204 I T E R A L P I N U M
ilituunt urrà cum aliis, ex aliis hujus vallis partibus de-
AhScka. fluis Rivis , Flumen Schätbenfe , D ie Schàchen, quod per
totam Vallem defluit , & tandem Aquas fuas faluber-
rimas glaciales Lctcui IV. Civitatum Sylveflrium eommu-
nicat.
Ikbt » E>ag1 > qui ordine ab ultimo incipiendo fequuntur, funt
i,„ 'Aßfeh, E fch , Schwanden, ubi eft Sacellum, Underfchächen,
ubi in aedibus Paftóris fupra nominati, Viri curiofi pariter
eruditi & humani, pernoZavimus, inter alios cibos ufi fu-
mus Pifcibus in Butyro priùs frixis, & poft in Aceto cum
Pipere & Allio maceratis.
iainèum Craftino manè, qui fuit f. Augniti, deduxit nos Rev.
ffijR Hofpes ad Balneum .Loci Underfchächenfe , Das Under-
tbinfe. fchächer Bad , quod antiqui eft ufus, il verum eft Tefti-
monium fequens ex Annalibus Underfchachii Parieti Ire*
ta adferiptum.
A. 1414. Invent um eß hoc. Balneum a Magißro Leopoldo
artis Magica ‘Profejfore ; qui Ö> A. iqjo. hoc
quod a Natura erat calidum ex mera malitia perver-
fitate Diabolica fuhvertit. ExtruEla hac Domus eß
A- 14 9 f - -■ . ' •
Scaturii haec Aqua dulcis ad radices Jugorum v erfù s
Meridiem fitorutn , & per Canales fub ipfo T o r r e n t i s a d -
Ììti alveo duZos in Hofpitium Balneatorium d e v e h it u r .
Solatìo dicunt eile Paralyticis, Nephriticis, & q u o ta n n is
frequentane Familiae quaedam ex Oppido Altorfino. Examine
proin dignam judicavi hanc aquam, neque tarnen ex
injeZis pulv. Gall. Nitr. Sp. Nitr. Sal. Sal. Tart. Sp. V itr.
folut. Mere. fubl. ullam fenfi rautationem. Mirabar in itio ,
aft mirari defii, poftquam relatum mihi fuit, o b fe r v a t u m
olim fuiile ad ipfam featuriginem teporem q u e n d a m , imo
& fumos fubinde afeendifle, per aliquot tarnen a n n o rum
intervalla fuiile negleZum hujus Aquae ufum, f e a tu r ig in em
collapfam, canales computruifle, ut praecedenti A n n o d enuò
fibi propofuerit Loci Dominus inquirere in p rim o s
fontes, & reparare, quod negleZum fuerat, qunefierit proi»
Q O A R T U M, A N N I M D C CW 10p
diu diuque, & inveniiTe hanc, quae nunc ufui eft, featuriginem,
quam non pro priitinä habeo , fed pro fontana
mera, alpini nempe, quae per fe eft tenuium partium,
evaporation! commifi in loco , fed nullum prorfus obfer-
vavi Sedimentum in fundo refiduum , quod initio argilla-
ceum exiftimavi, quandoquidem in Saxorum rimis ad-featuriginem
hserentem vidi ■ Argillam flavam infipidam , cujus
partes facile poffìnt fefe Fontana ipfi commifcere, &
iegris ita prodeffe , quemadmodum inde vires fuas trahunt
plurima alia Helvetia“ Balnea dulcia.
Haud procul ab hoc Balneo in rupe precipiti eft Fo-cretai
dina C r e t a Coagulatur hac ex Aquà e rupibus ftillatitia,
nec abfque periculo ferè poteft eximi. Mollem & pulta-
eeam fere fubftantiam incruftat duriufculus Cortex, ejuf-
dem cum ftrato inferiori Cretaceo molliori fubtìantia.
Hanc materiam in paftam compingi & forma paralelipideda
I exiccari curar Paftor.
Altitudo Mercurii m.Under fchächen eft zz"'. f " . Hanc 7«fi»
fi cum fuperioribus obfervationibus y in Glaronenfi Y)mo-fthäMi
ne faZts , eonferam, invenio Pagum hunc, Vallìs totius f ^ k
rete medium altiorem cile Pago Eindthal Glaronenfìum
809. pedibus, & inferiorem Alpe. Bàreaboden 1200. , al-
twemcinfuper Tiguro,\xb\ fubftitit hodie Mercurius 22" 8l 'r'
S tm m m mozmrjpii- cm - , hdnc'i m 'ém z to .e .
Mac obiervatione pcraZa, defeendimus per Vàllem Scha-
chenfetn, juxta ejufdem Nominis Rivum, per Pagos S p i- sp;rim „ .
rmgen , Witterfch'&anden , Trudelingen , Bruk , ubi eQ.wit,er-
faxeus, Loretten Sacellum, Biirglen, tàndemque per-^t^”'
emmus in Oppidjum Uriorum primarium A ltorf, Altorf- TnMm-
m V ’ ^ ry , quoti vix.- qtradrantem horne ab extre- :
5 ! bacus quatuor Civitatum Sylvdtrium diftat , & triho-Z^«e„,
f a. Pago Underfchachen , unde. bodie diiceflimus. ln
vidnnus ad finiftram Vallis Underfchàchenfis ereZum ‘
RoKaHt ì bextratn Juga IVindgäll, Gamperßok , spitz., '
Venrnm ' f - n-j Umme A!P^' lEindgäil frequentem!dicunt
m frigtdum,. eumque adecnferocientem, ut haud