fe
68 G E M M Æ.
Apulcjus Saktigeros Deos memorat. Adeò coedtas¡mentis, Veri Dei ncfcia
in incerto pcpcndit ! Poflem hic Victim Salutis, & PortamSalutarem apponete
: Poflém &Saliitis Ædem à CJunioBubulco Ccnforc locatam, quàm Confuí
bello Samnitico vovcrat,&moxDi(5tator dedicavit,uti ex Livio dilcimus : Pof
fem Salutis facrificium, quod trigcfimo die Martii fiebat, & dc quo Ovidius in
Faftis :
Et Romana Saks, Araqtit Rack erit.
Sed alia funt, rem propiùs tangentia. En ftolam longam hujus Salutis 1 En fcr-
pcntem ! En vafculum, ex quo fcrpcntcrn hunc cibat !
Stola, relpondit ARC HÆOPH I L U S, in mentem mihi revocat antiquifli-
mani Hygiæ apud Sicyoniam iimulacrum, eodem fcrc habitu cum Ælculapio
ornatæ ; Liti enim ille partes omnes, præter manus, faciem, ôe imos pedes, laneà
t u n i c a albâjôc pallio velaba tur; Ita hæc undique, partim comis,quas Deæ mu-
liercs detonderant, partim vcrôBabylonicæ vcltis laciniis.tcCla memoratur.
Babylonica veftis,refponditDULODORUS,quin longa fucrit,dubitari non
debet ; Ex Juftinoenim doccmur, Scmiramidem crura velamen tis texilfe, mo-
remque cum vcltis, inde Gcntcm univcrlàm tenuiflè ; Sed in Numiirnatibus
ôe Gemmis, Stola Salutis non Babylonica eft, fed vel Græca, vel Romana, indigitatque
filutis conftantiam, non aliter ac ftola Spci, Ipei moram,quam tamen
iplà, laciniam levando, tolerabiliorem videtur rcddere.
Satisfacit ratio, inquit ARC HÆOPHILUS, ideòqucad Icrpcntem tranièo.
Hic licet Saluti vulgo tribuatiir, attamen non ingratum ficies, fide eo mentem
tuam mihi apcrire dignaberis. In fopente, relpondit D U L O D O R U S ,
fe fiftit primò ÆIculapius,quem fcrpentis figurà Epidauro adveùtum, hiftoria
Romana docet : Se fiftit ille, qui hcrbam ferens, alterum, ab Æfculapio inter-
fcdum, in vitam revocavit, quæ hcrba poftea òcAndrogco vitam reftituit, ôe
Æfculapio caula fuit, ut icrpcntem, artis fuæ infigne fta'tucret ; Se fiftit ôe fer-
pcntisnatura, qui exuto fenio rcvivilcere folet, adeòque commode Salutis Genius
creditus eft, dignusque, quem vel làcrificiis colcrcnt, v d dapibus demerc-
rent, id quod cx Nummo maximo Nervæ apud Triftaiium T. I. pag. 221. cemi-
mus, ubi fcrpens finuofus ,poma ôe frugcs Aræ impofitas depaicitur.ut taceam
communia Salutis fimuiacra, quæ firpcntcs ubique pafoiint : Taceam & Dra-
conem Lanuvinum, de quo Propertius :
Lanuvium amiojì vetm eft tutela Dmconò,
Hk,ubi Tartarea non perii hora mora:
Qua facer ahripitur caco defcenfus hiatu.
Qua penetrai virgo, tale iter omne cave !
Jejuni ferpentù honos cùm pabula pofcit
Annua, & c x imo Sibila torquet humo.
Talia demijja pallent adfacra puella,
Cùm tenera anguineo creditur ore manm.
Ille fibi admotm in virgine corripit e/cas,
Virginis in palmis ipfà camflra tremunt.
Ad alia properabat DULODORUS. fed ARC HÆOPH I LU S, unicum, inquit,
fupcreft. De Vale adhuc dicendum ; Ncque enim Saliis hæc Pateram tenet,
quakm alibi fokt, nequeCaniftrum, quale modo à Poeta audivimus. Mihi
hæret aqua, ôe nifi Tu lucem aftundas, vcreor ut rem alfcqui polfim.
Vafculum, re fp o n d itD U LO D O R U S , quod Salus noftra præfert, cft
Mcta-
G E M M Æ .
Mctanipttum, de quoapud Athenæum Callias lib.II. 3É5«i thV'3I f/Eravwrp»* r k
v y im ç ; Accipe hanc Metaniptrida bona valetudine : Et Nicoftratus, M e t « » i -
sTTfiSx a u ra r k ùymxç , affunde illi bona valetudinis Metaniptrida. Loca
allegar nobilis Antiquaritis T riftan, addito ôe Phiktæro apud eundem', ôe Polluce,
qui nomen ipfius Deæ Vafi tribuit, lib. VI. cap. 16. Vafa facrifidorum infi-
gnufolcnteftc. En!
S A L ü T I S
S A C R I F I C I Ü M !
SAlutis hoc facrificium clfe.cxferpente conftat. Serpentem Salutis Genium
creditum, modo vidimus. Ad propofitas Gemmas Arnobii adfcribimus
tcftimonium; Æ/culapiusife, quem pradicatis,mqtfit,Detupraflans, fanBus
Deus, Salute da tor, valent dmum fejfimanim prop n l/a tor & extmBor, Serpent à eft
forma, cy ctrcutnjcrtpttone fnttm ,per terram replans, m coeno natis vermiculis
M O S eft. Solum mento radttépeBore, tonuojis volumimbus (e trahens,atqtteu t
pergerepror/iispo/ft,partempoftremam conanbtuprions adducit,<tquontam le-
gîîur ujm cibis etiam-i quibus vita in corporibm imsnoratur ^ habet patulas fauces
quibus cibos îranfvoreî oris hiatu appetitos. ’
In noftra Gemma, fubjccit A R C H Æ O P H IL U S , cibiis ei non porrigi-
tur, led ipfe vel columnæ ciixumvoluitur, v d flammis fuper ara ardentibus obvcrtitur,
an cremandus ? Minimè, inquit D U L O D O R U S, fed ut fumum baunat,
ôevdadrcftitucndam, v d ad prolongandam fuiitatem, eius dulcedinc
conimovcacur.
Mirares,infit ARCHÆOPHILUS.quod vitæanimandum maxime con-
tranum cft.utcjus præfentia benevolentiam credatur conciliare ! Non ut animal,
refpondit D U L O D O R U S , confideratur liic ferpcns, ftd ut Genius, di vino
Numine pknus. Procul dubio Tibi innotuit, in eo confittcre rationem fa-
crificiorum, fi non maximara, tamen ipeciofiffimain, quòd Dii odoribus ddc-
¿Icntiir. ^ Id non Gentiles tantùm credide're, quos eò nomine rider Lucianus,
quffi vero odoribus illis Dii viUitarent. Scd etiam filii foederis, cùm in Veteri
Tcftamento nihil frcquentius fit, mentione dulds facrifidorum odoris coram
Deo.fuavitatc ejus dc!iniendo,ôe ad gratiam làlutiferam invocando.
Scdquid caput arietis? intcrrapit A R C H Æ O P H IL U S . CaputArietis
tcfpoiHit D U L O p O R U S, & ipfum Æfculapio fiera tu m, aiTerit Leonhardus
miguftinus.ad limile ferè ficrifidum, idque ideò, quod Symbolum aries con-
Icrvationis fit, propter infignem temperiem Solis in Ariete figno coelefti. Sol
videlicet, vel confervandæ, v d reftitucndæ finitatis, non imbecille credebatur
* Numcn; Idquod non Authores tantùm adftruunt, ftd ôd p fi nobiliffimæ Antiquitatis
monumenta. Etiam inter Gemmas noftras cxcmplum cft. Prodit
I 3 AESCU