%o6 I T E R A L P I N U M
rò faxa Affilia ponderofa loco fuo dimoveat, & in Aerem
liherum proripiat.
ytmi Altorfii dum dégo , memor fum c ju s , quod de ventis
jtati.. fe obfervaffe after uit Paftor boiler & Hofpes Underfchii-
-chenfis, nimirum in Vallibus Helveticis ventos fluere pr-
dinariè fecundis Fluminibus, & juxta fitum ipfarum Val-
lium i utpote interclufarum : in Lacu Urienfi autem, qui
Pars eft Lacus IV. Civitatum in peculiari Libro defcripti
à Job. Leopoldo Gyfato, Archigrammateo quondam Lu-
cernenfi , noZu ad horam ufque- nonam diei fpirare com-
muniter Euros, interdiu autem ab hora nona antemeridiana
ad Vefperam Zephyrosy circa meridiem quidem for-
tiffimè .petenda eft hujus Phcnomeni ratio ex iifdem Fon-
tibus., unde deduximus ftRtiologiam ventorum ftatorum
regnantium in Lacu Rivario,• lku nempe- Lacus ab Oriente
in Occidentem inter altiffima Montium Juga protenii,
Hoc tamen infuper in materia ventorum obfervari mere-
tur, antequam Altorffio difcedimus, frequenter admodùm
fpirare hie & in plana ga> ventos Meridionales,
AujUr. Fon, & £0 quidem effeZu , ut omnis generis Fruges ci-
tiùs maturefeant, quàm in aliis à Gotthardo remotioribus
Helvetic Locis Suitia, Subjylvania, Tugienfi diftriZu &
Lucernenfì Territorio , Lacui eidem adntis, imò unto
cum impetu perflari hoc vento Regionem Uriorum, ut
Nàvibus, regnante eo, nemo fe committere audeac, & in
oppido ipfo ex Lege {labilità, Ignes vel non accendere
in domibus iuis teneantur Civesy vel cautiffimè cum iis
procedere , ne incendio omnia pereant. Qui fitum loco-
rum oculis Philofophicis intuetur, ei non mirum videri de-
Auflcr bet, fi Auftri frigidiores funt nobis à Summis Alpibus re-
fnydur motioribus, quàm vero Uriis proximis Nivofarum Alpium
™Jm accolis, quandoquidem hi fentiant ventum Meridionalem
vamp- in airguftiis Alpium ad imas earum radices preflum, &noc
u'\ ipfo calidiorem, nos vero cum aliis Helvetic Populis eun-
dem quidem ventum, fed magis dilatatum, & particulisffi-
vofis glàcialibus fcetum > qnibus caret Urienlis.
Q U A R T U M , A N N I M D C C V . 207
Nuncupari poteft hie Helvetic Angulus Montium altift
fimis Jugis undique claufus, Uriorfim Regio cum Vallibus
luis Schachenfl (Schàchedthal) & Rufc feu Ur fc , qus
fefe juxta F-luminis hujus duZum protendi: ad Urfarios
ufque, vel montem Gotthardi, verum Fortitudinis Helvetic
® Antique moderncque feminarium. Prifci Taurifci,
ita vocabantur Populi, qui mxncUrii, die Urner, audiuntjii^'. .
fuerunt & primi Gallorum, qui Romanorum temporibus, iff,
julio Cefare fortiffimo ilio Gentium Alpinarum domitore
regnante, Helvetios reliquos allicuerunt, ut fecum trans Al-
pesin Italiani migrare, & Terras illas vino & fruZibus deli-
catioribus fertiles occupare fibi propofuerint. Primi inquam
fuerunt, qui foecunditate Regionis tranfalpinc pelleZi ex
Gallia Celtica, & fpeciatim Pago Tigurino, cui accenfeban-
tur, Expeditionem magni momenti Bellicam fufceperunt,
& juga Alpium fummarum fuperarunt. De hac re ita P li-
tiius Lib XII. c. 1. Produnt Alpibus coercitas, & turn inex-
\ [operabili muniment0 Gallias hanc primam habuiffe Caufam
fuperfundendi fe Italia, quod Elico ex Helvetiis Givis earum
(fcribit Pinti anus Givis Rom.) fabrilem ob artem Rone
commoratus ficum ficcam @ uvam oleique ac Vini pra-
mifa ( Primitias legit Dalechampius, quas è mufto Sa-
crimas vocari Feftus tradi t j remeans fecum tuliffet. Et f i nks
Lib V. cap 33. Gallicam Gentem traditur fama, dul-
cedinefrugum, maximeque vin i, nova turn voluptate. capi
m Alpes tranfiijfe, agrofqne ab Ethrufcis ante cult os pof-
fedijfe: & invenijfe in Galliam Viam Mietendo. Gent is cau-
[ fu Aruntem Cluflnum irà corrupt a uxoris ab Lucumone ,
cui tutor is fuerat ip f e , prepotente Juvene, & à quo expe-
ti patta, nifi externa vis quafita ejfet, nequirent, hunc
tranfeuntibus Alpes auiloremque Gluflum oppugnandi fuijfe.
Et Polybius Lib II. Galli cùm ob vicinitatem foci frequenter
ad Tyrrhenos converfabantur , fpecie at ifoecunditate
\ regionis pelledli exiguam quandam nafii occajionem Exerci-
tum compar ant, faHoque in Tyrrhenos impetu finibus expel-
I hnt, campos deinde ipfi tenent. Galli hi certe non alii fue-
D d runt,