LXXXltl TABULAE VHYStOGNOMICAE EXPLICATAE. LXXXIV
«iniilis silvae, quam íiicolae iiomiiiaiit Ybyreté, silvain
continentis. Frons liicidior, arboriim forma constantior
est. Cemiiiiiur periimlta epipiiyla, uti inagnificae Orcliideao
el Aroicleae, Cyclanihus et Miisaceae, inter quas
ampia ìWn. Pacava-Sor or oca Yel JJraitia amazomca
Marl. lier. HI. Introd. p. XX Palm. t4-l {XÌ. gajaimnÙH
IVich. Nov. Act. Ac. N. Cur. 1831. XVU. II. app.
1. ß — inultae parvae palinae ariindinaceae et graiiiina
arboresceiitia, lloridae Gesiieraceae, Melastoiiiaceae,
Clnsiaceae, Marcgraviaceae, Swartzieae, liroivnea
cam maguo llore coccíneo et aüae splendidae Legiiniiiicsae;
inter altos paliimrum caudices frequente«
species íriarteae, BactrkUs, Astrocaryi, Lepidocari/i.
Haec vegetatio per totun» alteram graduai sibi constat
iiec immntatur nisi in cacumiue moutiuni Cupati et
Arara-Coara, ubi jam intercedit humilior ac multivaga
vegetatio (etiam Cinchonaa species), quae cum vegetatione
a colonis Hispanis dicta „Ceja de la montana" .
in superioribus locis ad occasum solis pullulante, queat
componi.
XXVI. VALLIS LAKANJEIRAS PBOPR SEBASTIANOPOLIN.
Uaec quoque imago debetur sollerll manui TUOMLAE
ENDEUI, qui illani iii ipso loco comes miiii-amicissimus
adumbravit. Est ea non tam ideo delecta, quod loconim
illoriim vegetatiouem inprimis reddere videatur,
quam ut tibi iìngas accuratam iiispectionem in lineamenta
ac fonnas grandis moutis Corcovado et quasi
ititrospicias in valles ac fauces, in quas jngum illud e
sax! graniti« luolibus magnifice excitatuju, totius provinciae
suburbanae quasi dominus, dissectum et dejiiissum
est; relegato simul lectore ad ea quae supra
p. LXXXIII jam expósita sunt. E centro Sebastianopoleos
ubi secuudnm litus maris notum versus processeris,
pervenies praeter cnlleni amoenum, ecclesìa ornaium
Nossa Senbora da Gloria, iu subiirbium Calete.
In banc viam, mullís gratisque villis atque horlis distinclam,
immeat de occasu a monte Corcovado desceudeiis
suavissima vallis Laraujeiras, cujus partem snperiorem
liicce animadverlis. Anno 1817, quo tabula
fidumbrata est, fuit haec vallis paucis modo domibus
horlis ve occupata; maxime versaban tur ibi frequentes
foeminae nigrae, in dulci aqua íluvii Ribeirào de Catete
vestes suas stercore mulorum candefactas lavantes
atque patriae iiioribus con sue tu di ni bus que adhuc inservientes,
ut hospili vivam offerrent Afrarum agendi Talionis
imaginem in vana quadam agilitate, in secura
sua Jaetitia, in lascivia niotuum ac saltationum. Hoc
nunc aucto numero incolarum aliud factum est. Ut tradidit
milii amicus nieus Dr. STEPEIAN, borii (chamras)
extrucli sunt villis gratissimis. Ubi in tabula dextra
foeminearum turba sub umbra muri consedit, nunc ampia
est domus, et plauities vallis in forum spatiosum,
Largo do Machado conunutala est, in quo medio est
fons laele saliens (Chafariz do Machado), cujus patina
facta est e granite tenuis grani collium finitimorum,
prorsus perpolilo. Quae cernitur domus in edito
loco, nunc schola est aBriltanico praeccptore Instituta,
quae piures in urbe florent. Vallis lune fraticelo et
silva hnmiliore obteclae latera nunc maximam partem
conversa sunt aut in prata, quae proferunt ad pascendos
equos necessaria gramina CCapìmJ aut in hortos
vel piantarla Coffeae. At veliementius culhirae hunianae
obslant longaeva saxa granitis, nec nisi fabrorum
servilio aliquantum cesserunt, ut adhuc ii» apricis suis
planitiebus multis Nopaleis pulcherrimis denl locum, in
quo flores splendidos, sed cito uiarcescenles in luceni
emiliani, aut admittant caespites Peperomlae incaììae,
quani liic primum mihi collegi. Contra húmida saxoruin
et umbrosa loca praebent botanico copitam muscorum,
hepaticorum, filicum et nonnullas graie florentes
Gesneriaceas. Altius in arduis promontoriis Corcovado
viget humilis ac densa silva aut virgultum, quod augetur
et adolescit, quo longius ultra fauces ad ipsuni
corpus jugi penetras. Ilic etiam saxum, quod inferius
fuit granites aut gneussum tenui grano, transit in rubicundum
majoris grani granilem, insignem crystallis
spati-agrestis insertis. Quas pictor sinistra duas arbores
expressit, sunt Carica Papaya, quae per omnem
tropicam Americani cultu est disseminata et Gnarea
purgans St. Hil., quam indigenae vocant Jitò
CYlòJ'i ej"® cortex, quae vi est purgante, hic illic in
medicina domestica videtur adhiberi.
XXVII. SILVA IN BIONTE CORCOVADO I>I101>E CAPUT AQUAEDOCTÜS
FONTIS CARYOCA.
In tabula, quae antecessit, benevolo lectori obtulimus
prospectum in lineamenta universi montis Corcovado
5 in hacce et ea depicta de imagine THOMAE
ENDEUI, demitlimur iu convallem ipsius hujus montis
amoenissimi. Status arliilcis fere in terlia parte altiludinis
montis ponendus erit, non nuiltum remotus a loco, ex
quo aquaeductus fontis Caryoca, qui largitur urbi Rio
de Janeiro aquarum dulcedineni, ipse exlructus granile
et latere quadralo, ex profunda silvarum umbra
progredilur, secundum montis latera lento quasi gressu
in planitiem descensurus. Ibi loco jam adeo edito
consistís, ut partem et sinus, qui ab urbe Rio nomen
traxit et littoris oppositi couspicias. Quae proxime
jacent, maximam partem intacta sunt a vi securis et
splendent propria illius uberis ac magnificae vegetationis
abundantia, quae inferiorem montis zonam obumbrat.
Videbis hlc sinistrórsum celsas arbores, l^icum
doUarìam Mart. (bori. Mon. 1829), Couratari rufescentem
St. Hil. frequeulibus Li an is comiexas, magis
ad dextram Spoiuliam edulis fructibus ornatam, quam
nomine venulosae dignosco (^Sp. Myrohalanum Veli.
Fior. FJum. IV. t. 185.) atque in media fere tabula
gratam Huheriam ovalifoUam, quae arbor anílleseos
tempore innumeris ornalur albis paniculis. A fronte babes
pìantarum magnificentissimarum copiam, quas in
nostris planlarum domiciliis nunqiiam tali frondis floromque
«berlale amicta« conspicimus, quali in patria
terra efferuntur; alti caespites Cyperacearum et Filicum,
LXXXV TABULAE rílVSIOGNOMlCAE EXPLICATAE. LXXXVI
variae Bromeliaceae et Anonaceae et diversae Aroideae
foiiis simplicibus aut digitalis, quae modo ex
bumido vividoque solo ascendunt, modo truncos pulrescentes
et dejectos nova vita circumdant. In dextra
prope oram tabulae eminel pulcra forma Theophrastae
(jujusdam h. sive Clavijaa Iluiz et Pav., quae e longinquo
fìguram parvae })almae ramificanlis imitari videtur.
In bis regionibus cum alias plantas insignes colle
«"i tum arborem pul cram Miniusopem suìfsericeam
Mart. (Synarrhenam Fiscli.), Schmideliam lecem St.
Uil. ( F r u t a de p a r á o incolarum), Machaerium hrasiliense
Vog., Myrodlam penduUßoram St. Hil., Ficram'
ìdam cilialani Mart., Comb return variabile (Forsgardiam
laevcni Veli. IV. 1.13.), La gettavi Funifer am etc.
Ubi alíius escenderis, le fercl via exelsa bipenni
(in dextra parte tabulae) per lucum humiliorem, qui
baud amplius illa grandi praecellit ubertale, sed minores
iiiultorum ramorum arbores continet. Est quae dicitur
Capo eira ( Caa-apoeraJ, silva se cu n di ordinis, oriunda
illic, ubi extlncta est primaeva silva, de qua jam
supra p. XIU. XIV. LXIV. actum est.
x x v n i . SILVA PRII\L4JÌVA, RADICIUCS AC FUNINUS OHSEPTA,
PIIOPE FACATHIA. IN PLLOV. SEBASTIANOPOLITANA.
Clarissimus ille per orbem peregriiiator ejusdemque
descriptOf, cui nt alia multa ita plantarum pbysiognomiae
quasi fundamenta debemus, ALEX, AIÌ HUMHOLDT,
in opere (Ansichten der Natur ed. ii. p. 322)
proiiuntiat, primi aevi silvarum tropicarum earn esse
indolem ut ìnipenetraìjiles appareant, quum nostrales
earn potius silvani ita praedicent quae intacta est homiuum
perniciosa industria. — ímpedímentum istud ne
protinus in silvas irrumpas, modo eíTicitur multis ac
deiisissimis fruticibus arboribusve, quae inter grandiores
celsasque pullulant, modo, in húmido maxime solo,
copia arundinum ac graminum (Gramineanim, Cyperacearum,
imprimis Scleriacearum, denique caespitibus
Amomearum), modo ranvosis tenacibusque speciebus
Marantae, aut funium variis implexibus per silvas
vaganlium grege largissimo.
liane ipsam speciem offerì iiaecce tabula ab amico
viro BENJAMIN MARY 1836 delineata, quae ut natura
ejus magis in conspicuo foret, particulam dumtaxat
compleclitur silvae, cujus vicinitas, dense illa obsita,
procul adspiciatur.
Quae hic oculis occurrunt, primo est vetusti aevi
testis, arbor e familia Urticinearum, JJrostignia-, ejus
tranci modo pars inferior ad est, radices validae, multifariam
divisae et implicatae partim supra terrain pernjeant;
tum funes s. Lianae, quae numerosae e summa
silva in solum descendunt, saepe caules cingentes,
postremo pseudoparasitorum turba, maxime Orcbideae,
quae gregatim truncos aut recentes aut jam putrescentes,
quarum una in icouis parte dextra extat, ambiunt.
Ostendit haec imago immodicam illam ubertalem el
invictam vim procreandi, qua nuiltae tropicae silvae
i'lib. i)h>siogii.
primi aevi mirum quantum excel hint. Nam multae, non
omnes, quamvis vetustissimae silvae, idem prae sc
ferunt. Sunt contra aliae, uti ilia ad Amazonum fluvium
sita, quam lab. IX. depinxianis, in quibus arbores
grandaevae umbra sua nulli soboli locum concedunt,
nec quicquam obstáculo est, quo minus inter arborum
gigantes strenue procedas.
niae regiones, quae istis silvis parasitosis amictae
sunt, cum major! aeris calore nli videniur, tnm
laeliori indigere aquaruin iiroiluvio, quas ilrmius ac longius
retinel solum argilla locuples. In Brasilia eminent
hae silvae in litorali jugoruni Iraclu per provincias
Sebastianopolilanam, Spiritus Sancii el S. Pauli. Radices
arborum ficulnearnm, incredibili nisu vegetationis
praeditae, sub caelo humidlori radicis epigaeae
ramos in diversas saepe partes dimitlunt et quae aut
besliatum arrosu aut vi naturae accipiunt detrimenta,
nova progenie feraciter explent. Kae.nou instar ramorum
truuci ex axilla foliorum prodeunt, sed passim,
ubicuiique favenle solo excitantur. Modo vastis per hunium
serpunt ambagibus, modo profundius in terram
penetrant. In tabula videbis similem ramum radicis
per solum tendentis, quae obliqua eminel, recta via
humum pelenteiii, ex qua nulriatur, iu qua nitalur. Alia
crassior radix in obliquiim transcendit alteraai primariam
ac validiorem, in qua ilrmiler iiihaeret. At eam
ipsain poslhac amplexurus est ramiculus inde natus:
ita quasi oculis obversatur, quomodo radicum rami,
alii ab aliis progeniti, in se invicem quasi conteiidant,
majoresque ah epigonis extinguantur. Harum iicorum
robuslarum radices solent esse obdutae cortice satis
tenui ac levi, quae res liaud dubie ex istius naturae
condilionilius, maxime caloris efficacia declaranda est.
Quippe observalum est, corticum texturam calorem
luagis retiñere quam illam ligni, unde sequitur ut crassiores
et deasiores cortices in frigidis locis frequeiitiores
appareant quam in calidis.
Jam ab intuitu bujus luxuriae in efformandis radicibus
transeamus ad Iruiicum ipsum. Kt ejus cortex
glabrior est; in medio autem trunco pendei recta via
fasciculus albentiuMi filorum. Hi funiculi sunt succi
laclei coagulati, quo scateni illae arbores. Vulneratis
aut liquore abundantibus emanai isle lácteas suecas
saepe lauta copia ac tam cito in materiam coriaceam
transit, at inteidum major pars arboris bis cliordis
elasticis tamquam veliere amicta conspiciatur.
Praeter hancce arborem parasiti sunt, qui nos
retineant. Alii, instar funiuui in malis navium, fortiter
intensi e summis arboribus recta humum petunl, alii
per flexuosos anfractus. Quidam simplicibus lini tomicibus
similes sunt, alii composili pluribus aequalibus
el spissis restibus. Hi simplices, illi in ramos discussi,
hi teretes,,illi plani, sulcati aut in marginem eminentes.
Color ibi albus, hie niger aut fuscus. Raro fit,
ut in his fasciculis folia appareant, etiam rarius ut
flores, nipote qui in superiore silva inter frondes
14