lorico exiftere contendit. Si igitur aqua folo hocce principio fponte in
duo fluida aerea, puta gas oxygenium & hydrogenium, refolvatur,- iftud-
que fine interventu ullius lubftantia phlogiftica dicta producatur, nullus
video, cur, ad explicandam gas hydrogenii genefim, ignis eledtrici ope
ex aqua obtenti, principium inflammabile in auxilium vocandum fit. Nec
majoris momenti eft argumentum, videlicet: probatum non effe, fluidum
eledtricum non poffe in fe continere principium gas hydrogenii. Non enim
agitur hie de poffibilibus. Utique fi pro lubitu, & fine ulla veri fpecie
principia fingere, atque hypothefim arripere licet quameunque , adium eft
de veritate omnis analyfis & fynthefis diverforum corporum.
Coronidis loco paucis adhuc perluftremus Clariffimi Carradori ob-
jedtionem contra alterum aquas principium conftitutivum, gas oxygenium,
fequentem. Experimentis a Cl. de Fontana & Scheele inftitutis conftare ,
aquam, agri atmospharico expofitam , notabilem aeris vitalis abforbere
quantitatem; hinedubium, ait, lupereffe nullum, quin gas oxygenium in
aqua jam antea contentum fcintillas eledtric® ope tantum evolvatur, ficque
aqua non decomponatur. Magni fane ponderis hasc foret objedtio, fi mo Jo
in diverfis cum aqua inftitutis experimentis varia atque' varia obtineretur
cum aeris vitalis, turn ipfius aquas portio, pro diverfitate videlicet aquae
aut cruda aut codlas, five majoris minorisve quantitatis gas oxygenii in
aqua contend. At enim docet eventus experimentorum cum aqua in tubis
ferreis candentibus inftitutorum, fummam ponderis gas hydrogenii & fuper-
pondii tubi ferrqi asquare pondus quantitatis aquae adhibit®, docetque fic,
gas oxygenium non effe principium aqua accidentale.
Tandem ut decompofitio aquæ in experimentis batavis nullum omni-
no relinqueret dubium, examen utriusque gas obtenti defiderat Clariffimus
Carradori; turn quod gas hydrogenium, aut paludofum, aut deftillatione-
ficca vegetabilium produftum, mixtum cum aëre vitali, inflammatione aci-
dum genetet carbonicum, turn quod altera aqua conftitutiva pars, oxygenium
nuncupata , verum gas nitrofum a Prieftleyo dephlogifticatum dictum
effe poffit. Scimus ex fuperius didtis, unde gas acidum carbonicum in ca-
fu memorato originem trahat; ipfumqiie etiam gas hydrogenium, grave a
chymicis didtum, multo fcatere acido carbonico , nuperis demonftravit experimentis
Cl. Auftin ■ ( Philof. Transact. London 1790. vol. LXXX. Part. I.
pag. 51 — 72 ,) Verum licet etiam flatus gas hydrogenii compofitus evin-
ceretur, certisque conftaret etiam experimentis, gas oxygenium, qua alterum
aqua principium, indole gaudere gas nitrofi dephlogifticati ad refpira-
tionem inepti ; an propterea aqua ex bafibus duorum fluidorum aëriformium
compofita minus redte dicenda erit?
Ex omnibus hadienus allatis palam eft, Phlogiftologos, in conflan-
dis ftabiliendisque praceptis dodtrina de materia inflammabili, nimium fuif-
fe præcipites. Longe enim alia in medium protulerunt, ulteriusque pro-
greffi funt, quam ipfa expérimenta docebant, Phanomena in fuam fenten-
tiam fledlentes , hæc ipfis attribueront fubftantiis, quibus phlogifton ineffe,
citra ullam demonftrationem, prafuppofuerunt. A t quantum ejusmodi dodtrina,
vagis adeo fuperltrudta fundamentis, fidendum fit, oftendunt tot
accuratiffima circa veras eombinationes decompofitionesque corporum infti-
tuta expérimenta, totqua alia fundtionum aëris vitalis, alterationumque ,
qua corporibus inflammabilibus in aëre hocce combuftis accidunt, lufcep-
ta inveftigationes,