q u o d p r o p r e r e a a f p i c i e n t e s m a g n a a f f ì d a t a d m i r a t i o n e , E t e n im f i a d m en tem A
riftoreiis , monftrumeft peccatumnaturi, dura finem,al/quo principio corruDtn
■jjvg % a f f e 9 u > n o n p o t e f t j h in c p r o c u ld u h ia c o l l ig e n d u m e f t , m o n f t r a in o m n i g e n e r e re’
° rà cfm rum naturalium, pr ite rqu amin elementi!, contingere pofle,cumcumftis pateat'
t ngnn 1 naturam interdum d fuo fine deuiare, fed ho c errat um natura in rebus inanimai”
man g u re eft obfcurius,&magis ignotum, quia minus obferuarum, in animalibus autem &
rerum na- p|antjs roa nifeftius, fed poftea in animantibus frequentius , proprer duplicem ta.
tura tum tionem ; primo quoniam feinen animalium mollius, 8c humidtus e f t , quàm fernen"
plantarumj ideoq, cuilibet alterationi, & corruptioni magis obnoxium, &ad quaf.
libec affeikiones rccipiendas magis idoncum effe pcrhibetur : deinde quoniam ge. A
neratio animalium multo difficilior eft, quam procreatio plantarum,&pluribusia.
digct, quiijus dcficientibus, animal mqnftrifktitn gigni eft neceftariiun,
N A T V R A .
Vittofum
corpus eB
I in prifentia monftrorum mores inueftigentur, hoc abinftitutono-
ftro non eflealienum arbitramur: proptereaquod id non in monfttis
brutorum,fed inmonftris humanis tantummodo inquiritur,&eò •
magis, quoniam monftrificus homomoderatis moribus eflenonpo-
teft; & pnfcrtim cum A riftoteles dephyfionomiaverbafacicns,ad
Alexandrum fcripferit, quod albedo liuida,vel flaua ad hominem fallacem fpeöat,
& fi p r id id is effigiesmonftriferaaddatur, tune homninem,& natura, & mente di-
minutum p n d ic a t . Idcircoabhomine huius generis, feualiqua parte mutilo,tan*
quam ab inimico pertinaci cauendum effe promulgarne. Iraq; homines monftroS,
deformes,& mutilati,iuxta dodrinam Ariftotelis, temeritate redundant,cunàa
abfq; iudicio proferunt,& deniq, verbis fuis intempeftiuè lafciuire folent.Necpr*.
ter rationem, cum vulgatum adagium doceat, pedibus claudicamelo, animo quoq;
claudicare: hodiedicimus homines tutpibus notisà Deo infignitos eminuseiTe
falutandos. Quandoquidem Gibbi,Strumofi,&alijs vitijs corporeis referti cete-
ros facile circumueniunt, verbadanr,itnpofrurasfaciunt,&deniq;ad mouendum »
aliorum animum, technis ,prarftigijs, & vaframentis aguntreonftatenim quodvivt
toja ua- tj0fum corpusvitiofe naturi certiflìmum fitfimulacrum. Id totumftabiliuit Hoturi
merus in fuo Therfite, quo alter turpior, & Seditiofior inueniri non potuit; de quo
diftichon gricumfic latine fonat.
Ftpede yfic animocs cUudut , vamij'i extera membra
■ Interna mentis funi fimulacra tua .
Quidautemde moribusmonftrorum alterius generis dicendumfitinprafentis
non fuppetir, folummodo memoriimandandum eft,quòd monftra iis etu n t imbuti
moribus, quia dominiopartiqmpendere poffunt, .
d e n o m i n a t a . D
IItnBrtfut
ro turpi
V N T quidam nomina adießiua i monftro deduila, vt monftrofus,
& monftrofiflìmus ,q u i quodeumq; praeter naturam lignificanti qué-
admodum monftrifer , & monftrificus , q u i nomina aliquid moti-
ftri referensindicant. Quamuis aliquando per translationem,fflon<
— » [H I ftrofus homo pro vitiofo, & fabula monftrofa j pro turpi vfurpettir.
Par iter apud G r ic o s Tspa»«'tl'iit,T{paT»x«ç>& npàçiç monftrofus dicitur ; bine «pe-
Tfi« pro narratione monftrofa fumitur. Aiioquin rtpanipópos ad monftriferum re»
fertur,&ripaTS)7ro'fcftafpeiftu monftrofus, & portentolus, Cum tip»™**™1*
e* pon<i"
nftatur ille.quiportenta intuens, aliquid i nte rp rita ru r, vel qui ex facie mon-
^um, furiira p r ifa g it . Aliter nparo^oyoc vocatur, qui de monftris fermonem
I j,ct!aut qui prodigiofanarrat, aut qui verbis monftrofis viitur: hinc dimanat « -
3 My!“ , q u i monftrofam , Sc prodigiofam narratione fignificat. quamuis etiam
Èoc°vocabulü ad hiftoriam monftrorum trahi poflit,in qua de monftris perfetfta nar-
Ltiobabetur.
| ^terum rtparapyo; appellatur homo, qui monftrofa, & nunquam vifa priftat,
Iteluli eftpriftigtator; hinc oiparupyla eiFeiius prodigiofioperis appellatur : vndç
fctiatn ripSpsuc, quafi Teptmvi , nimirumpriftigiator ,& impoftor deducitur. De-
niqiidrem noftram fpeflat otpuroroxoc nomem fiminini generis i fic enim appel-
latttr.qu*tnonftra parit; vndepoftmodum rcpciroroic/ct nimirumpartusmonftro-
fusnafcitur..::-
E P I T H E T A .
VM monftrum,ob rei nouitatem, & infolentiam fo rm i, graui admiratione
humanam inuadat mentem,iure optimo mirabile appellar«.
Deindeinforme, turpe,deforme,& enorme dixertint, quoniam à natura
perperam fuerit figuratum.-hinc,iuxta deformitatcm,quia horro-
rem afpicientibus incutiat, horrificum, [terribile, horrendum, & ter-
titicum cognotninarunt, fed iuxta bunc fenfum, Homerus vocauit vrtfsid por fiitot
jfeilieetmonftrum terribile, & formidabile ; veluti in Odyflea ¿/»or horrificù,
&horrìbtle.At Th'ocritus in Idiltjs monftrum vocitat ùwtihiarov, quoniam mulcc-
rinon queat, cumafperum, &rigidum,fit, fed ibi monftrum fumitur in fenfu di*
Iterfoà noftra fignifieatione,quemadmodum etiam Oppianusin Alieutiels, qui
taonftruai irahuSvi pimi contentiofum,&controuerfum indigitauit.Hocquidem ex-
iploratum y& certum eft, quòd monftrum ab enormi alicuius membri magnitudine
veltnultitudine membrofumdicitur, iuxca carmen Matituani,
Vsditilis ingentes laruas, membrofaqì tnon.Bra
Oterum fi talis deformitas ad caput attineat,capitofum appellar! potertt, iuxta
piiud carmen .
Siuod genuit proprio capitofum fanguine monftrum,
Iraq; fi altquando contingar, vt Àuthores monftrum grande,immane, & ingens
[vocitent, tunc ftaturam giganteam refpiciunt ; fed quando monftra exitialia,fata-
' lia,& minacia appellant, tunc monftra tanquam portenta, & prodigia conremplan-
tut,quatenus aliquid pridicere polfunt; iuxta aflertum Valeri) Flacci,
ìnterea augurijSy moniìrtfq; mtnactbus vrbem
Territat.
Verùtn quando apud Poetas monftrum rabidum, efferum, infame, tru x , feruro,
furiale,dirum,peftiferum,& impium legitur ;fciendumeft,quod tunc fermo habetur
f Iì demonftro fumptoin diuerfo intelleétu ab ilio , de quo in prifentia loqui- . mur. Satius effet, iuxta noftrum fignificatum vti vocabulo, quod adhi-
bet Hefychius , feilieet ytrtppvu'c, q u i vox quid naturi mo-
dumexcedens, vel quid admirandum fignificat, &vtrum-
què in monftro obferuatur ; qemadmodum in defini-
rione fuperius aliata fuitexpianatum.
HiBorìa
moffrorum
quomo do
grqcì voce-
tur. •
1 .1 . llliai.
Monftrum
cur mene
brofurn
SlMVz