
w'S) ¡!I
A n m . D ie s e s Mo o s w u rd e b is je tz t b lo s im N o rd e n
u n d in a lp in e n G e b irg e n b e o b a c h te t. U e b e r a ll, w o d a s s
e lb e v o rk om m t, z e ig e n s ic h s e in e a u s z e ich n e n d o n C h a rak te
re s ta n d h a ft. D ie d u n k e lg rü n e F a rb e d e r jü n g e re n u n d die
rö th lic h b ra u n e d e r ä lte r e n B lä tte r , so w ie d a s z a h lre ic h e re
V o rh a n d e n s e y n d ie s e r le tz t em , ih r G la n z u n d ih re fe s te r e ,
rig id e re C o n s i s te n z , la s s e n b e im e rs te n A n b lick e eine
V e rs c h ied e n h e it v o n d e r v o rh e rg e h e n d e n A rt a h n e n ; d e r
diö c isch e B lü th e n s ta n d b e g rü n d e t d ie s e lb e v o llk om m en . Be i
g e n a u e r U n te rs n c h u n g e rg e b e n sich m e h re r e a n d e r e M e rk m
a le , w e ic h e d a zu b e i tr u g e n , d ie s e A rt noch s c h ä r fe r vo n
d e r v o rh e rg e h e n d e n a b z u g r ä u z e n : d ie B lä tt e r s in d a l l e
s ta r k b c ra u d c t u u d m it e in e r , b is a u d ie S p i tz e v o r tr e te n d
e n , g e fä rb te n M ittelrip p e . v e rs e h e n : d a s B la ftz e lle n n e fz is t
a u s ’ e n g e r e n M a s ch e n g e b ild e t , w o d u rc h die B lä tte r m e h r
K-o n s iste iiz e rh a lte n ; d ie K ap s e lm em b ran i s t d u n k le r u n d
f e s t e r , u n d d a s D c c k e ich e n is t n ie .so b la s s w ie b e i 31.
s e r r a tiim , au ch is t d ie ro th e R a u d e in fa s .su n g n ic h t so s ta rk ,
w ie b e i die sem .
R em . C 'e s t u n e e.spèce a s s e z r a r e , q u i Ju s q u ’i l n 'a
é té tro u v é e q u e d a n s le n o rd d e l’A llem ag n e c t d a n s le s
c o n tré e s a lp in e s de la N o rw è g c , d e la S u is s e e t d u T y r o l.
P a r to u t o ù c lic s e r e n c o n tr e e lle m o n tre co n s tam m en t le s
mêm es c a ra c tè re s sp é c iliq u c s q u i la d is t in g u e n t d u 31. s e r -
r u tu m . L a c o u le u r fo n cé e de to u te s le s f e u i l le s , le
g r a n d n om b re d e c elle s-ci, le u r lu s t r e e t le u r r ig id ité la is s
e n t p r e s s e n ti r nu p r em ie r coup d ’o c il u n e d iflé ren ce
sp é c if iq u e , la d io ïc ité de la fle u ra iso n la re n d é v id e n te .
E x am in ée an m ic ro sco p e la p la n te o ffre en o u tr e d ifféren s
c a r a c tè r e s d is tin c tifs , q u i la s é p a r e n t p lu s n e ttem en t e n co re
d e r c s p é c e p r é c é d e n te : to u te s le s f e u ille s s o n t fo rtem e n t
m a rg in é e s e t m ûm e s d ’u n e c ô te c o lo ré e q u i s 'a v a n c e ju s q
u ’à le u r som m e t; le tis s u c e llu la ir e e s t fo rm é d e m a ille»
p lu s r e t r é c ie s , ce q u i d o n n e a n x fe u ille s p lu s de c o n s is
ta n c e . E n o u tr e la m em b ran e c a p su la ir e e s t p lu s fo ncée
e t p lu s c om p a c te , l'o p e rc u ie n ’e s t jam a is a u s s i p â le q u e
d a n s le 31. s e r r a tu m , e t le c ercle ro u g e q u i le b o rd e n 'e s t
p a s a u s s i p ro n o n c é .
7 M N IUM S P IN O SUM SchwSgr. dioicum; caule sta-culisque ere clis; fo liis decurrentibus, superior,,
'b u s oblongo-lanceolalù, b ispinoso-serratis, margine in c ra s sa tis ; capsulis e x eodem pcnchacko p lerum .
que compluribus, o va lis , nulanlibus v e l su b p en d u lis, operculo subconico rec te vel oblique b r e a -
rostellato.
Mn ium spinosum S chwägr., Suppl. 1 , P . 2 , p- 1 3 0 , T . 77.^
B r y um spinosum V o it in S t u r m , Flor. germ. Crypt. X I , T . 1 6 .
B ryum Polla spinosa B r id ., B ryo l. univ. I , p . 7 0 1 .
H a b it In s y l .is , p ra ep rim is p in etis humidis regionum m o n to sa rum : in monte pinífero p ro p e
C e fr e e s , inque valle a lp e stri p ro p e Heiligenblut co p io se; ca eterum in S a ro n ia , He lve tia (S c h le ic h ir ,
T h om ìs ); p ro p e à lM o r f ditionis N o rim b erg en sis (VoiT, A t ix . B k a d s ) ; p ro p e in valle OieräasA Helv.
M a tu r. V e re , in alpibus m. Augusto e t S ep tem b ri.
T a b . VI. CauUs fe rtilis ere c tu s, uncia lis vel longior, florcsoe.itiae tempore s imp le r, vcl su p e rn e
b l- t r ip a r ’t itu s , d em um , fru c tu m a tu ro , M. ..ad u la ti ¡ ..s ta r , e ro su la flagella pendula b re v io ra emitt
e n s ; su rc u li s te rile s si.ni.lioissimi, e re c ti. Folia ¡..lima minuta, squamaeformi.a, a d p re s sa , in teg e rrim n ,
e ccilulis elongatis elfo,-mata, sequentia paulo .n a jo ra , o v a to -la n c e o la ta , d e n tic u la ta , c o s ta ta , apiculo
elongato r e c o tv o ; media obovato - lanceolata (flg. 3 ) , m a rg in a ta , s e r r a t a ; s u p e rio ra majora cum sum-
mis (4) ovato-hanceolatis io rosulam co n fe rta , margi.,a t a , b is p in o s o - s e rr a ta , omnia d e c u rrc .ltia ; costa
in mucronulum sp in iferum e lo n g a ta , dorso in teg ra vel sp in u lo sa , ru b e s c e n te ; m argine so lid o , incra ss
a to , ro b e llo , d entibus vcl potios spinulis solidis b ise ria tis ru b e llis obsesso; areolatione d e n s a ; colore
in ju n io rib u s p allid e v irid i, in c a e te ris obscure viridi.
Florescentia dioica: p ian ta mascóla (12) in ca espites congesta femioea t e n e r io r , caule remote
fo lio so , capitulo flo ra li ra s so ; c foliis perigonialibus ex te rn is la te o v a to -la n c e o la tis , basi concavis,
m arg in a tis, d u p lic a to -d e n ta tis ; in te rn is la te co rd a tis, acumina tis, immargiiiatis, in te g e r rim is , laxe re ti-
c n la tis ; an th e rid iis nomero sissim is, parap h y sib u s longioribus stip a tis (15). Flos fern...eus fol.is p e rich
a e tia lib u s e x te rn is (5) te x tu ra e t mai-ginc summis caulinis s imilib u s, s|ia th o ln to -lan c c o ia fis ; in te r n
is (16) lanc eolatis, immarginatls, s e r r a t i s ; arcbegoniis atque p a rap h y sib u s congenerum.
Fructus ex eodem p e ric h a e tio complui-es, 2 - 1 2 , ra rii.s solitami; capsula in pedicel
p u rp u re o s ic c ita te le v ite r c o n to rto (9) vel solu.nmodo compresso in clin ata vel obliquo pendola , ovata.
pallide fusca, senio obscure b ru n n e a , operculo conico re c to vei apice subobJiquo in s tr n c ta , annulo u t
i n c a e te ris g en e ris speciebus ( 1 1 ) ; peristomio ( IO ) exte rno e ru f e s c e n te -fu s c o , in te rn o au ran tiaco .
A nm . 1. H u t dem H a b i tu s nacR e in ig e A eh n lic lik e it
m ît M . o r th o rU y n c h um , e rk e n n t sieh jed o ch le ich t a n den
g rii.ssc rn B lä tte rn , d ie a u f dem G ip fe l d e s f ru c h tb a re n T r ie b
e s e in e v ic lb lä tte rig e gros.sc R o s e tte b ild e n ; a n d e n z a h lr
e ic h e n F r ü c h te n , d e re n g ew ö h n lich m e h re re a u s e i n e m
P e ric liä tium e n ts p iiiig c n . M it 31. r o s tr a tu m in d e s s e n k a n n
d ie s e A r t n ic h t in V e rg le ich g e b ra c h t w e r d e n , eb en so
w e n ig m it 31. c u sp id a tum . E s is t d a h e r s e h r a u ffa llen d ,
d a s s W alker-Arpìott in s e in e r D isp o sitio n m é th o d iq u e sich
ü b e r d ie s e s Mo o s a u f fo lg en d e W e is e a u s sp ric h t : „ J ’u vo ue
n 'a v o ir p o in t tr o u v é d e b o n s c a r a c tè r e s p o u r d i.stin g u er
c e tte e sp è c e d e la p r é c é d e n te “ (M . r o s tr a tu m ) : u n d d a ss
au ch K itt el in s e in e r R e z e n s io n ü b e r Arnotts A rb e it d ie s
e r A n s ic h t b e is tim m t. E s s c h e in t a ls ob b e id e B ry o lo g e n
e in e u n r e c h te P fla n z e v o r s ic h g e h a b t , o d e r doch w e n ig s
te n s n u r u n v o llk om m en e In d iv id u e n v e rg le ic h e n k o n n te n .
A n m . 2. B ridel z ieh t D ill ens A b b ild u n g 79 M a u f
T a f . L I I I li i c r h e r , a lle in w i r g la u b e n m it U n re c h t. D a s
v o n Va il lant, au D il l en a u s d e r G eg e n d v o n P a r i s , ges
c h ick te ifliiium i s t b e s tim m t M . a ffin e , w ie a u s d e r se h r
n a tu rg e tr e u e n A b b ild u n g h e rv o rg e h t. U e b rig e iis h a b en
a u c h d ie W a ld u n g e n u n d d e r B o d e n um P a r is n ic h t d a s
A u s s e h e n a ls o b 31, sp in o sum d o r t w iic h sen k ö n n te , s ie
e ig n e n sich h in g e g e n d e s to m e h r f ü r 31. a ffin e , w e lch e s
L a u b liö lz e r u n d le hm ig e n Bo d en l i e b t , u n d im B n is de
B o u lo g n e u n d a n d e r e n A r te n h ie u n d d a , jed o ch m e is te n s
s t e r i l , v o rk öm n it.
W a s d ie V e r ä s te lu n g d e r fru c h tb a re n u n d u n f ru c h tb a r
e n T r ie b e b e tr i f f t, so h a b e n w i r au den H u n d e r te n v o n
E x em p la r e n , w e lc h e w i r zu G e s ich t b e k am e n , im m e r g e ra
d e d a s G e g e n th e il v o n dem w a s B ridel d a rü b e r sa g t,
z u b em e rk en G e leg e n h e it g e h ab t. D ie s e r B ry o lo g e s a g t
n äm lic h : „ ca u te f e r t i l i s im p lic ìs s im o , s te r ili ram o s o ,“ —
d e r f ru c h tb a re A s t kommt a n se in em G ip fe l ö f te r s zwe i-
b is d r e ith c ilig v o r u n d tr e ib t na ch d e r F ru c litr e ife a n s d e r
R o s e tte z uw e ile n lu c lire re g c iso ia itig e , herab lu an g e iid e A e s te ,
w ä h r e n d d ie s te r ile n A e s te im m er e in fa ch b le ib en . Auch
n u s d e r R o s e tte d e r m ä n n lic h en P fla n z e tr e te n n ic lit s e lte n
so lc h e h e ra b h ä n g e n d e A c stch e n h e rv o r . So v e rä s te lt g le ich t
d ie s e A rt k le in e r e n F o rm e n v o u 31. u n d u la tum . D ie s te r
i le n A e s te g le ic h e n , im tro ck e n en Z u s ta n d e b e so n d e rs ,
d e n s te r ile n A e s ten v o n JHiiiuni h o rn um , ih re S p itz e sen k t
sic li a b w ä r ts u n d t r e i b t , d e n B o d e n c n e ic h e i id , W iirz c l-
z a s c rn .
R em . i. C e tte e sp è c e se r a p p ro c h e p a r so n p o r t exté
r i e u r du 31. o r ih o rb y n c h um , d o n t on la d is t in g u e c ep e n .
d a iit a s se z fa c ilem en t a u x f e u ille s p lu s g r a n d e s e t fo rm an t
au somm et d e s je t s f e r tile s u n e g r a n d e r o s e tte é ta lé e , e t
a u x f ru i t s n om b reu x q u i n a is s e n t o rd in a irem e n t du même
p é ric h è s e .
C e tte e sp èc e n e s a u r a it d u r e s te ê tre co n fo n d u e a v e c
M . r o s tr a tu m n i a v e c le 31. c u s p id a tu m , en c e q u e la
s tr u c tu r e d e s f e u ille s e t la ram ific a tio n s o n t to u t d ifférente
s . H e s t d o n c su r p r e n a n t q u e W aijier - A rnott, d a n j
s a D isp o s itio n m é th o d iq u e , p u is s e d ir e d e c e lte m o u s se :
„ J u v o iie h ’itv o ir p o in t tr o u v é d e bo n s c a r a c tè r e s p o u r
d is tin g u e r c e tte e sp è c e d e ta p r é c é d e n le “ (31. r o s tr a tu
m ) : c t q u e K itt el , d a n s .sa c rit iq u e s é v è r e d u B ry o lo g u e
a n g la is , a d h è re à l’o p in io n émise p a r ce d e rn ie r . I l p a ra ît
q u e le s d eu x s a v a n s n ’o n t p a s connu la v é r it a b le p la n te
o u q u ’ils n ’o n t p u e x am in e r q u e d e s é c h a n tillo n s in c o n j.
p lc fs .
R em . 2 . B r i d e l r a p p o r te à c e tte e sp èc e la fig u re 79
M , T a b , L I I I de l’o u v r a g e de D i l l e n i u s , m a is à to r t, se lo n
n o tr e a v is , c a r la fig u re q u e n o u s v e n o n s de c ite r r e p r é s e n te
e x a c tem e n t le 31. a ffin e . L a n a tu re d e s fo rê ts d e s e n v i,
r o n s d e P a r is a in s i q u e la c o n s titu tio n d e le u r s o l , ne
fo n t p a s p r é s um e r q u e le 31. sp in o sum p u is s e s ’y t r o u v e r ;
a u s s i le s B ry o lo g u e s d e P a r i s if e n o n t - i l s t r o u v é a u c u n e
tra c e , ta n d is que le 31. a ffin e y v ie n t en ab o n d an c e . C e tte
lo c a lité s e ra it d o n c à effacer d u n om b re d e s lo c a lité s indi«
q u c e s p a r B r i d e l d a n s so n B ry o lo g ia u n iv e r s a lis .
Q u a n t à la ram ific atio n d e s p o u s se s fe r tile s e t s té rile«
n o u s a v o n s to u jo u r s o b s e rv é le c o n tr.a ire d e ce q u e B r i d e l
e n d it, c t p a rm i le s c e n ta in e s d 'é c h a n tillo n s qu e n o u s a v o n s
e u o c ca sio n d 'e x am in e r , n o u s n 'a v o n s p a s tr o u v é u n se u l
q u i e û t p a rf a i tem e n t co ïncid é a v e c la p h r a s e d ia g n o s tiq u e
d e ce B r y o lo g u e , v û q u e le s p o u s s e s s té r ile s n e se ram if
ie n t j am a i s , ta u d is q u e la p o u s se f e r tile p o r te a s s e z so u v
e n t d eu x à tr o is r am e a u x fru c tifie s. A p rè s la p a rf a ite
m a tu r ité d e s f ru i ts o n v o it s o u v e n t e n co re s o r t ir d e s aïs»
se lle s d e s f e u ille s c o ro n a le s des je t s flag e llifo rm e s p e n d a n ts ,
q n i d o n n e n t à c e tte m o u s se l'a sp e c t d e s p e tite s fo rm e s du
31. u n d u la tum . C e tte re s sem b la n c e e s t p r e s q u e p a rfa ite
q u a n d le s fe u ille s d a n s le s d eu x e sp è c e s s e tr o u v e n t c ris p
é e s p a r l'effe t de la d e s s ic c a tio n e t q u e le s c ap su le s o n t
p e rd u l e u r o p e rc u le e t ém is le s sp o ru le s .
lodioello su b s tric to
8 . MNIUM R O S T R A TUM S c h w ä g r . hermaphroditum; caule f e r t i li e b a si decumbente e re cto , brevi,
m rc u lis elongatis nunc erectis nunc decumbentibus vageque reptantibus; fo liis decurrentibus, in ferio ribus
ovatis, acuminatis, superioribus ligulato - oblongis, timbo remote obtuse dentato, costa cum fo lii
apiculo evanida; pedicellis aggregntis, fle xu o sis, capsulas ovalas v e l ovales, ñútanles vel subpendulas,
longius rostellafas suffulcientibus.
Mnium rostratum S c h w ä g r . , S oppl. I , P . 2, p. 1 3 6 , T , 79.