e o f g r o w th , w h i ls t the o th e r
a ffe c ts d r y b a n k s a n d w a l l s ; u iid w e sh o u ld w illin g ly h ave
red u ced th e s e sp e cie s lo v a r ie t ie s , i f th e e x am p le o f a ll
p r e ced in g 3 Iu s co lo g is ls h a d n o t fo rb id d en i t ; n o t on e o f
th em h a v in g e x p r e s s e d th e le a s t doubt a s to the id e n lih /.
W a l k e r - A r n o t t (d isp . m é tii., p. 46) v e re in ig t u n te r
Dr. v e n tr ic o sum D icks, n ic lit n u r b e id e in R e d e ste llen d e
A r t e n , so n d e rn an eli n och tìr . D u v a lii u nd S c h le ic h e n .
E s is t doch a u ffa llen d , w ie w e n ig g e n a u e in g ro s .se r T h e il
d e r M o o se u n te rs u c lif w o rd e n u n d m it w e lc h e i L e ic h tig k e it
man o ft z u r V e r e in ig u n g kaum ä lin lic lie r G eb ild e sc h re ite t.
O b g le ich w i r n ic h t d e r M e in u n g s in d , die. g e r in g s te , oft
s e h r z u fä llig e F o rn ie iia bw c ic h u n g a ls A rtc h a ra k te r g e lte n
zu l a s s e n , so k ö n n e n w i r doch n ic h t W a l k e r - A r n o t t s
( p . 48 5 ) a u s g e sp ro c h e n e A n s ic h t th e i le n , d a s s m a n , um
n ic h t v o r d em S tu d iiin i d e r Moose ab z iis ch re c k e ii, d ie A rten
le d u z ir c n iiü isse. D ie N a tu r h a t die A rte n g e b ild e t u nd
d ie s e s te h e n u n v e rä n d e rlic li m it ih r e n a u s z e ic h n e n d e n C h a r
a k te r e n d a , es kömmt u n s n ic h t z u , d ie s e lb e n au fzu -
s t e lle n , so n d e rn s ic zu e rk e n n e n . D ie W a lirh e it zu e r k
e n n e n , is t d e r Z w e c k a lle r F o r s c h u n g , je d e s w illk ü r lic h e
V e r f a h r e n b r in g t V e rw ii r u n g u n d o r s c liw e r t d em A n fä n g e r
d a s N a tu rs tiid iiiin v ie l m e h r a ls e in P a a r N am en , a n die
e r b e s tim m te B e g riffe k n ü p fe n k a n n . W ir k o n iie n u n s
n ic h t e n th a l t e n , B h j d e l s tre ffen d e R ü g e h ie r a n zu fü h -
r e i i , d ie so g a n z m it u n s e r e r A n s ic lit ü b c re in s tin im t :
„S p e c ies p la n ta r um n e c tem e re m u llip tic a n d a s n e c p ra e te r
m o d um co n tra lie n d a s e s se in te r om n e s n a tu ra e in g e n u o s
s c ru ta to r c s c o n i - e n i t a l in illu sco io g ia , p ra e s e r tim nupe-
r io r i s ta d io , llia c o s in te r m u r o s p e c c n tnm e s t e l e.vlra . h is
sp e cie s plure.s d i.s-lin c tis sima s c o n tra n a tu r a e n u tum e t
p le ro rum q u e ß o ta n ic o r u iii's e n te n tiam ad u n icam re co ca nti-
bu s, quod p ra e c a e te r is iir ita n n i re c e n tio r e s , q u o rum tarnen
m e r ita in s c ie n liam m in a e re n o lim , in n o n n u tlo r um musco-
rum g e n e rum m a jo r i fe s lin u l io n e , s u h s id ü s no n su ffic ie n ti-
bus ne c s a tis fe lic i a v e in sH lu lu en-po.^iitìone e t re co g n itio n e
fecei-UìU: ill is c o n tra e lecioriOus n iom e n lis m e ra s r a r ie ia le s
*mo irtiifKHt fo rm a s p la n ta e p e c u lìa r c s iu sp e c ie s p ro p r ia s
ma le v erte iU ib u s.“ (Draatoq. B r y o l. n n ìc . . |i. VII.)
W a s m in dìe au.szricliiieiKleii Movkmaie von B r . psen -
d o tr iq u e trum b e trift't, so m ag n och F o lg e n d e s bemerk t
w o rd e n ;
D ie s e A lt is t in den liölierou G e b irg e n w e i t n llgeiiiei-
iic r v e rb le ite t a ls Ur. b im um , « e l i l i e s b o so iu le rs in ¡Nied
e ru n g e n un d au l'eiielilen S te lle n n ie d e r e r G e b iig e vor-
kömmt. D e r R a s e nw iic iis d e rs e lb e n is t s lä ik e r . die d u rch
d ie s e n oi't s e h r v e rlä n g e r te n S te n g e l u n d 'l 'r ie b e s in d k rä ftig
e r , d ie B lä tte r h a b en im G an z en e in s tr a ff e r e s A u s se h en .
H übener n 'a b ie n é tu d ié n i l’u n e ni l ’a u t r e d e s d e u x
e s p è c e s , m a is il s ’e s t b o rn é i s u iv r e s e s d e v a n c ie r s .
L e s a u te u r s du -Muscologia b rit. en r é u n is s a n t le s d eu x
e sp è c e s so n s le nom de lir . v e n tr ic o s u m , a jo u te n t la
rem a rq u e s u iv a n te ; „ I t m u s t be a llow ed th a t the d iffere n ce s
b e tw e en th is m o s s a n d Ur. c a e sp itic ium a r e a lm o s t in s n f fi.
d e n t , a n d th a t i t is m o r e d istin g u ish a b le by i t s la rg e r sime,
p ro life ro u s h a b it, an d b row n o r p u rp le h u e , th a n by any
m o re e s s e n tia l c h a r a c te r s ; a lt o f w h ich m a y be fa ir ly a ttrib
u ta b le to the pla c e o f g r o w th , w h i ls t the o th e r a ffe cts
d r y b a n k s a nd w a l ls ; a n d w e sh o u ld w illin g ly h a v e re d u ce d
th e se sp e cie s to c a r ie l ic s , i f the e x am p le o f a ll p re ced in g
S lu sc o to g is ts hu d n o t fo rb id d en il ; n o t one o f th em h a v in g
e x p r e s s e d the le a s t d o ubt a s to the id e n tity .“ C e tte s u p p o s
itio n n o u s p a r a ît b ie n h a sa rd é e !
W alker-Ar n o t t , d a n s sa dis|>. m é th ., p, 4 6 . ré u n it
so u s ce nom no n s e u lem e n t le.s d e u x e sp è c e s en q u e s tio n ,
m a is e n co re le s B r . D u c a lii c t S c h le ic h e r i.
C 'e s t u n e ch ose é to n n a n te d e v o ir a v e c com b ien peu
d ’e x a c titu d e o n a e x am in é u n g r a n d n om b re d e m o u s se s e t
av e c q u e lle lé g è r e té o n a pro céd é .souvent k la ré u n io n
de p la n te s à - p e in e sem b la b le s e n tr e - c lle s . Q u o iq u e n o u s
so y o n s lo in de v o u lo ir a dm e ttre comme c a r a c tè r e sp é cifiq u e
la n iü in d re d é v ia tio n d e f o rm e , so u v e n t f o r t a c c id en te lle ,
lio n s n e s a u rio n s n é a nm o in s p a r ta g e r l ’a v is d e W . Arnott
(p . 48 5 ) q u e , |io u r n e p o in t r e b u te r de l ’é tu d e d e s m o u sse s,
ii f a lla it r é d u ir e le n om b re d e s e sp è c e s . C ’e s t la n a tu re
q u i a c ré é le s e sp è c e s , e t ces e sp è c e r e s t e n t im m u ab le s av ec
le u rs c u ra c tè r e s d is tin c tifs ; il n ’a p p a r tie n t p a s k n o u s de
le s é ta b lir, m a is de le s r e c o n n a ître . T o u te é tu d e d o it a v o ir
p o u r b u t la r e c h e rc h e d e ia v é r i t é , to u t p ro céd é a rb it r a ir e
n e p e u t e n g e n d r e r qu e c o n fu s io n , e t celle-ci r e n d au comm
e n ç a n t l'é tu d e d e la n a tu re b ie n ¡ilus d if f ic ile , q u e u e le
fe r a ie n t q u e lq u e s n om s , a u x q u e ls i! a fta c iie u n s e n s fixe
c t c la ir. N o u s ne p o u v o n s n o u s em p êch er d e c ite r ic i le
be au p a s s a g e de B r id e l , où ce c é lè b re B ry o lo g u e blâmo
sé v è rem e n t to u s ceu x q u i s ’é c a rte n t d u cliemin q u e la n a tu
r e a ( r a c é : „ S p e c ie s p la n ta r um ne c tem e re nm llip lic a n -
d a s n e c p r a e te r m o d um c o n tra h en d a s e s se in te r om n es
n a lu ra e in g e n u o s s c ru la to r e s c o n v e n it: a l in 3 Iu sco lo g ia ,
p ra e s e r tim n u p e r io r i s tu d io . Ilia c o s in te r m u r o s p e cc a tum
e s t e t e x t r a , lu s sp e c ie s p ln r e s d is lin c lis s im a s c o n tra na-
lu ra e n u tum e l p le ro rum q n e B o la n ic o rum s e n le n liam ad
u n ic am r e c o c itn ü b u s , quod p ra e c a e te r is B r ita n n i recen-
tio r c s ; q u o rum tam c n m é r ita in sc ie n tiam m in tie re no lim,
in n o n n iillo rum m u sco rum gcnci-um m a jo r i fc s tin a fio n e . sub-
s id iis no n su ffid c n lib u s nec s a li s f c l i d ave in s tiiu la e.vpo-
sitio n c e t rc co g iiitio n c fe c c iiim : iü is c o n tra c le r io r ib u s
m om cn lis m e ra s r a r ic ia lc s imo i.in !um forma.^ p la n ia e p e c u lia
r e s ill sp e cie s p r o p r ia i m a le c ei tc n litu s ." ^Praeloq. B r y o l.
u n i r . , p. VIL )
Q u a n t au x r iu a c f è r e s d is tin c tifs d u B r . pseu d o iriq u e -
tr um . n o u s c ro y o n s d e v o ir a jo u te r e u co re le s o b s e rv a tio n s
C e tte e sp èc e e s t p lu s g c n é rn lcn io iit ré p a n d u e d a n s le s
m o n ta g u e s e lc v e c s q u e le Dr. b im um , q n i s e p la ît su r to u t
d a n s le s c o n tré e s b a s s e s ou s u r de» é lé v a iio u s moi; -
:
' Í
11