Hinc iacilis reduftionis iftius etiam calcis in priftinum metallum explana-
tionis modus. Bafis gas hydrogenii, combinando fefe cum oxygenio in
calce plumbi præfente, générât aquam, æqualem ponderi aëris inflammabi-
lis adhibit, ut & ponderi bafeos aëris vitalis a calce feparatæ, fimul fum-
tis. Inde adfcenfus aquæ vel mercurii intra recipients cavitatem ; inde
gas hydrogenii decrementum. Uxydum plumbi, nunc aëre vitali fpolia-
tum in integrum , forma & nitore metallico in confpeftum prodeat, neceffe
eft. A t liceat quærere, eur reductio calcium raetallicarum cupri, ferri &
cobalti, eadem methodo tra&atarum , imperfedte, cæterarumque nullatenus
fuccefferit, quum tamen aër inflammabilis illud i pi uni effet phlogifton, in
carbonibus exiftens, quorum ope omnes reduci poffent calces metallic*?
An non & ipfa hæc Prieftleyi expérimenta pro theoria antiphlogiftica militant,
docendo , attra&ionem eleftivam diverfarum calcium metallicarum
reipeélu oxygenii fuperare illam, qua to c hydrogenium appétit? In tali
cafu aquas produftio locum habere non poteft, hinc etiam huila ejusmodi
calcis metallic* reduftio in aëre -inflainmabili.
A t etiam objeftiones, quas Cl. Prieftley contra genefîm aquæ &
bafibus aëris vitalis & inflammabilis m, Trans, phil. T. LXXVI1I, 1788.
pag. 147 — 157. protulit , ut at Angara, neceffe eft. Poftquam obferva-
verat, finita combuftione aëris vitalis & inflammabilis ope fcintillas eleflri-
cæ fafla in vale claufo vitreo enafci fluidum, tinfturam heliotropii rubro
tingens colore, quôdque ipfuro, experimento facto in globo cupreo , colorera
acquirit vel cæruleum vel viridefcentem, mo.x priftinam deferuit opi-
nionem , quam jam variis eontrovertere conatur arguments, Acidus hic
liquor, a Clariffimis viris Keir & Weithering examina tus, indolem monftraftravit
acidi nitrici, licet prior etiam muriatici veftigia obfervaverit in experimento
cum gas oxygenio e magnefio nigro parato.
Sed quid de genefi iftius acidi fentiendum f i t , videamus. 1) Cl.
Prieftley, comburendo methodo fupra difta cum aëre vitali & inflamma-
bili certam gas azotici portionem, liquorem obtinuit aquofum, omni nota
puriffimum, vix acidulum; & in alio experimento cum aëre inflammabili &
vitali, oxydo hydrargyri rubro paràto, absque additione azotici, inven
t nitrofi acidi loco acidum carbonicum. 2) In aliis experiments, a di-
verfis chemicis inftitutis, liquor aquolus omnis acidi nitrici expers inventus
eft. 3) DemonftraVit Cl. Cavendifh experimentis Ç Transphilof, T.
LXXV.pag. 37a-) coram clariffimis focietatis Regiæ Londinenfis Membris
inftitutis, acidum nitrofum produci ex combinatione gas oxygenii, ex tur-
petho minerali p a rat, cum aëre azotico, ficque fine interventu ullius aëris
inflammabilis. Quæ quum ita fint, an non fponte liquet, acidum uitrolum,
combuftione aëris vitalis & inflammabilis in Prieftleyi experimentis vilum, aut
mere effe accidentale, latens in aëris fpeciebus adhibitis, aut portioni aëris
azotici iminixti originem luam debere ? quam fententiam nunc etiam Cl. Kir-
wan (Crells chem. Annal. 1790. St. 10. pag. 323.) adoptât, Primumfuadent
fuperius allatæ oblervationes, & inquinatus acido nitrofo, vel muriatico vel
carbonico uterque aër in experimentum traclus; alterum probatur experimentis
Cavendishii,haudindubium vocandis; fiqnidem gasazoticum, tanquam bafis
acidi nitrofi, unitum cum bafi acidi vitalis, ipfum acidum nitrofum producere
videatur. Sed quod apodicticum argumentum, tum pro generatione aquæ ex
combinatione utriusque bafeos aëris vitalis & inflammabilis, tum pro refutatio-
ne produfti acidi nitrofi, fuppeditat, defumo ab experimento a Clariffimis viris
Fourcroy, Seguin & Vauquelin nuperrime in Gallia inftituto. Aër vitalis