Clavenna.
ÇrypU
JEolU
Claven-
nenßum
I T E R A L P I N U M
helmi Templum, per S. Jacobi Tagum devenimus Clavcà
nam ; mirati jucundam prædiorum & Agrorum, qui paiïW
Saxis infternuntur , vix quatuor pedes longi latique, parvitaJ
tem, delegati etiam perenni frondivagarum Caftanearum
quæ copiofiffimè hîc crefcunt, umbrâ.
In Diverforio Clavennenfl invenimus Mercurït altitûds
nem, tempore fereno, horâ 7. Vefpertinâ, ai. ,5Vr«/>. & inde]
intulimus, nos effe inferiores Tiguro 280. Campo Dulcinol
1600. Spelucano Diverforio ifièo.ped.
Clavenna, Clev en, C ia f en, C le f en, Chiavenna, Oppidumj
Comitatûs totius primarium, Reip. Trifoederalîs Rhæticl
Dominium agnofcit, poftquam varia fubiit fubComitibus va|
riis, & Ducibus Mediolanenfibus fata,' quorum recenfionei
Hiftoricis relinquo.
Hîc omnino merentur confpici celeberrimæ, & numéro]
fiilimæ Crypta Æolia, de quibus ita Wagner. Helv. Cur
p. 40. Trope Clavennam, Oppidum celebre Jub Rhatorum à
minio, adproximum Montem hinc inde tales Crypta venU\\
dantur ; ex quibus Æolus nunquam flare, ac fpirare cefât
Trope hac fpiracula Clavennates eodem modo magnificas ¡u
cellas vinarias, quas Grotte appellant, fio magno extnmt
commodo. Ob continuum autem Aeris motum tempore aßk\
virtu m adeo in iis frige fe i t , ut id illic fine fanitatis difpenà
v ix haurire, neque ibi diu commorarì liceat hominibus. Ed
Rev. D. Jacobus Ticeninus, Minifter V. D. apud Soglienfej
in Literis ad me exaratis d. 18. Aug. 1700. E x Cryptis Ì3
Hiatibus Montium ubique expirant Venti. Id exper'mur «j
Celili vinariis frigidioribus, (Italicè Grotti) in quibus fitf
pendatur chart a vel folium, mirum in modum ab expirattm
Vento agitantur. Cella ifta tempore brumali flint calidA
aft fervente cùmprimis Sirio ufque adeo frigida, ut in f
bufdam pra frigore ad fefquihora fpatium vix defìdere «j
ceat. Sunt ha durante aftu Clavennenflum diverticula. Q*
bus fequentia addit CI. D. Antonius Ticeninus , Filius. »
extruendisCellis hifee vinariis magnarequiritur'Domini
A r ch ite li Induflria, ad invenienda non ubivis obvia Spi
cula, quorum in una Cella unum, duo, tria, rarius plw\
S E G U N D U M i A N N i r MDCCIIT. 103:
pptriuntur. Ha Cella fere omnes feopulis, rupibus, faxifi
me majoribus, ubi fpiracula invemiuntur facilms, ìmponun-
L adjacent, vel Jubjacent, ita ut pra ditta Sax a habeant
\n tetto, cujufimodi Cella funt omnium frigidijflmoe. Circa
'iits obfervatur, quòd qui ubertim fidante torpore ingrediun-
tur, ob pororum fubitaneam conflipationem Febri aliqùd,
ilerùmqueTertiand, corripiantur. Conferantur quoque quae
Lbet Guler. Rat. p. 193. b. De Cryptis his memorandum
Ifuper venit, quòd ferae, & alia ferramenta, ingreffum per
¡Portas obfignantia madefcant,quoties tempus ex fereno mu-
Satur in pluviofum, ob vapores fcil. in guttulas converfos.
pbfervavimus nos, expirantem Aérem infignes exerere virés
¡non in Thermometrum duntaxat, cui inclufus liquor nota-
biliter defeendit, & in Barometrum, quatenus Mercurius
Scrupulum unum cum dimidio altius àfcendit in cella ipfa
jquàm foris. *
Die 14. Cai. Augi horà y. antemeridianà afeendit temperiate
ferenà Mercurius t- Scrup, fupra primum, quo eodem
[dìe, & Aèris eadem conditione Tiguri confedit ad 2. fere
\Scrup. ut rurfus abfuerit i f . prope Scrup, ut fupra.
Mox è Diverforio difeeffimus, Duce Speftatiffimo T>. T a ravicino
de Taravicinis, vifuri primùm Fodinas, ubi exca-
Jvatur, & Ojficinas, ubi tornatur Oliaris Lapis, cujus Hi-
[floriam commodè huic loco infero.
Oliar is, item Lebetum Lapis à Job. Auguftino Tantheo uictum
iChymifta (cui & Tetra Columbina dicebatur, Gefnero tefte Lai"'
de Figur. Lapid. p. 1 i 1. b.) vocatur, quòd ex eo tornari fo-
jleant Ollse, Lebetes, aliaque Vafa, ufui culinario dicata,
fed & alia, ut graphiaria, Patinae, Scyphi, &c. Comenfls
ILapis Scaliger. Exercit. ad Cardani 12$. §. 2. nec non T l i mo
Hiftor. Natur. L. X X X VI. c. 22. cujus verba haec funt:
p Siphno Lapis eft, qui cavatur, tornaturque in vafa co-
fendis cibis utilia, vel ad efculentorum uflus, quod in Co-
1 mentì Italia Lapide viridi accidere flcimus. Sed in Siphnio
ÌJìngulare, quòd excalfattus oleo nigrefeit, durefcitque, natura
mollijfimus. Tlinii igitur astate jam cognitus fuit hic
lapis noiìer, Comenfls forte ditìus, non quòd in Italia circi
ca