
iti |: i’
Ua b it. „In n u d a a r e n a rip a r ia a p ric a fluminis Muonio p ro p e p ag um Muonis su p erio rem e t
Kethessuando Lap p o n ia e sy lv a tic a e T o n ie iis is freq u en tissime “ ( W a h l en b ercO ; in i s la n d ìa ( H o o k e r ) .
Ili in c u ltis L a b ra d o ric is , sociis Dicran o ce rviculato e t B ryo n u ta n te , vulgatissimum videtur.
M a tu r . A e s ta te .
T a b . VI. Caespites longe la te q u e ex te n si, e v irid i ru fe sc e n te s .
C a u h s ex eodem rh ìzom a te complure s, seminnciale s e t u n cia le s, simplicissimi (fig. 1 , 2).
■ ' - Folia rem o ta , liiieam i | m etieiitia , la x e im b ric a ta (1 b ) ; in fe rio ra o b ovata , o b tu sa, a cumiuuia ta
(3 ) , s u p e rio ra e t summa sensim m a jo r a , ex o b lo n g o -e lo n g a to -o v a lia ( 4 , 5 ) , omnia valde conc ava ,
subiiicnrva, m a rg in e c ren iila ta , co sta la tiu scu la , copiose e t ad basin usq u e lam ello sa, lam e llis in folii
p a r te su p e rio re la tis a la s dimidias a e q u an tib n s, u u d u la tis , m a rg in e in te g ris (5 x, x '; 5 a).
Pianta mascula femin e ae omnino s im ilis ; c a u le s florife ri p e rig o n io cyatliiformi te rm in a ti (2 , 2 b).
F o lla p e rig o n ia lia o b co rd ato -a cum in a ta, co sta su b ap ic e lam e ilig e ra ( 6, 7 ), te iiu ia , ru b e lla . A u th e -
rid ia e t p a ra p h y s e s g e n e ris ( 8).
P e ric h a c tn fru c tife ri folia 5 , e r e c t a , s t r i c t a , e lo n g a fo -o b lo n g a , su b ìn v o lu ta ( 9 ) , costa a n g u s tiu s
lam e llo sa , basi nuda (9 x , x ').
F ru c tu s ex eodem cau le s o lita riu s : Cap su la in pedic ello semìnncialì in cu rv o -c e rn u a , p ro p la n ta e
m ag n itu d in e m ag n a , oblo n g o -o v ata , c om p re s s ìu sc u ìa , orificio a n g u s to , e mem b ran a r u f a , lax e a reo l
a t a , ten u i, ad collum stoma tib u s loiigis p e r fo ra ta (1 5 ) c o n s titu ta , s ic c ita te m ag is c u r v a ta , ru g u lo s a
(1 2 ) , p ed ic e llo d extrorsum to rto . P e ris tom ii d en te s s u b irre g u la re s, sa e p iu s bifidi vel p e r p a r ia cong
lu tin a ti (1 3 ), hyalini. E p ip h ra gm a iiifundibuliformis (1 6 , 1 7), teiiuìssimiim e t fiigacissimuni. C aly p tra
a u g u s t a , n u d a , apicé p ap illo sa ( 1 0 ) , fu sc escen s. Ope rculum convexum, p a rv u lum , ro s te ilo te rram
v e rsu s sp e c ta n te . ^
A n m e r k . S o s e h r a u c h d ie s e s , w ie es s c h e in t , n u r
dem h ö c lisien N o rd e n a n g d iö re n d e Moos d em 0 . h e r c y n ic um
Hübe s t e l l t , so h a t docli se in Gesam m taiisseh en e tw a s so
Eig e n tliiim lic lie s, da.ss e s sic h le ich t e rk lä r e n l ä s s t , w a rum
BniDEL d a s s e lb e zu e in e r s e lb s ts tä n d ig e n G a ttu n g e rh ob ,
u n d z w a r m it d e r so n d e rb a re n B em e rk u n g : „Un ica pi-oba-
i i l i l e r sp e cie s in g e n e r e d a lu r .“ D ie U n ä lin lic h k e it lie g t
ü b r ig e n s h a u p ts ä c b lic ii n u r in dev v e riia ltn is sm ä s s ig g ro s s en ,
nm g c k rü ram ten u n d se illieli e tw a s zn sam m eu g e d riick te n K ap s e l.
D a s S p o ra n g ium , die C o lum e lla un d d a s E p ip lira gm a , w e lc
h e s jed o ch n och m e h r v e r li e f t u n d b e in ah e tric h te rfö rm ig
i s t ,'s r im ii ic n g a n z m it den g le ic h e n T h e ilen vo u 0 . h e rctj-
HicMW ü b e re in . E b e n so aucli d ie a llg em e in e F o rm u n d C o n sis
te n z d e r B l ä t t e r ; u n d d ie b o g ig e E in k ri im m u n g d e rs e lb e n .
Au ch s c h e in t die L e b e n sw e is e u n g e fä h r d ie s e lb e zu sey n .
N B . D ie H ö ck e rc h en a n d e r S p itz e d e r H a u b e w u rd e n
v o n dem L ith o g r a p h e n ü b e rs e h e n , — eb en so sin d
d ie L am e lle n an F ig . 5 a n ic h t g a n z v ie h lig d a r-
g e s te l it , in d em d ie Z e lie n a u f den R ä n d e rn m e h re re
R e ih e n u n d som it e in en W u ls t zu b ild e n s c h e in e n ,
w a s n iclit d e r F a ll is t.
R em . Q u elq u e s o it l ’a ffin ité , qu e m o n tre c e tte m o u sse in d ig
è n e au x r é g io n s s e p te n trio n a le s av ec l’O. h e r c y n ic um , e lle a
c ep c u d an t q u e lq u e ch ose de si partii-iilic r d a n s so n e n s em b le ,
q u ’o n com p ren d fac ilcm ciit q u e Bi’.iDEt. a it pu en f a ir e u n
g e n re en fa is a n t en même tem p s l ’o b so rv a lio n su iv a n te : „Unica
p ro b a b ilitc r sp e cie s in g e n e r e d a lu r .“ L a d is s em b la n c e ne
se tro u v e d u re s te q u e d a n s la c a p su le p ro p o rlio n n e ü em e n t
plu s g r a n d e , c o u rb é e en a r c e t com p rim ée la té ra lem en t.
L c s p o r a n g e , la co lumelle e t l’é p ip ltr a gm c , q u i c ep e n d an t
e s t p lu s con cav e en co re , s 'a c co rd en t av e c le s mêmes p a rtie s
d c l’O. h e r c y n ic um . I l e n e s t d e même de la c o n s is ta n c e
e t de la fo rm e g é n é r a le d e s f e u ille s . L e mode de v é g é ta tio n
p a r a ît é g a lem en t ê tre à peu p r è s le même.
N B . L e s p a p ille s a u som m et de la coiffe o n t é té n é g lig
é e s p a r le lith o g ra p h e ; de même le.s la in clics d e la
fig. 5 a , n e s o n t p a s ren d u e s ex a c tem e n t, le s c e llu le s
sem b la n t fo rm e r s u r le b o rd p lu s ie u r s ra n g é e s e t p a r
là u n b o u r re le t, ce q u i n ’ex iste p a s s u r la plante.
POGONATUM.
POGONATUM P a l . B ea u v o is Prodr. — B r id e l Bryol. univ.
POLYTBICHÜM H e d w . — S c h w g r . — H o o k e r et T a y lo r . — D il l e n . —
L in n é .
Pl.Tiifae plerumque speciosae, habifu omnino polytrichoideo gaudentes, caules breves
atque simplices vcl proccriores atque ramosos e rbizomate subterraneo emittentes,
foliis instructae e basi tcnuicostata membranacea arcte vaginante patentibus, lanceolatis,
ob costam latissimam totum fere limbum occupantem innumcrisque lamellis obsessam
rigidis, flore masculo discoideo, capsula alte pedicellata, ovali vel oblonga, tomento a
calyptra defluente undique obvelata, crecta, rarius subnutante.
Caules floriferi e rbizomate subterráneo erecti vel ascendentes, simplices vel apice
diiisi atque fastigiato-ramosi, sola basi radicantes, masculi e flore medio, feminei e
pericbaetialium axillis innovantes.
Folia 5—8-sticba, e basi membranacea, tcnuicostata, vaginante patentia, lanceolata,
costa latissima totum fere limbum occupante innumcrisque lamellis obtecta cartilaginea
atque rigida, margine membranaceo plus minus argute serrata.
H o re s dioici ; masculi discoidei, polypbylli, antberidia sistentes gracilia, subarcuafa,
parapliyses solas filiformes vcl filiformes atque spatbulatas ; feminei gemmiformes, pe-
ricbaetialia angusticosfata, submembranacca, archegonia gracilia, perpauca exbibcnfcs.
Capsula pedicello suffulta plus minus clongato, crecta vel subcernua, cx ovato et
suburceolato ovalis, regularis, collo spurio instructa. Membranae capsularis cellulae
pacliydermae, exfus convexae et quasi papillas etformantes. Operculum e basi planoconvexa
rostr.itiim. Peristomium Africlii. Sporangium e mcinbraiiis duabiis conforina-
fum, qu.irum externa capsulae filis adliaeret fcncrrimis, interna mox colimiellae fere
contigua, mox sublibera piicisqiie profundis quadrialata.
Vaginula in tubiim membranaceum producía.
Calyptra cuculiata, iudumeiito villoso ex apice nascente et ad capsulae collum
infraquc flciluentc obtecfa.
Den Üebergang- vou Oligotrichum z a Polytrichum
v en u itte liid , bildet Pogonatum (jioyav, ß a r t-
hiuibe) eine iiatü rlich e G a ttu n g , die sich von
e r s tg e n a n u te r diu-ch die s ta rk b e h a a rte Hau b e
Brj-olos>a Europac.t.
L e g e n re Pogonalum (noycov, b a r b e ) , m éna -
ipeaut le p a s s a g e des Oligotrichum au x Polytrichum
forme un g e n re n a tu re l, d is tin c t d e s p rem ie rs p ar
la coiffe fo rtem e n t p o ilu e e t p a r les fe u ille s ra id e s
1
U
L?* L