indiuiduis, códe’tn. tèmpore, & ftatutis'annis; ex màiori, yel minoti temperamenti
ro b o re , non celebrantur : idcirco necefl'arium‘sriciuxta quemdam annorum.nu-
merum has states conftituere . Pueritiam igitur à.pwmordio or.tus.ad annum vfq,-
Aeiatu »»■ deciraum quartumextendunt, quam statemi in iofantiam feptemannorum , & ve-
tnerus. rain pueritiam adannum decimuroquartum peruejtiipntem/ubdiuiiiunt. Secundam
tetatem ab anno decimo quarto ad annum trigefitmmi quartum adolofcentia nun-
cupant. Verumhsccres patiturdiuifiones . Prima at,tmgens annum vigefimum
primum vera nominatur adolefcentia, altera perueniens ad annum vigefimS o&a-
uum pubertas, & tertia demum iuueqtus.
Tertium membrum prims diuilranis, sta s confidenti® fiuè virilitas nomina--^
batur, q u s à perfeèìaiuuenta inchoans annum quadrageiimum nonumattingit.
Mia tandem, quxàbannoquadragefimo nono per reliquum vita: temptis protra-
Sentum du- hiturfeneélus vocatur, qus poftea primum, fecundum fenium compfcélitur.Pri-
flcx. mum in fexagefimum tertium annumterminat, fecundum in annum oituagefimum
primum extenditur . Hinc colligendum eft hominem per diuerfas states quali
per tot fcal* gradus ad- finem vita? properare: idcirco quicunq;atvnus' in qué prs-
d iite states terminant, poter it liiincupari jtAt/iazriFptxs;, quoniam. Grata's xAl ¡j.a.%
fcala, & zAf/uaxrnpfcal® gradus exponitut. Erit igiturconftituendaretasitaoquam
fcala fuis integrata gradibus,&primus gradus erit infamia ita diiSa quia homo in
'Anniclimac illa s ta te fari nequeat, & quoniamhxestas in annum feptimum rerminatiidcirco
ttriei qui,et id erit primus annus climafiericus, lucceditfccundus gradus , nempe pueritiaà pu- g
quot fiat, ritate nominata terminans in annum decimum quartum fecundum climaitericum.
Sequitur adolefcentia ad generandumadulta, fecundum aliquos, tertium annum
climaiicricum attingens : vel! fecundum alios ad annum vigefimum oilauum pro-
trahitur nomine pubertatis ,à pube, feu pudendis, qux tunc lanugine veftiri inci-
piunt. Reliqua s ta sad annum trigefimum quintumpariterclimailericumiuuentus
Singularìi -àiuuandoappel!atur,runceninyhomo infummo incremento eft collocatus dein-
tttatum tty- cePs fparitira statis perueniens ad annum quadragefimum nonum pariter climafte-
ma, ricum, dicitur virilitas| quia maior vis in illa s ta te , quàm in alijs confiftat. Huic
additurfenedlus quam fext® s ta tis terminus (loquendo tamen de prima, & viridi
feneitu te ) h s c tamen tangit annumclimadlericurofexagefimum tertium; natn
quodfupereft v it s fpatium, nunqppatur decrepicas , quoniam homo in ilia confti-
tutus sta te ne orepitum quidemedere poflit,& in vlcimum annum climaitericum, C
Humerus nempe o&uagefimum primum terminat, Quanquam verus climailericus annus fe-
ChmsSeri- aagefimus' tertius vit® conftituatur . Quemadmodum numerus cbmaéiericus eft,
cu t attain, at* lluem pergradus, & veluti quafdam fcalas paulatim afeèndimus, qualis eft numerus
oiftuaggfim us primus , qui ex nouem nouenarijs refultat . Csteritm ad
finem adufrlénjlqm e ft, quòd' illi diutius viuere dicuntur ,, qui malitia animum
minus imbuunti-proptereaquod breuioris statis funtplerumqj illi, quorum in-
genitus calor callidum producir ingcnium. Sicuri vice verfa iongxuiofes funt,qui
fimpliciori funtmence,natnhiquoq; membra validiora, & corpus robuftius pof-
fident, >
T E M P E R A M E N T V M . d
V.M homo moderatala temperiemobtinuilfeperhibeatur, iuftisde
caufis ab Authoribus reliquòrum omnium animanrium menfura, &
L ii. 2. de canon elfe dicitur;&poriffimum cumfcripferit Galenus hominé non
Tip. cap. i . folum animalium, & ftirpium, fed etiam reliquòrum omnium maximè
'« -S fiS iÌ iS i effe temperatum. Verùm non poffiimus exailam horoinis tempera-
Zii.S.dede- turamintelligere,&affequi, quoniamoptimè docuit Galenus hominem in varijs
eret. Hipp. statibus conllituttìm, var/js etiam gaudere temperamentis . Quandoquidem pri-
drPlat.c.7 . ma sta s calidà dicitur, & limpida, fecunda ad caliditatetn,& ficcitatem vergit, ter-
Lib.xJe A- ria recedir ì caliditatc, & maiorem ficcitatem adipifeitnr; poftrema tandé omnium
hment.fac. frigidi/Etna habefur, Rursùm addamus,ex meqteGaleni, quòdexaftamnon pof-
eap.i. ; ; i _ fumus
fomus human* naturs aiTequi temperaturam, propter variahomintiminftituta, &
vi&usrationes, q u s omnia natiuum corporis habitum immutane. Neq; omittenda
funtdiuerfa C s l i chinata, qu s non folum humanas temperies,fed etiam mores, &
animi propenfiones variant.Siquidem homines in meridiana plaga verfantes crifpis
funt capillis, corporebreui,grá c iliorihus cruribus, & leu i refertianimo. Viciffim
ftquilonarem coicntes regionem,corpore funt ampio, proiixis capillis,colore albo,
cruribus craffis, carne laxa, confequenterq; ftoliditate non carent. Alpini, csteriq;
montium Accolsrudis funtàfpeèlus, & ma denti, guttura plerumq; habent ftru-
mofa, immò non folum diuturniorem degunt vitam, verum quoq; fuht robuftiores
E filis, qui in planicie verfantur.
Vtigitur',nifi perfetta, faltemrudisaliqua humans temperatura cognitio babea-
tur, duo prsnofcenda Medici proponunt. Primo quemdam temperamentorum nli-
merumaflignanr,deinde hurnorumnaturam diligentirexplorattt,excuiUspcrfeéU "
cognitione humanas temperaturas elicere profitentur. Quoad primum,tempera- Tempera.
menta in nouenario numero conftituuHt, & horum quawor appellant fimplicia,iux- mtnutrii n»
ta quatuor fimplices eleinentorum qualifates, &quatuor compofita, iuxta quatuor merus.
rationales qualitatum elementarium combinationcs. Verùm quiahorum tempe-
ramerttorum exceffum nofei minime pofle aífeuerant,nifi temperies temperata alio-
rum norma perfe£tèintelligatur;idcirco ab ipfis ea duplex,nempe ad pondus, & a d
iuftitiamconftituitur, deinde omilfa confultò temperie ad pondus ab squali portio-
F ne elementorum emergente, tanquam imaginaria,vnamtantùmodo temperaturam Tiptratura '
ffiqualemadiuftitiamefieftatuunt,qus in fymerria quadam elementorum ad per- iuiiiiia.
fetìasoperationesobeundas confiftit. Ideoqiillumhominem vocant temperatum
ad iuftitiam, qui ad omnes funéliones perficiendas eli paratus, atq; idoneus, illùq;
intbmperatum appellant, qui à p r sd iá o recedens temperamento ad vnum ex odio
intemperata vergit.
Prsterca circa naturam humorum, Medici obferuant cundía efculenta, & potu-
lentaperfpatium fest, velfeptem horarumin humano ventrículo morari, quia ibi,
prsdidlo tempore,perfedia dieeftio celebratur. Vnde quidam refpiciens alimento-
rum codìionem in fomno potiitìmum perficiendamcanebat.
Septem horas dormi f f e fatis, tutte nitf, ,femq\
Siquidemalimenta inhumano Hornacho, tanquam ìnollaapud ignem caloris na-
® turalis ìocat3 alterantur, & in fubftantiam valdc fimilem cremori ptifans chilum
nuncupatam rranfmutantur. Poftmodum materia hsc per inteftinatenuia vena- chilar affi-
rum copia referta defeendens ab ijfdem fu g itu r 'v t tandem per venam portam ie- milatur ere
cur ingrediatur, vbidenuò alterata àfacultate hepatis in fanguinem mntatur , qui moripti/au*
poftea per venam caùam,& ramos abea defeendentes exiens àiccore,cstcrispar-
tibus Immani corporis, nutritionis gratia,diftribnitur. Infuperanimaduertunt Medici
prsdidtam materiato in iecore quidem alterar!, fed non totam in fyncerù fan- Humorum
guinem, fed maiorem folùm partem conuerti; & propterea portio codìionem effu- numerus.
giens, & alba remanens,pituita, porriocalidior, b ilis, & dcmùmcraflior, melancholia
nuncupatur. Hi igicur quatuor humores, ex fententia Galeni, dementa ani- Uh.i.àe E-
malium fanguincpraditorum nominanrur:imrnò , vtretulit Hippocrates , pratdidli lement.
j j humores omni tempore, &omni state, humanas venas implere folent. Itaq;Medi- in Uh. de
cifangninem naturs aeres, & bilemignes conftituunt,pituitam v erò aq u s ,& me- nat. huma-
lancholiam rerrs aflìtnilant, Quamuis Auguftinus Donius, inlibro de natura ho- na.
minis, prsdidlam fimilitudiaem admitiere non videatur,dum potius fanguiné igni,
& pituitam aeri conferai, quam dubitationem Ledtor,apud citatum Authoremmeditan'
poterit.
His ita conftitùtis, & notatis, Medici hominum temperaturam plerumq; ab hu-
more prsdominante eliciunt. Quocirca prsdominium fanguinis matrifeftabitur,
quando homo erit carnofus.hilaris, oprimo habitu, acri ingenio,& rubicundo colore
prsditus : huic ertim Medici temperaturam calidam,& humidam affignanr. Bilis Dominium
verò dominium ex leuitate mentis, aftutia.agilitate, adlionumcsleritate,& deniq; humordquo
excolore inter flauitiem, &rubedmem medio cognafcunt; ¡deoq; talem hominem, snodo coono-
ad calidam, & ficc'am temperiem referunt. At pituitam in corpore fuperantem ex fa tu i.
fegni.
%