Fens Te
rìoàìcus
Enofila-
nus.
76 Ï T E n A L P I N U M
hæc Fera, cujus hepar aliàs Scotomiam curare dicitur, tefte
Velfch. Hecatofl. II. Obf. 02. Nam ecce Qbfervationem Pra-
fticam aliam, quam nec in Nofocomiis, LaboratoriifveChi-
rurgicis vidi, nec à Præceptoribus didici, in Alpibus fatis frequentem
! Accidit quandoque,ut Va'ccæattonitæ, veluti ni-!
hit attendentes coniiftant, vel perpetuò in gyrum fefe mo-
veant, & Aquarum fluentium Sufurrum fequantur, ufque-j
dum devenerint ad Torrentem vel Flumen, ad cujus ripam
pedem figunt, ac fi ex blando fufurrantis Aquae fono dele-
fìamentum perciperent. Accerfitur fine mora Operator Ve-
terinarius, hic plernmque in medio Vaccae fronte Trepana-
tionem inftituit, fed non artificiofam illam in Capite Huma-
no celebrari folitam à Chirurgis, yerùm fimpliciorem longè;
Cutem incidit Scalpello culinario acuto; Modiolorum loco
utitur edam Cultro, eoque in gyrum manu aéto Cranium
fenfim perforât, initio quidem, quod probè nórunt Anato-
mes omnis gnari, fecurè & citò, fub finem verò tardé ac
cautè. Denudatà Meninge, coram foramine fefe fiftit Hy-
datis, feu aquà repleta velicula, vel ope fili ferrei hamati inter
Cranium & duram Matrem introaâi quæritur, &eodem
hoc Inilrumento rudi extrahitur. Hoc rafto iingulis diebus
vulnus deligant, at que Emplafticis curant. Quod fi alteru-
tro Cerebri Hemifpbærio incumbat Hydatis, tunc obfervant
Operatores, num gyrum inferiorem formet dextrum ægræ
lattis, vel finiftrum, nam ex ilio latere Trepanationem infìi-
tuunt, atque veficam extrahunt. Ita fit Diagnofis, & The-
rapeia. Prognofin fi fpeftemus, non omnes ex hac opera-
tione vitam, quæ-periclitatur, récupérant, fed magna ægra-
rum pars moritur. De Vaccis ipfis, fi hoc affeftu laborent,
dicunt, fieJeyen ft'ùrmig.
- Engelbergâ itur per Jugum, dai Joch, juxta monterà Och-
fenfiock ad Alpes Bernenfium, & nominatim, Vallem Ha-
fleam, Hafclam, das Haflithal, Alpemque Engfllanam illam
, quam celebrem reddit Fons Temflorarius, de quo mira
narrârunt Scriptores Helveti, & ex Hs exteri ; Stumpf. Helv.
. Chorogr. L. VII c. 21. Zuinger Method. Apodem. L. II. c. j-
p. 84. Suicer ‘Defcript. Helv. p.-6. Räbmam Gefpräch von
Ber-
P R I M U M , A N N I m d c c i i . 17
Berge», p. 89. 200. Cyfat. Befchreib. Lucern. See. p. 247.
<PUntmHelv. p. 71. Wagner. Helv. Cur. p. 132. Werner de
Udmirand. Huugar. Aquis p. 19- Falfa verts mtfcuère o-
mnes. Narrabo breviter, quid tum dövtäfW nos docuerit,
tum Relationes fidae Incolarum , aliorumque cgmrwir
hominum. Fontem ipfum videre, in fluxu videlicet fuo,
hoc die, qui 18 feit Augufti, non lieuit, quia jam ante exa-
ruit Situs eft in pknitie ipfa vallis, profluitque medios inter
Lapide«, cafu, utvidetur, invicem fuperillapfos; abO-
riente & Septentrione edita habet Montium Petrarumque ju-
ga Periodum obfervat duplicem, annuam unam, diur-
nam vel horariam alteram. Tribus duntaxat fluit menfibus,
à medio Maji fcilicet ad medium Augufti, ut hoc refpeftu
Fontium Majalium numero adferibi poffit & debeat. Non
tarnen, ut hi, conftanter per fluit, fed matutino plerumque
& vefpertino tempore, mane horä circiter otìavà,
vefperi quarta. Notandum tarnen, quod ipfiCeleb. Wagnern
edità jam Hiflorid Helv. Curiof retulit Rev. D. Henricus
■Becklinus Bernenfis, Paftor Haslenfis, qüi fingulis annis locum
hunc frequentare folebat ; curßm font is ìmjus m'aximè
inaqualem effe, fiepe aquas ejusvefperipraftò effe, & fluxum
earum per mtegram nottem durare, manè fequenti autem cefi
fare, mox mane-, aliquando aquas profitiere, Jape int er diu
fontem curjum reintegrare ; fiepe aquas ejus tres, imò qua-
tuor dies integros perennare, Jape aquas aliquot diebus non
apparerò ; fabulaßtm autem id planè effe-, manè faltem, meridie
® véfperi fingnlis diebus fluere, quando armenta accedimi
, potum hauflura. In ufum Pecoris folum hoc Naturai
Miraculum fluere vix vero eft limile, funi enim in vicinia ex
utroqueFontis hujus latereplures alii,ipfe etiamLaeusEngft-
lenfis, rivufque, ut Aquarum nulla penuria adfit. Falfum
eft etiam, & ad fabulas relegandum, quòd Fons hic ceflet,
fi quid .immundi vel temerò, vel malignò in eum projicia-
tur,& veluti indignabundusaliquot diebus aquas neget. Haec
»V oi vmj&'u, & percurforiè inferere volui, ut veritati fuus
redderetur honos, & , quaj fuperftitionem, falfitatemve redolent,
ex Hiftoria Naturali auferrentur. Superfedeo hàc
D 2. vice