ÎOÔ D Ï S SE RT AT I O
VIII. lmo differ tint potius illæ pa-
ludes a natura fodinarum communium,
ut auri , carbonum foffiliutn &c. quoad
materiam, latitudinem, profunditatem»
con*
r& portionihus concejfatn fuiffe earn dispofitionem, fe-
cundum quant fiamntam concipere poffint. Præflip"
ponendum quippe, quod vel âvro^ia aliquem
docere potent, in iis loris, quæ codent foie ca-
lefiunt, eademque aqua irrigantur, maximam
difFerentiam occurrere, & hune agrum glebam
inflamraabilem commodam , ilium veto, qui
proximo adjacet, incommodam plane fuppedi-
tare. Cujus rei nulla præter hanc ratio adferri
poteft. Si enim in venis metallicis quotidie ob-
fervatur, eas ad certum quern locum in terrae
gremio deflnitas effe , Sc fæpe anguftiffimis in
longitudinem atque latitudinem terminisritcum-
feriptas deprehendi, vicino folo metalîi umbram
non exhibente; qnis miretur, in regionibus longe
lateque patentibus, minimas earum partes
materiam inflammabilem luppeditare. Pulchre
de venis metalbcis , confiderando nomen, A-
gricola 1. 3. de ortu 8e eau fi s fubtern cap. 3»
,, Venarum ( inquit ) vocabulo quamvis fre-
s, quentius nommentur ea, quæ terrain cana-
libus continet, tamen ipios etiam canales eo»
, dem nomine nominate confuevimus: tran-
” flatione furafa a venis animantium : ut enim
,, has iingulis membris dispartiuntur ; utpotc
” per ;eas ex jecore languis in omne corpus dif-
” funditur; Sic illæ disperguntur cum per totum
„ terræ globum , cum maxime per montofos
’ ’ locos, & aquæ per eas manant effluunt “
Similis per omnia ratio venarum ex quibus gie-
bæ, foris noftns inférvientes, eruuntur. pag. 31,
3Z. Lithaîitraces ratione fulphuris admixti cura
turffis noàris coroponendi funt. fag. 55.
contiguum &c. adeo lenhbiliter 5 ut (i
rem ip lam intuerour, fententia illorum.,
qui loca hsec paludofa pro veris mineris
be fodims terra: bituminofae habent, ex
fe collabatur, nec huic refutandag ipeci-
alius inhaerere necdliim (it. confer. Guic~
ciardinum l. c. pag. 260. qui hanc quoque
fententiam refellit.
§. IX. Huic de fodinis biruminofis o*
pinioni maxime quoque contraiiatur a-
quarum in his pakidibus hollandicis fta-
gnannum conditio dulcis, nulla amaritie
bituminofa con purcata : licet emm ilia
fubnigra vel rubea appareat , hie tamen
color non a bitumine aut fulphure, fed
partim a terra limofo-rubente , partial
vero a vegerabilibus paluftribus huic in-
natis, ut & ab ipfa fimplici aquae ftagna*
tione procedit: hinc in ea multi & optimi
vivunt pifees, omnibusque hominum pa-
ludes illas accolentium ufibus infervit,
neque alia illis per totam v.itam eft aqua |
id quod omne contrarium obfervatur in
aquis, ubi bitumen judaicum fimiliaque
bituminofa reperiuntur, utpote quae ani-
malibus & vegetabilibus adeo inimicae
funt, ut nullum in his animal aut piices,
neque etiam plantae confpiciantur. Quae
fane aquarum noftrarum dulcium & fim-
piiciter tantum paiudofoftlagnantium dft-
G 3 feren«*