9) terra limoia 6c flencore vaccina ex fie-«
5, cato excitant. Oudhoff {. c. iC Ab hoc
tempore atque iia per tria retro fecula
turfarum ufum univerlajem in Scriptoribus
notai urn invemmus , non quidem , ut
opinor, quod his poiterioribus tempori-
bus ufus magis fuerit notus 6c communis,
fed potius, quod fcriptores in con-
fignandis rebus notabilioribus 6c diligen-
tiores 6c adcuratiores deprehendamus.
§, X 1L Hf ce vero omnibus probe pen*
iltatis clare patere puramus, tuifarüm ig*
nem jam ab antiquiffimis temporibus in
Belgio notum, ac conftanti u ui adhibi-
tum, eoque ipfo defedtum lignorum , in
regionibus eo laborantibus,compen latum
fuifle.
§. XIII, Gaudent enim turfæ corpore
6c pabulo ignis optimo 5 candens licet
magis quam flammans fit hie ignis, fatis
tarnen fortis, violentus 6c conftans eft.
XJtimur illis vulgo ad omnes ufus, tam
domefticos 6c cuiinarios quam alios, ni-
mirum cib is , pane , cerevifiis, fpiritu
frumenti, fide, tegulis, latcribus, calce
&c. coquendis, focis inftruendis, omni-
busque rebus, quæ igné fubiguntur, (I)
qui«
(\) In Weftphalia falces fuas meflorias (vulgo
Swaijen vocant) ad carbones cefpititios accenfos
cup
h y s i g a b e T U R F IS. ï 6 &
quibus in laboribus omnibus ligno minime
cedunt,imo quandoque in quibusdam
officinis, ptaçeipuç ab afliietis, antepo^
nuntur ligno.
§, X IV . Pro foeis calefaciendis inco*
læ ex turfis artificiofe turritos acervos ex-
ftruunt. hicque ignis ex tu fis folis exci-
tatus optimus quidem e ft, led hoc h bet
incommodi , quod fatis lente incande-
feant turfæ, præfertim denfiores, hinc
hiberno tempore , fi cui membra fngore
rigent, is vix ferre potelt moram, qua
paulatim accenduntur * unde apud exte-
..ros ignis talis turfinus patientia batava,
de hóllandfe patiëntie, audit 5 fi vero turfis
adjungantur ligna, tum ignem præ~
bent fatis celeriter flagrantem , ignique ex
meris lignis parato, ratione durationis ac
caloris æqualis, maxime præferendum.
§. X V . Igni admotæ turfæ a parva
fcintilla flimmam concipiunt, 6c fenfim
totæ ignefeunt j quamdiu fumant, non
funt penitus ignitæ; ubi vero omnis fu-
mus evanuic, illarum prunæ per unam
L f vel
cudunt: at fateor non occurrere fingulare ali-
quid, quod tribui pofiSt prunis cefpitiis, maxime
cum noürates fabri profireantur, eos fibi
nulli ufui eife in fornacibus. Arque hic forte a
vulgo rufticorum plufculum defertur opinioni,
præprogativam deferenti falcibus Weilphalicis,
pag. I s i, 160,