I J X TABULAE PHYSIOGNOMICAE EXPLICATAE. LX LXI TABULAE PHYSIOGNOMICAE EXPLICATAE. LXIl
i-aiiiis i"icliees aereiie, t(uae iicutissiniis pleruinque prodeuiiles
¡iiigiills jiruxiitia via deorsum teiiduiit. Nactao
solum Ibi-Diaiit (orum, ex. quo fibriiium emitluJit glomus
plus iniiuis vallduiii atque istis sese affiguiit. Sed tibí iu
via aíüiiguul; ü-uncuni ligiñ, iu eo se iusuguiit plantami|
ue aluiil parasilice, ut (amen etiam primaria radix sit
iu eo occupata. Istae radices aéreae solent esse gráciles,
teretes et glaberrinia teiuii pellucida cute vestilae
; iu apice radiéis est mamilla viridis ac mollis, circa
quam cutícula iu testaceas fimbrias exarescit. Adolesceute
hac parte vividissima existuut couiplures couceutricae
alia aliam tegenles, plieatae membrauae, quae coiispiciuntur,
usque dum radicatio est piane perfecta, quo
facto seusiui aboleutur CCeteroquin est quod expresse
adjiciam, uequaquaiu ouuies Fuues Brasiliae ad
parasilos esse adiiumeraudos. lutei- Sapiudaceas, Hippocrateas
, Malpigliiaceas , Trigouias , Biguouiaeeas,
Couvolvulaceas, Passiiloras, Cucurbitáceas , Aristolocliias
liaud jiiagis coguovi parasitos, quam in Clematis
speciebus et iu Dilleniacearum ordiuis geiieribus Davitla,
VoUocarpo et Tetracent; iu berbaceis fuuibus L e -
guminosarum et Couipositaruui CMikaniilrum^, iuRliamueis
CGonainisJ, Polj'galeis CSecuridacis, Comespermùj
nullum parasitismi detexi vestigium. Eae potissimum
videntur esse plauiae, quae coloratos, lácteos, lutulenlos
succos conlinent, quales in Araceis, Artocarpeis,
Apocyneis, Aselepiadeis, Maregraviaceis et Meiiispermeis
inveiiiri nemo iieseit.)
Parasiiicaruui radicmn liguum solet esse lentissima
et teuuissima juuctura. Evenire potest liujuscemodi parasitus
ut pluribus vel permidtis radicibus aliis alias
ordine superantibus sese in truuco affigat; quarum radieum
si qua longitudine sua contingit corpus subjectuui,
potest íieri ut corlice iu parte illi couliiii abstersa
aretius usque sese apprimat et piane cum eo coalescat,
uti ipsum eaudicem lacere saepius mox videbinius.
Diversae naturae sunt ii parasiti, quos dixerim cormopliagos;
in bis euim caudex aut ejus rami primas sustinent
partes, quae organa in pianta nutrice sese insugunt,
lieet etiam radices aéreae possiut evadere parasiticae.
Hae planlac sunt arbores satis grandes atque amplae accrescuutque
ab initio eaudice recto, qui magna radicum
multitudine iu bumo iimitens ramos format late distensos.
Sin caudex aut rami alii se arbori approximaut,
siugulari modo alTieiuntnr. Cuticulam nempe abjiciunt et
postea corticem quoque exuunt, quo facto etiam partis
subjectae cortex cutisque extingiiitnr suecorum scilicet
eontaelu. Simulatque liguum juvenile iu liguo báseos
insedit, succos ligneos assugunt et veri evadunt
pai-asiti. Ratio parasitisjiii siiiiillima est Cuscutue et
Cassatile, quae suum liguum cum bascos liguo non
eonciniiant uti Lorantbaceae, verum sejiiper disjunctae
ab eo niauent. Eateniis Parasiti corinopbagi deeedunt
ab ùicremento concentrico atque per corpus iuferius
ila se expandunt, ut ejus loca edita ac profunda
*) EACLEIN R.ATLICUM ¡LÈREARUIN FORINATIO CERUITUR IN Iriartea exorrhi-
QUAM DEPÍUXI ¡U PALM. BRILSU. T. MORPIIOLOG. U. FLG. IV.
sequentes plane se lis accommodent et arctissime eohaereant
nec tarnen eoaleseaut. Diseisso utroque amborum
superficies madet effusis plantae nulrieis suceis,
qui a succis parasiti liquore ae coloris inopia discedunt.
Eodem fere modo se olferiint, quo Boletus coriaceus
iii trunco crescens. Singidaris ratio qua per
planitiem báseos profundiintur, potest componi cum
modo crescendi, quo ligiieae arborum radices finnis
snlTttltae saxis, decussa paidatim forma rotunda, evadunt
plauae atque, vietae quasi liorridae niolis attraetione,
corticis corpus iu parte rupi adversa adtenuant, quin
etiam denique prorsus amittunt; unde lies caudices parasíticos
in naturam liguearum radicum transgredí exislimaveris.
Parasiti tali modo se diffundentes eo usque
luxuriari possunt, ut niarginibus commixtis integi-um
corpus quod subjacet circumvelent. Qua re hujus vigore
ac vita magis magisque impedita postremo pouderis
onere obpressum, aère ac lumine orbatum succisque
spoliatum non potest non suceumbere. Quodsi arbor
a tali parasite colaci eorrepta crassior est, quam quae
ab ilio tota possit obtegi, uno obducitur latere atque
parasiti eaudice ramulos suos extendente formautur
glomera et confibulae, quae longe lateque sursinn, in
latera, vel etiam deorsum procurrunt atque liic illic
annulorum instar compùiguiitur. Interdum conspieiuntur
grandaevae arbores ingentis altitudiuis, ad quas parasiti
arbores ipsae 40 — 50 pedmn adscenderunt, eoruni
ramos partim comitati aut passim cingentes. Tale inerementrun
longe superare saecuE spatium est admodum probabile.
Superstite corpore fundamenti parasitas cernitur
putredine correptus illique adbaerens tamqnam sceletus
dentatus Ccd'f- Tab. pbysioguom. IX]. Haud raro
etiam coutrarium vidi effectimi, si parasite satis erant
virìnm ad arborem suffocaudam; .qua putredine ab ilio
dissoluta ipse adstat una parte cortice extructus, altera
nudus, mire divisis et abuormibus dentibus ambagibusque
horrens, folia e sumnùs ramis propellens veluti
spectrum vegetabile inter íinitumas arbores. Ubi eaudicem
cylindi-iformem obvelavit, ülo putrediue eonsumto,
restât instar cylindri lignei. In silvis ad Japurá
ejusmodi vidi tubos quindecim pedes altos et pedis
diametro, qui ita erant rotimdati, tamquam essent arte
compositi. Indiani bis tubis liguéis utunìur, ut fontium
aquas perdueant aut disseeent in partes quinqué —
sex pedes longas, quas pro cymbis aut soni telegragraphis
adbibent. Mirum illud incrementum, quo calami
more cingunt alios truncos, maxime conspicitur
in genere Clusiae. Ad Rio Guama prope Para urbem
complures vidi Clusiae alhue eosque ampios caudices,
qui truncos Acrocomiae sclerocarpae ad 20 — 30 pedes
prorsus obtexerant. Ramis brevibus denseque ioliatis,
quibus magni et candidi flores adsidebant, magnifico
indumento ornabant palmam, quae in summe modo
apice flabellum foliorum explicare et protendere poterat
(v. MABTICS Reise-Atlas, die Pflanzenformen Tab. II.
Fig. XI.3. TÜBMN (Iconographie explicat. des Tableaux
p. 753 se couspexisse narrat in parva insula
de la Tortue ad S. Domingo Clusiam roseam
admirandae et magaitudinis et venustatis. Quum arbor
caederetur, operarli nigritae perforato albo et molli Clusiae
liguo cum magna admiratione offendebant in corpus
satis densum ac durum. Denique in media illa arbore
magnus et bene servatus aperiebatur truncus Acaju
variegatae CStaieteniae MahuyoniJ, quam nemo ibi oceultani
esse existimaret cujusque liguum etiamtum utile
poterai venire (ef TUBPIN Iconographie Tab. IV.). Haec
siiigularis parasitismi conditio in primis mihi innotuit in
plantis ordinis Guttiferarum, uti in Clusia, Arrmlaea,
Quapoya et insigni modo in Schweiggera cornante
CHenggeria Meisn.3. Moronohea coccínea baud scio
an eadem vivendi utatur ratione, quamquam non satis
adhuc meinini me in ea illud observasse. Nec vero
complures Fid species non possunt hue referri, uti
praecipue Ficus dendroctona, de qua HD-MBOLDTCS (Nova
Gen. et Spec. II. p. 46) Iiis verbis rettulit: Mata
palo incolis: junior iu arbores excelsas adscendit, quas
totas obtegens sufl'ocat et enecat, adulta proceritate
trunci insigni.
Quae hie de plantis parasitis exposui, jam alio loco
(in „gelehrten Anzeigen", Moiiach. 1842 Nr. 44—49J ex
parte sunt tradita, additis nonnullis aliis ad hujus doctrinae
historiam facientibus.
XIV. XV. MÖNS OUI DICITÜB MOBBO FKBMOZO IN CONFIMO
PBOV. BIO DE J.\NEMO ET S. PAULI.
Unam hie in duabus tabulis exhibuimus imaginem,
quam propter magnitudiiiem coaeti eramus in pares
partes dividere. Adninbravit earn ipso loco THOMAS
ENDEB mihi aniicissimus, quum me Sebastianopoli proficiseentem
in urbem S. Pauli eomitaretur. Haue imaginem
ob plures rationes esse dignam, quae legentibns
proponatur spectanda, existimavinius. Etenini vera ex
ea apparet mon'tis natura, qui uti altitudine ita formarum
audacia ac venustate praecellit, unde a Brasiliaiiis
cognomine „pulehri uiontis" est ornatus. Via inter
dnas illas quas nominavimus urbes per depressuin
pulehri niontis strata est jugum, qui in Illa regione
provincias Sebastiauopolitanam et S. Pauli disjungit.
Profieiseentes e Rio de Janeiro eo potissimum regionis
amoenitate retinentur, quod per complures autea
dies migrarunt via celsis silvis obumbrata, quae multoties
flexa per augustas fert vallium ambages et montes
humiles, ut parens modo iu longinquum praebeatur
prospectus. Sed Morro Fermozo niultum superai fastigia
finitima (ascendit ni fallor ad 3000 pedes] atque
latiore intervallo a viciuis niontibiis diseretiis integrum
aperit prospectum, si quis viam per montem proximum
seeutus ad ejus jugum pénétrât, ex quo admirautis
oeuli per vallem et fasligia maximam partem silvis ohteeta
vagantur. Tali adspectu, qni patet iu inontium
libértate, miro modo afliciniur, praesertim quum aliquot
dies perlustravimiis obscurorum saltuum tenebras. Coeli
pellueidate eflieitur, ut vel e longiuquo tenues mentis
formae singulaeque arbores diseernantur atque per
t'otam regionem duleedo quaedam ac sublimis ditÇnsa
videatur niajestas, quam is dunitaxat potest percipere,
TAL). PLIYSÍOGD.
qui aliquando troparum terras permigravit. Ipsae bestiae
liae saneta locorum tranquillitate videantur esse
demulsae; omnia laeta quasi securitate quiescunt, ut
homo Europaeus, qui nec secui-ium audiat ictus ant
venatorum strepitus nec usquam conspiciat tellurem
aratro discissam, non possit quin sublimem hujus naturae
tranqiiillitatem compouat cum duro servitio, cui
subjectum est a sollerti turba bominum solum Europaeum.
At multo magis vehementiusque commovebitur
alacer naturae indagator, quippe qui non solum grata
harum regionum tranquillitate tenetur, veruin etiam
varía rerum siiigidaritafe excitatus sexcentisque niiraculis
ohstnpefaetus multa iiiveiut, quae ejus animuin
ad indagandara invitent perscrutaudamque veritatem. Sed
quae me illam regionem intuentcm praecipue commovebant,
eraiit duo, frequentia scilicet Dendropteriduin
s. FiHcum arboreseentimn et virgultornm, quae arboraeeis
gramiiiibus effingebantur; quae tropieae vegetatiouis
singularia ornamenta benevolo lectori in utraque
tabula maximopere sunt proposita. Tab. XTV"., quae
sinistram partem iniagiuis eomprehendit; aliquot caudiees
repraeseutantnr puleherrimae filiéis arboreseentis,
Alsop/dlae paleolatae, et Tab. XV. de.xtram partem
exbibeiitis pars antica olFert densa dunieta Gnaduae
Tacoarae,
De his plantis plura disserere videtur supervacaueum,
quum ad ea possini relegare lectorem, quae
alibi jam exposui. De physiogiiomia enim et geograpbia
filicuiu arboresceniium explicui in leonibus plantaruin
cryptogauiicarum pag. 79 — 82, ubi de situ iliarum
plaiitarum, quoad mihi innotuerunt, de longitudine
latitudineque et quantum earuiii loca natalia super solum
emineant largiora aliata sunt. De graminibua arboreseeutibus
revoco ad ea, quae indicavi in Excursu
de graminum distributione geographica in „Agrostographiae
brasiliensis" a. 1829 ed. p. 542 et ad dissertationem
laudabilem P. J. RUPBECHTI de Bamhuseis
(in Aetis Academiae Petrop. Ser. VI. Tom. V. Pars.
II. Scient, nalur.3. Id dunitaxat de diversis graminum
arborescentiuin generibus videtur esse eonimemoranduni,
consuevisse íncolas singularibus quibusdaui nominibus:
Tacoara-i vel Tacnari^ Tacoarapoca, Tacoaraquizé
complures species, quantum externis distant
signis, digiioscere. Nihil igitur restât, nisi ut
paucis agam de reliquis plantis, quae in duabus tabulis
una cum praecipuis illis figuris sunt depictae. In
tabida XIV. praeter AlsopMlae paleolatae caudices
babes distincte expressam Ingam semialatam^ ciijus
trunco Anlhurium adhaeret, porro Piperis adumi
arbusculam, Rubiaceam quandam foliis sat magnis praeditam
et amplum cacspitem Dichorisandrae tliyrsiflorae.
In tabula XV. digna sunt, quae commemorentur,
arbor Guaparahú Brasiliensibus dicta, quae Cassine
species altissimo trunco arboreo albidi corticis
et foliorum elegantia iu umbellae modum dispositoruin
qiiam maxime est iiisiguis. Huic vero ad dextram
adstat Franciscaeae /ig drang eaeformis frutex amplissimo
florum ornaiu inter congeneres exeellens.
9
ì l i -