Palantefque polo ftellas. fequor omina tanta,
Quifquis in arma vocas. et fic effatus, ad undam
Proceffit, fummoque haulìt de gurgite lymphas;
Multa Deos orans: oneravitque aethera votis.
25 Jamque omnis campis exercitus ibat apertis;
Dives equum, dives piétai veftis et auri.
Meffapus primas acies, poftrema coercent
Tyrrhidaè juvenes: medio dux agmine Turnus
Vertitur arma tenens, et toto verdce fupra eft.
30 Ceu feptem furgens fedatis amnibus altus
Per taciturn Ganges: aut pingui flumine Nilus
Quum refluit campis, et jam fe condidit alveo.
Hie fubitam nigro glomerari pulvere nubem
Profpiciunt Teucri, ac tenebras infurgere Gampis.
2 5 Primus ab adverfa conclamat mole Caicus:
Quis globus, o cives, caligine volvitur atra?
Ferte citi ferrum, date tela, et fcandite muros:
Hoftis adeft, eia. ingenti clamore per omnes
Condunt fé Teucri portas, et mcenia complent.
40 Namque ita difcedens praeceperat optimus armis
Aeneas: fi qua interea fortuna fuiffet,
Neu ftruere auderent aciem, neu credere campo:
Caftra modo, et tutos fervarent aggere muros.
Ergo, etii conferre manum pudor iraque monftrat,
45 Objiciunt portas tamen, et praecepta faceifunt,
Armatìque cavis exfpeciant turribus hoftem.
Turnus, ut ante volans tardum praecefferat agmen,
Viginti ledtis equitum comitatus, et urbi
Improvifus adeft: maculis quern Thracius albis
50 Portat equus, criftaque tegit galea aurea rubra.
Ecquis erit mecum, juvenes, qui primus in hoftem?
En,
En, ait: et jaculum intorquens emittit in auras,
Principium pugnae; et campo fefe arduus infert.
Clamore excipiunt focii, fremituque fequuntur
55 Horrifono: Teucrum mirantur inertia corda,
Non aequo dare fe campo, non obvia ferre
Arma viros; fed caftra fovere. hue turbidus atque hue
Luftrat equo muros, aditumque per avia quaerit.
Ac velud pleno lupus iniidiatus ovili,
60 Quum fremit ad caulas, ventos perpelfus et imbres
Node fuper media; tuti fub matribus agni
Balatum exercent: ille afper, et improbus ira
Saevit in abfentes: collecta fatiaOrat edendi
Ex longo rabies, et ficcae fanguine fauces.
.65 Haud aliter Rutulo, muros et caftra tuenti,
Ignefcunt irae: et duris dolor offibus ardet;
Qua tentet ratione aditus, et qua via claufos
Excudat Teucros vallo, atque effundat in aequor.
Claffem, quae lateri caftrorum adjuntfta latebat,
70 Aggeribus feptam circum et fluvialibus undis,
Invadit; fociofque incendia pofcit ovantes;
Atque manum pinu flagranti fervidus implet.
Turn vero incumbunt: urget praefentia Turni,
Atque omnis facibus pubes accingitur atris.
75 Diripuere focos: piceum fert fumida lumen
. Taeda, et commiftam Vulcanus ad aftra favillam.
Ouis Deus, o Mufae, tarn faeva incendia Teucris
Avertit? tantos radbus quis depulit ignes?
Dicite. prifca fides facto, fed fama perennis.
80 Tempore quo primum Phrygia formabat in Ida
Aeneas claffem, et pelagi petere alta parabat;
Ipfa Deum fertur genetrix Berecynthia magnum
R r 3 Vocibus