t A B U L A E PHYSIOGNOMICAE KXPLICATAE. X C L
Yallis lepi-aeseiital haec tabula: qua siiectatorLvoluimus
depiugi faciem vegetiilionis per hoi-los islic disseininatae.
llli colles quin aevo deteclac Americae eodeni
liiodo, quo ullerioi-ii moutiuin decUvia, densa silva priiiiaeva
fueriiit ubivls aiiiicta, extra dnbitationem est;
s e d coloiiorum cessit ierro, paulatim exoisa, iiec nisi
ill collium cacumiiie nova soboles — Ciipoeirti quae
dicitur — sucerevit.
Arbores quae passim a laleribus coliiuui atque in
vallibus ceriunitur, sunt e palmis magnificis Acrocomia
sderomrpa deusa crispaque coma coronata, et gracilior
auuulataque Syayrns Mikaniuna, e poraiferis opaca
Mangi fera imlica, cortice fusco foliisque coriaceis
oblongis acutis (est princeps a dexfra arbor), Musa,
Crescenlia CiijeU, SfoniHas, l'sidium, Aracja et
G u a j a v a incolis, Jamhosa vuli/aris (Jambo Lusit
a u i s j , Euffeiìia hrasiliensis (Grumixameira), Eayenia
caiàillora (.Tab u t i c a b e i r a ) , illae luodo apportatac
modo autochthones, sed cultura nobilitatae
a r b o r e s , quae oculos reliuent peregriuantium per has
felices regiones, quas beuigiiitas naturae laeto cum industria
cultorum certaniiiLc perpetuo exornat.
X X X l l I . PUOSl'ECTÜS K JÜGO SEUUA B'ESTKELLA 1N SINOM
SEftASTIANOPOLITANÜM.
Uuhitaveriiu an asquaiii terrarum inveniatur locus,
qui naturae auiicum laetiori niotu ^lercutiat, quara
jugum, cui advenae meiuoria cognouiiuis tractus apud
Lusitanos noinen iiuposuere Serra dEstrella. Etiaiii
liodie, licet jam caiiescant capilli, quasi repuerasco
repetens gratam temporis memoriam, quo a praedio
amicissimi uiihi GEOUGII AU LASGSDOHFF, Faijenda Maiidiocca
(lunic Fabrica Imperial da polvera) evasi ex
opima valle per arduas fauces Liiontium, aihuiraturus
quae natura cominus spectanda olfert juouuditatis exempia,
amoenitatem prospectus per immensa regiouum.
Uucit via modo per uiubras silvae dense contextae,
modo per apricos campos in juguju montis, quo facillimus
introitus in provinciam Miiiarum frequentatur.
Ingens bic botanico occurrit rerum ubertiis. Ascendamus
una, lector amice, ex ima valle ad ipsum montis
cacumen. Sint quae jam depingere studebimus, pro
explauatione „excursus botanici-', eo modo quo botanicns
locoruMi investigator, quae ipse persentit, et
alteri vindicare cnpit.
Radices montis obtegit pratum viridis.simum, nec,
ut vidctur, silva rile exci.sa enatum, sed primarium.
Passim inde eminent validiores arhores, uti .Jequetihà,
Coitratari lenalis M., Pai n e i ra, C/iiirisia speciosa
Si. UiL, Teeoma flaoescens M., quae cum aliis congeneribus
apud Brasilianos audit Ipé. Sepes, quas
efficiunt Guuunia, Combretum (/racile, Doliocarpus
sessUi/ìorus et Damila rugosa, deiude Bugiiwillea
spectabilis, species qnaedain Comespermae, Crohmis,
X C I I xeni
Solatìi, Corilùie, Serianae cuspidatae et communis
S t . Hil., Paulliniae aliquot, gratissimos odores e lloribus
dilfundentes, Schmidelia, Echites atroviolacea M.,
Bignonia veuitsla — Bel las dicta ab incolis ob tlorum
i"-niferaiu pulcbritudinem — Vanillosmue, Mikaniae,
Vermmiae et Eupatorii species, diversae per plauitieiii
pratensem iutermittuntur, formae singularitate adniirabiles,
qua in raris illis arboribus versatili coma
ascendant, hic illic ampias coronas humum demittentes.
ICx his cauipis apertis denique attinges montiuiu
radices, qui gueusso et gueusso-graiiite compositi modo
praecipiti strue iu arduum emicant, modo in saxoruui
fragmenta discussi, per quae foutes oberrant liquidissimi,
iter prohibent. Sub umbra harum rupium posita
sunt pulvinaria muscorum, caespites Cladnniarum apotbeciis
cocciueis iiisignium variarumque Filicum, BegunJae
folioruiii forma singulari, Onrsteirìae, Cacteae
et Bromeliaceae florum splendidissimis coloribns aeque
oblectautes ac variae Orchideac, e q\iibus afferò Sophroititem
grandi/loram iu sunnua fastigia penetrantem
et Caitleyam labialam. ILI aggeribus ruderum,
quae ex praeruptis montis laleribus sunt abscissa, vides
frútices Lacistematis serrulati, Solana et Poíhomorphen
cum aliis Piperaceis et cum Smilace consociata
et iu silvae margine passiLu eminet arbor Lusirmdrae
¡fmitanesianae vel aliarum belle tlorescentium Malastomacearum.
Inter altiores silvae arbores notamns
Carpotroc/ien hrasiUensem, incolis Papo d'anjo,
aliquot graciles Lauríneas densissima coma atque Cecropiam
uden.opodein, sic dictam propter par pulviuarium
ab utroque latere petiolorum, quae in trunco
ramisque verticillatis aibedinem, iu síijiulis ruborem,
¡n uovellis foliis inox erumpentibus fulvedÍLiem, in adultis
supra viriditatem, subtus serlceum alborem offert.
Haud raro via ambit profuLidas vorágines, ut coronas
arboruui magnificarum, quae infra nobis erant obvelatae,
jam superiores ipsi adspiciamus. Admiremur oportet
variam arborum multitudÍLiem quam offeruLit Lauriueae,
Bignoniaceae, Melastomaceae, Myrtaoeae, Lacytliideae,
Leguminosae, Urticiiieae.
Relicta vero hac via munita et lapidibus granitae
r i t e substrata, juxta quam Böhmeria caudata, Asa
p e i x e incolis, promissas spicas flaute vento montano
vibrât, uhi Solaimm pnuicalatum, Brasilianorum Jurip
e b a ramos dilfundit aculeatos, ubi Vernonia polyanthes
decern pedes alta explicat panículas florum capitibus
ornatas — ab hac igitur via descensuri in vicinos
silvarum saltns deprebendimus in rupibus multas
et gratas formas Pileae, Acrocarpidii, Peperomiae,
Gesnerae, quae e saxorum rimis spleudidissimos flores
propellunt, in solo autem silvae spissam .sepem Solanoriim,
Myrtacearum, Rubiacearum inter varia graniiua
e familia Punicearum et multas Cyperaceas, infer
quas Scleriaceae, Titirica tupice, culmorum tenacitate
pedes retinent. Mira est copia filicum lam in arboribus
ac rupibus quam in solo umbratili; modo densas
frondes laxe demittunt, uü. Nephrolefis neglecla, modo
T A B U L A E PHYSIOGNOMICAE EXPl.ICATAE
Raro
X C I V
amulos caniscos expaudunt, ufi Asplenium nidus.
inter eas conspicimus etiaui Dendropterin«») ahquam, seu
arborem fllicinam (uti Alsophilam paleolatam, hirtam
rei.). Pleraeque Alices appetunt umbras silvae primaevae
aliae tameu, ufi Ùndsayae, subiiide pallido colore
iLisigiies, consociantur iu lucis vel iu praeruptis collibus;
Mertensia glaucescens saepe per longiuquos contextus
aprica latera'raontium tam spisso amictu obtegit, ut
ejus pulvinaria 4—5 pedes alta pro impenetrabili vallo
objiciautur, nisi ferro aut igni non dirimeuda. .Inxta
viam hic illic emicant validi stipites Eourcroyae gi-
(janteae, quae scapos strictos florum ampia panicula
terminates in aèris claritatem erigunt. Illa liic partes
agit Agavae americanae ibi non indigenae, et ex ejus
nfedulla obturacula aliaqne vasa suberina efl'inguutui-.
Quo propius ad fastigium jugi penetraveris, eo
saepius dabitur opportunitas iu longinqua prospicieLidi,
donec postremo attigeris unam aliquam planitiem, ex
qua oculus versus meridieuv loTige per vallem ac per
sinum Rio de Janeiro ad oceani nsque vagatur immensum
aequor atque in montes, quibus hic ipse ex parte
obsaepitur,
Proxime a nobis sunt latera montis modo superati,
multum illa flexuosa, undaruin more extensa, frequeutibus
ac praealtis faucibus discissa; quoquoversus obtecta
densissimis silvis, quae ex iioc fastigio taTuquam
gigantea pulvinaria, diverse elata ac sinuata, apparent.
Infra illas protenditur vallis, splendidae viriditatis
socia, sub sole meridiano. Propius ad litora sinus
demlssiores procurrunt colles iidemque densa silva
amicti. In sinu caeruleo insularum ejus maxiuia, l iba
d o Governador, tota conspicitur velut smaragdus
sapbiro iuclusus. In ora vero horizontis aftulget oceani
ingens aequor, ad quod per montes urbi vicinos non
impeditur prospectus. Est P a 6 d'assucar, Corcov
a d o et Gabi a (Britannis Lord Hoods Nose),
quorum praecipitia latera oriente sole quasi inaurata
corruscaut, occidente rubra ac violacea fervescunt.
Jugi altitudo , qua via sfrata est, fere 24.50
ped. paris. adaequat, proximum cacumen altius Serrae
d'Esfrella jam assnrgit in 3i)bO ped. Tracfus in orientem
spectans etiam multo elatior est'"*), praerupta
Istiie »rl)ores sunt (ilguiie, quiis bolanicus per siiaUa inotuiuin
rcgioiicsve perseqiiiitiir, quipiie qtme cerlas 7.oiias incolere vldeantiir.
Do Iiìs coufcnvs qiiac (to geogrngraphi a Dendropleridum a
me prol.ita sunt in Icon. cr3'l)tog. select, p. 90—82. Admirancluni
est, qnod oUam spocies qunedam oapensis, iìemilelia cíí/iensis ilti
o c e n r r i t . At non in eadeni altitudine inventa fuit, sed mullo altlus,
fere 60Ü0 ped. paris. in oditis fastigiis Serra dos Organs CGardner
Travels p. 539) ; cani ox super ior e terra Mluarnni demisit Freyreiss.
Angloruni celebratus peregriuator Gardner, montis istius summum
cacumen, qnod adiit c Faconda March Cquae 3100 ped super
Oc elevata dicitur) cmeusus est nqna i,uilantc = 7500 ped.
angi. seu 7037 ped. paris. Cfr. Gardner Travels in tlie Interior
of lirazii. I.ond. 1846. 8. |> 532. Aqua buliabat in 108" F. —
93,2" C. Id quod anctore Mfillero (Lebrh. der Piijsilt u. Meteo-
Tab, pbysiogn.
et angusta cacuuiina emicaiis, unde S e r r a dos Org
à o s nomen tulit. Hic purissinius aether recreat peregrinum,
a laribus longe remofum, el imprimis horae
matutiiiae vespertinaeque gratissime refrigerant corpus
®). Maxiniopere delectatur longinquo ilio ex alto
prospectu; elevat animiim liberfatis vis ingenua, in
i-egione coelis quasi viciniore nusquam vincenda. Persentit
patrios cantus: „in uiontibus libertas" et hoc
ipso sensu compensât carissiuiae patriae desiderium.
Restât ut singula quaedam in icone explicemus.
Primo advertamus aiiimum ad magnam arborem, Orcliideis
et Aroideis circumciuctam. Est seuescens Mas
a r a n d u v a , Mimusops excelsa aucto rifate Ereyre
Allemao, botanices in urbe Rio professoris: cujus arboris
lignum propter duritiem ac facultatem, qua pafitur
polituram, valde amatur. Ceterum nomine Maç
a r a n d i v a plures inuotuere in Brasilia arbores, uti
quae depicta est a Pisone (edit. 1IÌ58. p. 187) diversi
quid habet. Ante islam arborem vides aliquot caules
palmae Acrocomiae sclerocarpae (Mart. Palm. II. p. 66.
f. 56. 57- 100. f 5., III. p. 2S6. n. 335.); juxta eam
corona eminet Dendropteridis. Inde sequilur juvenilis
a r b o r , quam pro Vrostigmale nymphaeifolio declaverim
(cf. Urticineas Florae iiostrae p. 90). A dexlra
parte anteriore cernuntur plantae qnaedam Caladii, et
in abrupto vallo, e quo summo longi stipites Neplirolepidis
neglectae Kze. dependent, Phyllocadus llookerii,
Bromeliacea, Riibus et grandiflora Amaryllis.
X X X l T . SILVA PBIMAEVA PBOPE PliDBA DA 0NÇA, PllAEDIDM
IN pnOV. SEBASTIAXOPOLITANA.
Haec quoque imago ingenio debetur BENJAMWI
VIABY. Qui quum de adumbratione Brasiliae vegetationis
physioguomica insigniter meritus sil, ab amici
gratissinio animo videtur omni jure requiri posse, ut data
opporlnnilate ejus ipsius vivam memoriam recolamus.
Nalus Angiae iu Belgis die 21. m. Januarii a. 1792
utebatur avunculo JOSEPBO PAMIENTIEB, cujus nomen
inier horlorum per Europam cultores erat famosissimum
propter egregias in amplis viridariis planlaüones.
Ita jam puero plautarum alienigenaruin miracula ofl'er
e b a n t u r ; eidem benigna natura altribuerat .singularem
artein, varias planlas earumque propriam iudolem verissima
pictura brevissimo momento repraesentandi:
inde matura ejus cupidilas per longinqua orbis commigrandi.
Nec defuit voto facultas: C|uippe a Belgis
missus est pro legato in Brasiliani. Solvit iiavem die
12. m. Dec. 1833 ex porlu Falmouth appulilque ad
r o l o g i e II, 349), adaequat altitudini 2298 metror. gall. = 7074
ped. par. seu 7540 ped. angl.
S) Ob loci salnbrilntcm D. Petrus II, fmperalor band multo infra
j n g u m , aliquot circa 100', io loco, qui antea .-»ppellabatur Corr
e ' g o S e co, novan, urbem P o t r o p o l i n .implls aedificiis et fabrlcis
exstrucndam curavit. Ante O nnnos fúndala jam nunc (1954)
3000 colonos, maxima ex parte germanos, allí.
15