7 0
E X P L I C A T I O
T A B U L A E 8 E X T A E ,
T a b u la haec legitimo ordirie quintam sequitur, et huius continuatio haberi potest,
quippe quae partes bulbi teueriores oculoque nonnisi armato obvlas exhibeat.
Edenda ea assequi id studui, ut subtilissima vasorum retia, prouti in variis bulbi
locis se habent, magnitudine satis aucta delinearem, et qua differant inter se, quave
consentiant, ostenderem.
Tradit itaque haec Tabula situm, directionem, numerum, magnitudinem formam
nexum et anastomoses vasorum sanguiferorum iridis, tunicae chorioideae retinae
membranae pupillaris et capsulae lentis crystallinae.
Areolae lineis circumductae super Figura prima, secunda, tertia et septima,
veram magnitudinem partis depictae indicant.
Hinc facile apparet, magnitudinem variis gradibus auctam a me proponi. Prima
nimirum, secunda, tertia et septima Figura partes vicies quinquies diametro auctas,
quarta et qiiinta quadruplo, sexta duplo tantum maiores offert.
Qua in re solam perspicuitatem sequutus, earn nonnisi lentis aciem adhibui,
quae ad obiiciendos surculos vasorum tenerrimos ultimosque visa est sufficere.
Ultimi, qui quidem visui patent, surculi vasorum sanguiferorum lentis et membranae
pupillaris, quadruplo tantum maiores redditi, commode dignosci et prorsus
exprimi potuerunt: in vasis contra retinae, ut septima Figura docet, magnitudo vicies
quinquies aucta vix suffecit.
Omnes Tabulae huius Figurae ad exempla delineatae sunt, quorum vasa sanguifera
cinnabare subtilissime trito et ichthyocolla commixto ad tantam plenitudinem replevi,
ut non solum massa in arterias adacta per venas rediret, sed etiam ut passim inter con-
fertissima vasa vix uni, quod adderes, vasculo locus superesset. Si primam et secundam
Figuram intueris, vasa in densius rete implicari seu contexi posse, v ix concipies.
Porro singulae Figurae ad specimina recentia seu humida, neque ad praeparata,
quae vocant, sicca ilia, arefacta, corrugata, aut vernice oblita pictae sunt.
Exempla ad has icones adhibita sedulo in spiritu vini asservo, pluriesque iudi-
cibus idoneis collustranda, et cum iconibus comparanda praebui.
Constat, vasa sanguifera cinnabare probe repleta, in membranis corporis humani,
siccando et vernice obducendo non solum luculentiora, sed et frequentiora apparere
propterea, quod partim parenchyma vasorum expers corrugatur, vasaque attrahit,
71
partim quod oleum seu résina vernicis membranam reddit pellucidam, ut vasa profundi
ora emergant.
At quo plus distinctiore vasorum in hisce membranis CQgnitione lucramur, eo
plus de vera, quae per vitam est, eorum natura amittitur. Corrugatione enim situs,
directio et forma vasorum nimis mutatur.
Quae cum ita sint, de laborum meorum, in replendis, vasis, felici successu im-
pense gavisus sum. Contigit enim, ut, ubi mea exempla cum L ie b e r k ü h n ia n i s
conferrem, longe numerosiora vasa in recentibus illis humidisque deprehenderem,
quam in siccis his verniceque obductis.
De quo quivis facile persuadebitur, cui Z in n i i icones, ad praestantissima
L ie b e r k ü h n i i specimina a dexterrimo K a lte n h o fe ro confectas* cum meis con-
ferre plaGuen^
Hac comparatione simul elucebit, in prima mea Figura illam chorioideae partem
continuam sisti, quae tripartita a Z in n io in prima, secunda et tertia Tabula
depingitur.
Pariter obvium erit, meas icones in reddendis singulis retis huius vasculosi parti-
bus multum a Zinnianis discrepare.
Iridi Z in n iu s Tab. III. Fig. 3. non solum longe pauciora, sed etiam alienae a
meis formae vasa tribuit. Vi extensum exemplar Figurae bene caeteroquin aeri incisae
antea fuisse, pupillae margo c. b. b. prodere videtur, quippe pro ea, ad quam lente
auctus est, magnitudine non satis arcuatu's.
In pliculis autem Tab. II. Fig. 3. b. cl. Z in n iu s me longe plura et teneriora
vasa exhibet. Sed affirmare possum, me in quinquaginta et amplius oculis satis bene
repletis nunquam tot tantaeque tenuitatis vasa invenisse, ideoque rete hoc K a lten -
h o fe r i quoddam videri commentum.
In reliqua chorioidea (vid. Tab. I. Fig. 2., quae plagae literis x. y. z. i . signatae
Figurae meae priniae respondet), Z in n iu s rete vasculosum nimis simplex et nimis
fere concinnum depinxit.
Quare non possum non iteratis laudibus extollere indefessam artificis sollertiam,
qui paene oculorum aciem periclitans, votis meis satisfacere annisus est. Etenim
tantae fuit constantiae, ut per plures septimanas in delineanda sola prima ac secunda
Figura integros dies consumeret. Neque vero unam retis huius lineam ex ingenio
finxit, naturam ubique summa fide imitatus; ac ubi a nimia contentione exhaustum
viribus se sensit, stimulos addidit cogitatio, arte sua telae vasculosae subtilioris noti-
tiam posteris tradi.
Intuentibus primam Figuram, segmentum iridis et : chorioideae referentem,
jSI