’g u i d Stupa
cumfene.
1*1 .Rhetor.
Senex depo-
taiius qui.
Li.q .mcra l.
l i . j . i t leg.
In Penulo.
Rex tragt-
t u t qualts.
e ffe , quamdiit nefcias: cum difcipulus prior/s pofterior dies effe dicatur. Pal
riterapud Grscos legitur. Tirmiov yopowtov. ¡eli. Stupafcnetto. hoc adagium vide*
tur originem trahere à (tupa, quæ à lino cxcutitur; ficca enim, & inutilis c.ft,quetn.
admodum homo in extrema feneßute conflit utus. Senemvelnolentem v in um [alture
compiliti, docemur nihil effe tain incptum, neq; tam alienum, ad quodebrietas
hominem non incitet. its Jenem ne aliquod collocauens heneficium: hocrecitatur ab
Ariftotele: quamuis .vulgo etiam dicatur neq,-fenem,neq;puerum aliquo beneficio
'JSomo bomb
m Ileus.
effe afficiendum : proptereaquòd alter non refert gtatias, alter non me.
minit.
Seni ma x illa lacultts. nam state graues copiofiori egent alimento,vt reftaurÿur, A
quod in dies deperditur. Quocirca interdum dici folet: fenes ingredidentibus;
cum reliquihomines pedibus gradiantur. Senemerigerei fubintelligcndo difficilli-
mumi proptereaquòd fenex à iuuentute vitijs imburus difficulter corrigitur. Sexagenaries
vsrot de ponte ¿fÿfiM.hocfpeflat ad illos, qui cgmstate fintgtàues taquatn
deliri abomnipublicafunßionerelegantur. Multi voluntindenatumeffe prouerbium,
quia olimfeitagenarij ferendorumfuffragiorumiusnon haberent. Quamuis
alij voluerint, quòdoltmiuuentus Romana, v t fola fuffragia ferrer, fenes inuali.
dos de ponte prscipitauerit,quoniamfuffragium per pontem fere^aturffiinc fenes
depontani vocabantur ranquamànegotijs publicisdepofiti. Seni tuuenculam[emp
ir fubqce. monet adagium, vt vir proueßioris statis puellampotius ducat, qititn
anu, ne, frigore frigori addito, languefeat venus, &fterilesfìnt nuptisiquanquatn jj
hoc adagium ad alia multa crabi poffit.&prscipuè,quando lignificare volumus
aliquid efsetemperandum. Omnia fecunda [a lta t f ‘n tx . pi'oieriu: quotieicumq; res
prius in periculnmdedußa, ptster omnium expeßationem ,e x fententiafuccedit.
Seruius explicit originem adagij, & inquit dum ludi celebrarentur, ad Deum m%-
trem placandam, neq; vllis facrificijs piacari pofset,quidam fenex in ludis cifpeti-
fibus faitauit.&hanc fuifse caufam placationis retulit, vnde poftea prouerbium
dimanaiiit.
Si refpiciamus dominium, oriuntur varia prouerbia, vt. nomo herut [ e r no mono-
f y II a bu i. QuandoquidemHeris ,& potentioribus opus eft breuiflìmo tantùnwrer-
bo. nimirum vt annuant.vel renuant. Cum principe non pugnandovi, docct difficili!-
mum efse à priuato homine Piincipem fuperari: iuxta illud. %
Ardua te s homini mortali v in c e re Numeni 1 C
y irum Se [publica docci, figuificat neminem ad res gerendas effe idoneù, nifi qui
Iongovfufueritexercitatus. Vsrum indie a t MagiSSratus. hocrecitauit Ariftoteles
innuens bominum mores in vita priuata vix fatis confpici poffe; verùm in dominio
apparet quali fint ingenio, quidominantur. Quamobrem Plutarchus,& ipfe lolebat
dicerè, quòd Magiftrarus virum,& Magiftratnm vir oftendit. Senatorfineproioca-
tione ,Legami fin e »W a rn , hoc memorar Cicero,& torqueri poteft in illos, qui cum
nihil authoritatis habeant, primi tarnen in omni loco effe volunt : namq; ex fenten-
tia Iurifconfultorum,nemo ignorar prouocationes ad Senatum fieri folitastdeinde
nemo legatus effe poteft,qui Iegitimis Principis fui mandatis non fit munitus,ante-
quam alio fe conférât.S ex fum . hoc prouerbio vfuseft Plaqtus, quando inquit: Rex
fum, fi ilium hominem bodie ad metraxerò,quafivoiuerit dicere, fumrna fslicitaté
affequanquandoquidé Antiquitas fummâ profperitaté fignificäs, dicebat: Deus su.
Jguihbet S ex domt /**,promulgatur,quando fignificamus qua: voiumus libere in sdi-
bus noftris prsftare. Atti S ex ,a « t afinui, idem eft ac fi dicatur:aut yjßor,aut vißus.
S ex tra g icu s. pronunciatur de homine fuperbo, &faftuofo, qui nulla v i,& nulla au*'
thoritate polleat,aliter poteft appellali rex chartaceits, fumpta metaphora à come-
dijs, veltragediis, in quibus imperium eius,quifubit perfonam Regis.eatenusdu-
rat, quatenus fabulaperagatur.-ideireo Dionyfius aliquandoquemdam Regé,qut
fubiensregnum paulò poftàvita deceflìt, Regem tragicumappellauit: Homo boritic
i Deus, pronunciatur de ilio, qui fubitum, & infperatum afferrauxilium. V e teret
enim nil aliud effe Deum exiftimabant, quàmhominibus prodeffe : idcirco inuen-
tores legum, vini,Scfimilium, pro Dijshabiti, & cultifuerunt. Huicadagiooppo-
1 fitum eft illud : bomoìiomini lupus» cuius in biftoria lupi meroinimusi h s c duo ada^
già tali difcicho explicamur, ^ SA
EH homo qui locuples inopi n it donas amico,
Pjlai ra p ii, hic lupus e A , qui dabit, iA eD e u s .
Homo honor ans f e ipfum honorat : quandoquidemexfententia Ariftotelis, honor
[ non penes honoratum, fed penes honorantem effe perhibetur.
• Ratione fapientis, ve} prudentis varia emergunt adagia. Homo fapiens fu a bon
a fecum f e r t . liquidem eruditio, & virtus non in diuitijs, fed intra nos confiftunr.
Videtur adagium fumprum ab apophtegm tte quodam Biant/s, qui aliquando in- Adagia f p e ,
I terrogatusjcur ex incendio patris, nihil rerum fuarumfecum deferret, refpondit: ¿¡antta a d
I omnia b on a meamecum porto. Homo ftp ten s non eg e i. Hoc videtur confirmare fu- fe te n tiam .
perius adagium, namq, vera bona hominum funt fetenti*, & virtutes; itaq;fapien-
tj facile eft direfcere,fi velit. Homini fa p ienti ra tto pro necejjttate. recitatur à Plinio
¡untori, vt fignificaret fapientem nequuetu ,neqmecèlfitate dußum ,fedconfilio
I omnia peragere. Omnia fa p ien ti fa c tlia . quartdoquidem nihil eft tam arduum,quod
! prudenti confiiio non facile fia t, vei nihil eft ram srumnofum, quod fapiens Equo
I animo non ferar. Nemo mortali um omnibus horit f a p it . hoc inltnuat neminem effe,
I quialiqux in parte v its non defipiat, atq; peccet. Legitur apud Ariftophanem :
1 dtùpu7ròf flaA«. ideft. Homo Thales, fuit afitem Thales vnus è feptem G r s c is fa-
■ pientibus: idcirco adagium profertur, Ironia, in fluìrum, qui fapiens ab omnibus I haberi cupir. P aueiloquut f e d e r a d im i, hoc fpeßat ad hominem, qui pauea quidem,
I fed tarnen anditu digna profert.
I Ratione amentia) hscdiuulgantur. Homo Auhusfa3 umeognofeit.\v>e attinetad
M illos,qui poft euentum fiunt prudentes : quapropter à Tito Ltuio euentus magifter NiagtAer
I ftultorumappeliatur. Homo ft aims A ulta loquitur, etenim in nullo fpeculo melius Autorum
»apparet figura corporis,quàm in fp culo orationisjidcircoex fermone homines co- 1 uti'
I gnofeuntur. Homolongus amrns. Vulgus diluii uat proceris mentem deeffe,& pulìl-
■ lis multum animi adcifr. Ho’no ffalttor mehtid e .M e ìitis enim fuit vnus ex illis fatuis,
■ quos Homerus nobilitauit.hicpoft T ro is eucrfionem Priamoopitularurus venif-
■ fe dicitur.
Amicitìa quoqi fupped/rat adagia. V id e lic e t. Homo verbo teuus am icu s. compe-
■ tit illi,q u i fe rm on e b en e u o len tiam fim ulat, fe d in m en te a l iu d e o g i t a t . Homo ami- Prouerbia
I eu tv fq ; ad arai. M o n e t ad ag ium, v t com m od is amicorum famu lemur , fe d n e r e c e - A n n o tta .
I damus a reßo tramite, nimirum ne , propter amicum, Numinum reuerentiam vio-
fe lemus. namq; Priici turantes.manu, arasrangebant. Hommt m h tl amtctttut oppor-
■ 1un1amico.denotat adagium officium opportune adhibitum effegratiffimum,& vi-
I ciffim officium intempeftiuum moleftum. P bt fum hommes amici,.ibiopes. Quando-
I quidem amici pecunia funt potiores, & ad prsfidium vitx magis amici, citra pecu-
I niam,quàmopesabfq; amicis valent,In huiusconfirmationemadditur. Nullusho- S .\.d e o ffic .
I me fibi nafciinr.hoc recitatur à C icerone, dum inquit nos non nobisnatpseffe,quo-
I niamortus noftri partem vendicat patria, partem patentes, & partem amiei.?"«■*»»-
■ fortunatiprocul amici, hoc prouerbium taxat mores vulgarium amicorum, qui; rltu
■ htrundinum.pro ratione temporis,aduolant,&deuo!ant, vei moreformicarutn,qu£
I horrea vacua non adeunt,iuxtailittd Ouidij.
Horreaformic* tendunt ad inania nunqttam.
quare Cicero aliquando fcripfit, quòdfidelis beneuolentia aliquo periculo percipi S 'b ^ .e p iA .
J poteft. Alioquin dicendtltn eft amicos, qui petant,paffimverfari,& qui dent, per- f am-
m paucoseffe.
Rdtione commoditatis , & opum diuerfa haben tur adagia. pecunia fu i damnarinonpoteA.
Hocprotulit Cicero in Verrem quando foripfit percrebuiffe fertno-
ne omnium non folum apud Romanos, verùm etiam apud exteras nationes, iniu-
dtcijs illorum tetnporum, pecuniofum etiam nocentiffimum damnari non poffe. Adagìacom
Hue fpeßat illud recitatum à Saluftio in bello Saguntino Roms effe venalia otri- modiiaiit.
ni • Homo gtnerofui ex crumena. nominatur ¡He, qui obfcuro loco natus, propter
opulentiam, internobiles collocatur, quoniam opes nobilitatem parere dicuntur.
Homo abfens hares non e rit. fpeßat ad iflos,qui, propter abfentiam, aliquamamittüt
vtilitatem, &traßum eft prouerbium ab illis, qui affinitatequadamlegitimam al-
■ tctuis fucceffionem expeßant, fed abfentes eadem priuantur. Hominum alij fem inant
.