Tberma-
rim erigo.
48 6 I T E R A L P I N U M
22. toif. o. ped. juxta Caflinum. 2y. toif 4. ped. re&ificanda
fortè per alias obfervationes aliis temporibus deftinatas.
Eft hodiernus dies deftinatus difcefiui ex Thermis, Itineri-
que perVällefiam inferiorem inftituendo. Fuêre Thermæhæ
præ multis aliis nobiliflîmæ Examini fatis accurato lubjedb:
A°. i7oy, & tune quoque præfertim in Tomo III. Schweitzer.
Natur Gefchichtetij five Relationum Hiflorico-Natura-
hum Helveticarum defcripta. Nunc, ne ficco pede nobile
fluentum, nobile Naturæ produdtum, prætereamus, fequen-
tia infuper adnotari velim, ad Hiftoriam generalem Therma-
rum pertinencia.
Dudum eft, ex quo Hypothefes.de Thermarum Origine variantes
juxta invicèmexaminare, atque fi pote conciliare con-
ititui, fèd irrito Temper fucceflu. Lucem tandem rei obfcuræ,
in Terræ interioribus receflibus obftetricante Naturà, produite
accendit fitus confideratio. Sunt pleræque ex Thermis Helveticas,
Piperinæ certe, Badcnfcs, noftræ nunc Leucenfes,
in Bohemia Carolinæ, alibi fortealiæ, in profundisMontium
Vallibus, vel voraginibus locata;, ubi terra inter prominentes
partes, fubtradto laqueari intermedio, fubfedit, ita ut parva;
manferint, vel nyllæ, cavitates, omniaque interftitia ex-
adtè fuerirvt .à collapfà utrinque Terra repleta. Hanc circum-
ftantiam fi animo mecum perpendo, & infuper ex variis Na-
turæ Phænomenis., mihi perfuadeo, afte in terræ vifeeribus,
quo intimiora funt, majorem æftum, haud diificulter concipio
ibi locorum , ubi Tliçrmæ occurrunt, majorem imprimi
caloris interni faxis terræ ve folidiori effedfum , quàm alibi,
ubi pori Terræ patentiores liberum calori concedunt tranfi-
tum. Ab hac Saxorum infraterraneorum calefazione potiùs,
quam ab effervefeentia alcali curri acido deduci debere Thermarum
calorem, confirmant fpeciatim Thermæ Piperinæ iti
Comitatu Sarunetüm, quæ ex Helveticis, imô forfan Europæis
omnibus, folænihil fulphuris, nihil Aluminis, nihilferè alio-
rum Mineralium in Examine Chymico offerunt, fed aliud nihil
funt, quäm Aqua fubtilior fontana calefaZa, vel ex Fratris
conjedtura, in. ipfis Terræ cavitatibus deftillata, guftu omni
arqup'odore deftituta.
In
au-
reus♦
S E Î T I M U M , AN N I MDCCIX. 487
In Thermis Leucianis deponit Tons calidus , didlus der Tom 'cali-
Warme Brunn, juxta Balneum generale featuriens in me-*’-
dia plâtea, & præter ufum poratorium præcipuè lotioni vafo-
r u m culinariorum inferviens , item Tons aureus , das güldene Fons
Brünnelin* in Balneum commune effluens, arenam nigrican-
tem, quæ igne fortiori calcinata nullamferè fubitmutationem,
nifi quod reddatur albidior. Crocus veràmartialis flavus,
quem fuperiores produnt featurigines in pratis effluentes, ob-
fcuriorem feu brunum induit colorcm à calcinatione in Cru-
eibulo.
Nunc iter noffrum porrò profequimur, Leucam primum, &
porrò juxta Rhodani ductum Sedunum petituri. Profeque-
mur autem hoc iter tumEquis, turn pedibus, turn curribus,
prout occafiofe feret, in ipfaVallefia,fed& ocu\is dshiruuô'i/n,
contemplabimur Rhodani progrefium Leucâ Agaunum ufque,
eum ikxibus- fuis accuratè defignatum in Fig. IV. üg.ir.
Leucâ Sidéras venere Itineris comités à Septen trionali Rho-s;*M,.
dani latere per Pagum Salgesj ego vero- à Meridionali per cam-
pos, fÿlvam, & colles arenofos. Diftant Sidéra ^ vicus ele-
gans, à Leucâ circiter ai. horis, Sr tantundem ferè à Sideri s %
Sedunum.* Sitten* quodftuvio, Sittæ adjacet. Hue venimus
vefperi, habuimufque Mercurii altitudinem h. 7. p. 26.3. Aë-
ris conftitutio per totum diem fuit calida & ferena. Tiguri
eadem.
In Thermis Leucianis Mar. Caflin.
Merc. ait- 23. 9. 'y8-i. 4. 731. o.
Tiguri 26. 8J, 166. y. 176. 2.
Seduni 26. 3. 228. o, 248. 3.
Differ. Sedunum 61. 1. 72. 2.
inter & Tigurum.
Differ. Sedunum inter 3$3- 4 - 4?2-. 3 *
& Thermas Leucenfes.
Hie Seduni humaniflime fui exceptus a Reverendiffimo Principe
8c Epifcopo Francifco Jofepho a Sufer Saxe ^ viro anti-
quitate Generis* dignitatis fplendore, humanitate Sc Erudi-
tionellluftri, 44, annorum, ptlis jam cano.
Die