Tale dabit fpecimen. tu fpiiTo vimine qualos,
Colaque praelorum fumoiis deripe teiris.
Hue ager ille malus, dulcefque a fondbus undae
• Ad plenum calcentur: aqua eluciabitur omnis >
245 Scilicet, et grandes ibunt per vimina guttae;
At fapor indicium facie t manifeftus, et ora
Triftia tentantum fenfu torquebit amaror.
Pinguis item quae fit tellus, hoc denique paclo
Difcimus: haud unquam manibus jaetata fadfcit,
250 Sed picis in morem ad digitos lentefcit habendo.
Humida majores herbas alit, ipfaque jufto
Laedor. ah nimium ne fit mihi fertilis ilia,
Neu fe praevalidam primis oftendat arilds!
Quae gravis eft, ipfo tacitam fe pondere prodit;
255 Quaeque levis. promptum eft oculis praedifcere nigram,
Et quis cui color, at fceleratum exquirere frigus
Difficile eft: piceae tantum, taxique nocentes
Interdum, aut ederae pandunt veftigia nigrae.
His animadverfis, terram multo ante memento
26oExcoquere, et magnos fcrobibus concidere montes,
Ante fupinatas Aquiloni oftendere glebas,.
Quam laetum infodias vitis genus, optima putri
Arva folo: id vend curant, gelidaeque pruinae,
Et labefacia movens robuftus jugera foffor.
265 At fiquos haud ulla viros vigilantia fugit;
Ante locum fimilem exquirunt, ubi prima paretur
Arboribus feges, et quo mox digefta feratur;
Mutatam ignorent fubito ne femina matrem.
Quin etiam coeli regionem in cortice fignant:
270 Ut, quo quaeque modo fteterit, qua parte calores
Auftrinos tulerit, quae terga obverterit axi,
Reftituant. Adeo in teneris confuefcere multum eft.
Collibus, an piano melius fit ponere vitem,
Quaere prius. fi pinguis agros metabere campi,
275 Denfa fere: in denfo non fegnior ubere Bacchus.
Sin, tumulis acclive folum collefque fupinos,
Indulge ordinibus : nec fecius omnis in unguem
Arboribus pofitis fe<fto via limite quadret.
Ut faepe ingenti bello quum longa cohortes
280 Explicuit legio, et campo ftetit agmen aperto,
Direftaeque acies, ac late flucluat omnis
Aere renidend tellus, nec dum horrida mifcent
Proelia, fed dubius mediis Mars errat in armis.
Omnia fint paribus numeris dimenfa viarum :
285 Non animum modo uri pafeat profpeétus inanem;
Sed quia non aliter vires dabit omnibus aequas
Terra; neque in vacuum poterunt fe extendere rami.
Forfitan et fcrobibus quze fint faftigia quaeras.
Aufim vel tenui vitem committere fulco.
290 Aldus ac penitus terrae defigitur arbos ;
Aefculus in primis: quae quantum vertice ad auras
Aethereas, tantum radice in Tartara tendit.
Ergo non hiemes illam, non flabra, neque imbres
Convellunt: immota manet, multofque per annos,
295 Multa virum volvens durando fecula vincit.
Turn fortes late ramos et brachia tendens
Hue illue, media ipfa ingentem fuftinet umbram.
Neve tibi ad folem vergant vineta cadentem :
Neve inter vites corylum fere : neve flagella
300 Summa pete, aut fummas defringe ex arbore plantas:
(Tantus amor terrae) neu ferro laede retufo
Semina: neve oleae filveftres infere truncos.
H Nam