terflitia cryftallorum occupare poteft, quin congelatum dici poflît. Ab ifto
in cryftallis hærente oxygenio forte ratio petenda fubitæ deliquefcëntiæ cryftallorum,
tangendo vas vel fobs digit's, imo expanfionis cruflæ falinæ in
gas, admoto videlicet calore. Refpeftu autem proprietatis aëris, poil
congelationem acidi muriatici fuperftitis, flammamque exilinguentis, vix
dubii hæremus, illam ab inquinamento gas aaotici & acidi carbonici de-
pendere. Confiât enim experimento Cl. Priefileyi (Exper. and obferv. Tom,
IV. Sett. 26 .) vapores acidi muriatici vulgaris aërem communem non vi-
tiare, licet per plurés menfes & in calore balnei arenæ in contaélu cum il-
lo finirent.
Abfolutis bis arguments, quibus Cl. Wefirumb præfentiam ôxyge-
nii in gas acido muriatico, deftillatione cum magnefio acquifito, controvert
s , jam propius attingit fingularia ilia phenomena inflammationis diverfa-
rum fubftantiarum, in vapore ifto acido muriatico oxygenato oblervata ,
interrogando, an inflammationes hæ exinde explicari poffint, quod oxyge-
nium, deferens bafim acidi muriatici, mox corpora inflammabilià aggredia-
tur, metallica in cakes, phosphorea lulphureaque in acida convertens,
quo ipfo moraentcf materia caloris gas acidi muriatici, lucis flammæque forma
, erumpat ? Anne vero etiam ad aërem externum, memento operationis
in vas irruentem, recurrere opus fit, ficque fufficiens tam oxygenii quam
calorici copia adleratur? quod 'autem vix locum habere poffe afferit.
Difficile fane explicate forent fingularia Insec inflammationis phæno-
jnena, fi lucis flammæque fons tantum & unice in calorico illo confifteret,
quod , fecundum mentem aufforis, cum acido aëriformi conjunflum eft.
Afi longe ditiorem agnofeimus fontem cum Cl. Lavoifier ( Elem, de chim.
T.
T. Ipag. 103.) in gas oxygenio, quod condenfatum, & in minimum pof-
fibile volumen reduftum acido ineft muriatico, tota fimul calorici quantitate
imbutum, quo in ftatu fuo aëriformi elaftico abundanter gaudet.
H*ret infuper oxygenium hoc tam laxe in gas acido muriatico, ut
vel folaribus radiis fpohte evolvatur. Hinc intelligitur, illud a diverfis
fubftantiis, quibuscum affiuitatem habet, facile efle feparandum, decom-
ponendumque. Si jam ad conditiones illas, quas ipfe Cl, Wefirumb ad
inflammationem fubftantiarum in gas acido muriatico oxygenato necefiarias
ftatuit, animum advertamus, habito reipectu ad attraftionem inter oxygenium
& fubftantias inflammandas, explicate noftra magnum attingit pro.
babilitatis gradum. Sunt autem conditiones has fequentes. 1) requiritur
gas illud, quod fub finem deftillationis producitur. 2) calor 60 vel 70
graduum therm. Fahren. 3) ut lubftantis inflammandas in pulverem tenuif-
.fimum fint redaftse. Videmus fie gas oxygenio faturatiffimum, nam refte
fub finem deftillationis largitur magnefium aërem vitalem abundantiffimum ,
puriffimumque; porro determinate illo caloris gradu vires attraftrices cor-
porum intendi, imminuendo particularum minimarum cohasfionem vel ag-
gregationis formam. His adde, comminutione fubftantiarum in pulverem
lubftantiliffimum , multiplicari illarum fuperficiem, minimasque moleculas
citiffime calore perfundi, ficque etiam affinitatem cum oxygenio acce-
lerari.
Sic jam fponte fluit explicatio inflammationis & fubftantiarum metal-
licarum, aliarumque, quas Cl. Wefirumb vidit in gas acido muriatico
oxygenato diverfimode inflammari. Oxygenium in gas noftro laxe hærens,
aggrediens particulas aut metallicas aut fulphureas, illas in calces, has in
acida