Siftat, et ingenti ramorum protegat umbra !
490 Felix, qui potuit rerum cognofcere caufas;
Atque metus omnes, et inexorabile fatum
Subjecit pedibus, ftrepitumque Acherontis avari!
Fortunatus et ille, Deos qui novit agreftes,
Panaque, Silvanumque fenem, Nymphafque forores !
495 Ilium non populi fafces, non purpura regum
Flexit, et infidos agitans difcordia fratres ;
Aut conjurato defcendens Dacus ab litro :
Non res Romanæ, perituraque regna: neque ille
Aut doluit miferans inopem, aut invidit habenti.
500 Quos rami fructus, quos ipfa volentia rura
Sponte tulere fua, carplit: nec ferrea jura,
Infanumque forum, aut populi tabularia vidit.
Sollicitant alii remis fréta cæca, ruuntque
In ferrum; pénétrant aulas, et limina regum.
505 Hic petit excidiis urbem, miferofque Penates,
Ut gemma bibat, ët Sarrano dormiat oftro.
Condit opes alius, defoifoque incubât auro.
Hic fhupet attonitus roftris : hune plaufus hiantem
Per cuneos (geminatur enim) plebifque patrumque
510 Corripuit: gaudent perfuii fanguine fratrum;
Exiilioque domos, et dulcia limina mutant;
Atque alio patriam quaerunt fub foie jacentem.
Agricola incurvo terram dimovit aratro ;
Hinc anni labor : hinc patriam, parvofque nepotes
515 Suftinet; hinc armenta boum, meritofque juvencos.
Nec requies, quin aut pomis exuberet annus,
Aut foetu pecorum, aut Cerealis mergite culmi :
Proventuque oneret fulcos, atque horrea vincat.
Venit hiems ; teritur Sicyonia bacca trapetis :
520 Glande
520 Glande fues laeti redeunt, dant arbuta iilvae:
Et varios ponit foetus autumnus; et alte
Mitis in apricis coquitur vindemia faxis.
Interea dulces pendent circum ofcula nati:
Cafta pudicitiam fervat domus: ubera vaccae
525 Ladlea demittunt: pinguefque in gramine laeto
Inter fe adverfis luclantur cornibus hoedi.
Ipfe dies agitat feftos: fufufque per herbam,
Ignis ubi in medio, et focii cratera coronant,
T e libans, Lenaee, vocat: pecorifque magiftris
530 Velocis jaculi certamina ponit in ulmo:
Corporaque agrefti nudat praedura palaeftra.
Hanc olim veteres vitam coluere Sabini:
Hanc Remus et frater: lie fortis Etruria crevit:
Scilicet et rerum fadta eft pulcherrima Roma,
535 Septemque una iibi muro circumdedit arces.
Ante etiam fceptrum Didlaei regis, et ante
Impia quam caefis gens eft epulata juvencis;
Aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat.
Necdum etiam audierant inflari claflica; necdum
54oImpofitos duris crepitare incudibus enfes.
Sed nos immenfum ipatiis confecimus aequor:
Et jam tempus equum fumantia folvere colla.
I P. VIR