
l i '
l ï ï ' i
L
R a s e n v e rfla ch e n , le g e n sic h die A u s lä u fe r n ie d e r u n d v e r h
a lle n sic h w ie b e i d e r g ew ö h n lich e n F o rm . E in e a n d e re
im rü c k s c h rc ite u d c n V e rh ä ltn is s e sich g e s ta lte n d e A b a r t
finden w i r in Var. y , L aw r e r ’.s 3 \. ru g ic um . E s sc b c iu t
d ie se F o rm m ir dem N o rd e n e ig e n u n d d u rch k lim a tisch e
U rs a c h e n b e d in g t z u se y n . W ir fin d en b e i d e rs e lb e n a lle
T h e ile k le in e r u n d k om p a c k tc r , d e n R a s e nw u e h s g e d rä n g t
e r , w ie d ie s s ü b e rh a u p t b e i M o o sen sich f in d e t, die au s
d e n sü d lich e re n G e g e n d e n in den N o rd e n Ü b e rg eh e n , od e r
a u f k a lte H ö h en sic h v e rs te ig e n . W ir k o n n te n , o h n e ra ch -
te t d e r s o r g fä ltig s te n U n te rs u c h u n g d e r v ie le n E x em p la re ,
d ie w i r th e ils H e r r n L a u r e r s e lb s t , th e ils H rn F u n k v e r d
a n k en , k e in e e ig en tlich e A v tv e rs c h ie d eu h e it a u ffiu d eo .
tr o u v e q u e d a n s le s fo s s é s a q u eu x , d a n s le s p r a ir ie s h um id
e s o u d a u s le s fo rê ts h coté d e s p e tits ru is s e a u x , où e lle
c ro ît d a u s le s h e rb e s . D a n s ces lo c a lité s on en tro u v e
s o u v e n t d e s ga/rdiis c o n s id é ra b le s q u i o n t u n e h a u te u r (îe
7 po u c es. Au m ilieu de ces g a zo n s to u s le s sfo lo h s s o n t
obligé.« d e s e r e d r e s s e r , ta n d is q u e v e r s la c irc o n féren c e
i ls s c co u ch en t c o n tre le so l comme d a n s la fo rm e - ty p e .
N o u s c o n s id é ro n s comme u n e a u tr e v a rié té de c e tte e sp èc e
la p la n te q u e L a u r e r a p p e lle 3 t. r u g ic um . C e tte forme
p lu s p e tite p a ra ît p a rtic u liè r e a u x p a y s f ro id s c t a u x r é g io n s
a lp in e s , où le c lim a t d o it em p êch er so u dévelojipcmen».
N o u s y v o y o n s to u te s le s p a rtie s p lu s p e tite s e t le g a zo n -
n em e n t p lu s c om p a c te , comme c ela s e v o it d a n s b e au c o u p
d 'a u tr e s m o u s s e s , q u i s ’é g a r e n t d a n s d e s c o n tré e s p lu s f r o k
d e s ou s u r d e h a u te s lu o n ta g n e s .
Ì I
i'-i
1 i
i
11. MNIUM M ED IUM B r c h . e t S c h p r . hermaphroditum; ramis fe r tiiib u s elongatis, simplicibus, ra riu s
ramos stériles graciles emiltentibus, ra d iculoso-tomentosis; fo liis inferioribus rem o tis, majusculis,
ovato • acum inatis, terminalibus oblongo-acuminatis basi, angustatis, omnibus anguste marginatis, arguta
s e r ra tis ; pedicellis solitariis v e l a g gregatis; capsula ovata, oblonga, in clin a ta , p en d u la ; operculo sub
conico, recto.
Mnium a ffin e v. majus Hampk mst.
Habit. In sylvîs spongiosis Montis p in ife ri p ro p e Ge fre es ( F ü n k ) ; locis similibus in He rcynia
( H a m p e ) ; in Va lle sia (h e rb . T h o m a s ) .
M a tu r . V e re.
T ab . X I I. S u r c u li fe rtile s 2—S p o llic a re s , e r e c ti; s té rile s g ra c ilio r e s , e r e c ti, deflexi, re p ta n te s ,
remo te foliosi. Folia in fe rio ra rem o ta , o rb icu la ri-o v a ta , apicula ta (3 ) ; su p e rio ra sensira deiisiora nt-
q ue majora, o v a li-o b lo n g a , su b u n d u la ta (4 ) ; summa lo n g io ra , oblongo - acumina ta, basin versus angu-
g tata (5 ); omnia se ra id e c u rre n tia , pian iu scu la, toto ambitu a rg u te e t g ro sse s e r ra ta , costa cum apiculo
mucroniformi evanida.
Florescentia h e rm a p b ro d ita ( 9 , 1 0 ); folia involucralia u t în p ra e c e d e n ti; a n ih e rid ia p erp au ca ,
m a jo scu la ; a rchegonia n um e ro sa , p u rp u r e a , parap h y ses lo n g io re s , filiformes, basi b rev iu s articu la -
ta e ( 10).
Fru ctu s so lita rii vel g em e lli; cap su la o v ato -o b lo n g a , m a jo r, lu te s e e n s , collo lu te s c e n te - ru b e llo ;
p edicello so b ü ex u o so , b iu n c ia li, e basi pallide p u rp u ra sc e n te sensira flave scente , nitido], haud to r tili;
peristomium Mnii cu sp id ati a t p ro capsulae magnitudine m in u s, d en tib u s angu stio rib u s.
R em . C e lte b e lle e sp èc e s e ra p p ro c h e p a r so n p a r t
d c la v a r . j9 m u ja .i de l’e sp èc e p r é c é d e n te , e t p a r so n in-
flo resc en c e d u 31. c u s p id a tum . E lle fo rm e d o n c u n in te r m
é d ia ire e n tre ces d eux m o u s s e s , c irc o n s ta o c e q u i n o u s lu i
a fa it d o n n e r le nom d e 31. m e d iam .
E lle d iffère du 31. a ffin e p u r s e s fleu rs h e rmap h ro d ite.« ,
p a r l ’o p e rc u le c o n iq u e ou p r e sq u e c o n iq u e c t p lu s p â le ,
p a r le p é ris tom e p lu s p e tit à d e n ts c t a p p en d ic e s p lu »
é tro its . L e s a n th é r id ie s so n d b e au c o u p p lu s g r a n d e s ;
D e l ’a u tr e côté e lle d iffère du 3 t. c u s p id a tu m , p a t
so n p o r t p lu s é lan c é, p a r s e s fe u ille s p lu s g r a n d e s c t d e n te
lé e s d e p u is la b a s e ju s q u ’au s om m e t, p a r U tis s a
A nm . E in e sch ö n e A r t , die ih r e r T r a c h t na ch g a n z
m it d e r S um p ffo rm v o n M . a ffin e ü b e re in s tim m t, dem B lü th
e n s ta n d e n a ch a b e r 31. cu.<.pidaliim n ä h e r s te h t, u n d also
e in e M itte lfo rm zw is ch e n b e id en b ild e t (d a h e r d e r Nam e
Ai. m e d ium ) .
Vo n 31. a ffin e u n te rs c h ie d e n : d u rch d ie Z w itte rb lü th e ,
d e n d ic k -k e g e lig en , b la s s e n Deck el u n d d a s k le in e re P e r i-
s to m , d e s s e n Zälin e u n d F o r ts ä tz e s c hm ä le r sin d . — D ie
m ä n n lic h en B lü th en s c h lä u cb e s in d h ie r v ie l g r ö s s e r :
Von 91. c u s p id a tum : d u rch die G rö s s e , d ie vom G ru n d e
a n d u rch a u s s ta r k g c zäh n elte ri .schmäleren B la t t r ä n d e r , die
g rö s s e r e n an d er» g e s ta ltig e n B lä tte r , d a s lo c k e re Z e lle n n e tz ,
d ie F o rm d e s DcckeKs, so -n ie cbenfallB d a s v e rh ä ltn is s m
ä s s ig k le in e r e P e r i.s to in , u n d d u r c h d ie A r t d e s V o rk
ommen s.
D ie B lä tte r s in d im G an z en b la s s g r ü n , d u rch sc h e in en d ,
am u n te rn T h e il d e r A e s te w e is sH c h , z a r te r a ls h e i den
m e is te n ü b r ig e n A r t e n , u n d w e rd e n an d e u F n ic h tä s te n
g le ich n a ch d e r F ru c litr e ife b la s s g e lb lic h - w e is s u n d raii-
Rchend.
E s is t zu v c rm n fh c n , d a s s d ie s e A r t n och a n v ie le n
O rte n v o rk om m t, a lle in w e g e n il i ie r A eh n lic lik e it m it 31.
a ffin e ü b e rs e lie n w u rd e . W ir c rh ic ite u s ie v o n H rn . Hampe
u n te r dem N am en 31. a ffi n e , V ar. m a fn s u n d bei H e r r n
F u n k fan d e n w ir s ie u n te r d e n D u b le tte n a ls „M . a ffin e
a u s S üm p fe n b e i G e f r e e s “ a u fb ow a lir t. W ir m a ch en b e so
n d e rs a u f d ie s e s .schöne M o o s au fm e rk sam u n d e rsu c h e n
b e i d ie s e r G e le g e n h e it a lle B ry o lo g e n d och b e i a lle n Moos
e n d e n so rv iclitig e u B lü th e s ta n d n ic h t z u v e rn a c h lä s s
ig e n .
c e llu la ir e p lu s lâ ch e , la fo rm e d e l ’o p e rc u le e t e n fin p a r la
fo rm e c t la g r a n d e u r du p é ris tom e e t p a r so n mode de v é g
é ta tio n .
L e s feu ille.s s o n t g é n é r a lem e n t d ’u n v e r t p â le , d iaplia-
n e s , p â le s à la p a r tie in f é r ie u r e d e s tig e s , c t p lu s te n d re s
q u e d a n s le s e sp è c e s v o is in e s . A p rè s la m a tu r ité d u f ru it
e lle s se d é co lo ren t e t d e v ie n n e n t m e n ib ra u e u se s .
Il e s t à p r é s um e r q u e c e tte e sp èc e s e tr o u v e e n co re
d a n s d’a u tr e s lo c a lité s , q u e c e lle s qu e nou.s a v o n s in d iq u é e s ,
seiiloment.oii n e l'a p a s e n co re rem a rq u é e à c au se de la g ran d e
r e s s em b la n c e av e c le 31. a ffin e . M r . Hampe n o u s l ’a en v
o y é e d u H a r z so u s le n om de iW. a ffin e v a r . m a j u s , et
le s p r em ie r s é clia iitillo s q u e n o u s a v o n s v u s se t r o u v a ie n t
d a n s l ’h e rb ie r d e M r . F u n k , s o n s le même n om. N o u s
re c om m a n d o n s c e tte n o u v e lle e sp èc e à to u s les B ry o lo g u e s ,
en le s e n g a g e a n t cn même de te in s à n e jam a is n é g lig e r la
f le u ra iso n d e s m o u s se s cn g é n é r a l, v û q u e ce c a r a c tè r e e st
l’u n d e s p r in c ip a u x p o u r la d ia g n o se sp é cifiq u e .
B . Foliis immarginaiis,
a) serratis.
12. MNIUM S T E L L A R E Hedw. dioicum; surculis omnibus erectis sterilihusv e, decurvis ; fo liis deeur-
renlibus, ovali-oblongis, acuminatis, immarginatis, s e r r a tis , costa sub apicem evanescente ; capsula solita
r ia n u ta n te , subinclinata, ovali-ovata, operculo hemisphaerico v e l conico-haemisphaerico.
Mnium stellare H e dw ., Spec, m u se ., p. 191. T . 40. — S c hw ìo r . Suppl. I , P . 2 , p. 128. - E ju sd .
Linn. Spec. p l. ed. 5, P . I, p. 35.
B ryum Polla stellaris B r i d . , B r y o t. univ. I, p . 691.
Hypnum stellare W e b e r e t M o h r , B . T ., p. 294.
H d b tt. I n umbrosis hiimìdis in te r saxa. P e r totam mediam Europam ra riu s o c c u rit: p ro p e Bipontem
( B r u c h ) ; in sylva n ig ra (A. B ra u n ) ; in T u ra ssi monte W e is se n s te in , cum M. ¿ e r r a to (W . P .
S c h im p e r ) .
Ma tu r. Majo. Ju n io .
Tab . X I II. S u rcu li vel omnes e r e c ti vel s te rile s (fig. 2 , 2 b) d e c n rv i, simpllees vel ramosi,
r a d ic a n te s , 1 - 2uiic¡ales. Folia d e c u rre n tia (3) e r e c to - p a t e n t i a , p a tu la , siccitate undulato- c risp a ta ,
o v ali-a cum in ata e t o v a to -la n c e o la ta , siibplana ( 6 x x ') , im m a rg in a ta , s e r r a t a , basì an g u stio re in teg ra
(4 , 5, 6) ; infima minora, su b ln te g errima . ^
Florescentia dioica; p e ric h a e tia lia e s te rn a elonga ta , e basi oblonga concava ìn teg ra , an g u stio ra , dehinc
elliptico-lanc eolata, s e r r a ta (13), in te rio ra lan c eo la ta ; a reolatio e ce llulis parvulis circulari-hexagonis (7 ).
P ia n ta mascula feminea te n e rio r, caule jjancifolio; folia cau lin a in fe rio ra lin e a ría , ovato-lanceolata, su-
p e rio ra longiora illis caulium s te rilium s im ilia ; stimma in florem discoideum (12) conge sta , e b a s ì lata
concava ( ] 5 x ) ovato - lanceolata ( 1 5 , 1 6 ), in te rio ra b re v io r a , obtu sio ra (1 7 ) , omnia p a r te su p e rio re
s e r r a ta ; an tlie rid ia illis commilitomim m in o ra , parap h y ses paulo lo n g io re s , a rtic u lis trib u s su p e rio ri-
bus subito exacte globosis (18).
Fructus so lita riu s ; pedioelliis I — l 1 uncialis, colli cygnei modo cu rv a tu s, fiisco-rubescens, siccitate
vix to rtn s (9 ) ; cap su la n u ta n s , su b c e rm ia , o v a li-o v a ta , b re v ic o lla , nunc major 24 lineas lojiga, nunc
pa rv u la Imeam iiiueam vix excedens, so rd id e viride-fusce sc ens, sicca versus orificium lev ite r a n g u s ta ta (9),
operculo h em isp lia e ric o , vel conico - hemisphaerico sin e ullo ap ic u lo , lu te s c e n te , an n u lo d u p lici
Baioiotìii EuBni'AEA. g