t is d i f f ic u l t a n b u s , in c om m o d is 8c p e n c il*
l i s , tam p r x f e n t ib u s , q u am fu tu r is in c o -
l i s , m a x im e p le n u m , Sc fi o p t io d a r e tu r
in te r r e g io n em ia ltu o fam Sc p a lu d o fam ,
c e r t e p r io r p o f t e r io r i a n tep o n en d a v id e -
b i t u r , p a r tim o b lig n i Sc ig n is fo m i t em ,
n u n q u am a u t n o n tam fa c ü e d e fu tu rum ,
p a r t im , v e r o q u ia c a r c n t in c om m o d is Sc
p e r ic u l i s , q u x r e g io n ib u s p a lu d o fis p ro *
p r ia fo n t . .
$. U I , B e n ig n i ta t e v e r o D e i fïn g u la *
r i d am n um r e g io n is b u ju s p a lu d o fx q u o *
d am m o d o c om p e n la tu t e o , q u o d p a lu d e s
illse ta n ta c o p ia lig n i p a lu ftr is a b u n d a n t ,
u t in c o lis l u x q u a fï a u r ifo d in x b a n t ,
h in c J. van Vondel, P o ë ta B a ta v u s a lle -
g o i i c e c e c in it 3
Gezegend is het land ,
Daer V kind zyn moer verbrand.
q u a fï fe lix f it illa te r ra h a b e n d a , u b i in*
fan s m a tr em iuam c o m b u r a t : Moer em r a
r u f t ic is in d ic a t m a trem & p a lu d em j h o m
in e s a u tem e lim o fa é to s Sc in iim um
a b itu ro s fc im u s .
I V . Q u o d jam tu r fa rum u fum c o n -
c e r n i t , v a ld e d if le n t itu r , q u o tem p o r e
p r im um fo c is a d h ib e n c o e p e r i t i q u id am
p r itn am in v e n t io n em u fu sq u e jn it ium ad
Plinii
P l in i i t em p o r a , a lii ad r e c e n t io r a , im o
p r o x im a r e t r o fe cu la r e fe ru n t .
§. V . P lin iu s , q u i ip fe F r if iam adie«
r a t , Sc fïtum r e g io n i s , m a te r iam q u e i g nis
p ro p r iis a d fp e x e r a t o c u l i s , fe q u en tia
r e fe r t lib r . x v i . c a p . i . „ O m n i p r o -
, , c u l abad lo f r u t ic e c a p tum
, , m an ib u s lu tum v e n t is m a g is q u am fo le
„ f i c c a n t e s , te r ra c ib o s , Sc r ig e n t ia fe -
,j p te n t r io n e v ifc e r a fua u ru n t . “ U b i
in e d it io n e D a le c h am p ii ad v e rb um Ju-
tum n o tâ t c o m m e n t a t o r : bituminofum,
quo in culina & uju domeftico non aliter quam
lïgno utuntur : E t P . H a rd ü in u s in e u n -
d em lo c um : , , bituminofas , nigrasque
„ glebas intelligit, cefpitesque uftiles, qms
, , Belga turf as vocant. E x q u ib u s c o n *
H a t , tu r fas e o ip fo f c c u lo p r im o p o f t n a tural
C h r i f tu m in r e g io n ib u s l ig n o d e f t i-
tu t is ap u d in co la s jam in u fu fuifTe.
§ . V I . D u m v e r o n o n de p r im o in v e n *
t io n is tem p o r e Sc o r ig in e tu r f a r u m , fe d
ta n tum d e fo to u fu , tan q u am r e in illis
r e g io n ib u s tu n e tem p o r is n o ta Sc c o m m
u n ! , lo q u a tu r P l in iu s , F r i f ia v e r o jam
i llo æ v o m a g n a f r u t ic um Sc lig n o rum la *
b o r a r e t in o p ia * fin e ig n e ta rn en r e g io n e s
f r ig id æ in h a b ita r i n e q u e a n t , n e c e f fa r io
f e q u i tu r , c o lo n o s h u n c defeSfcum m a te *
r ia q u a c u n q u e , q u am te r ra p r o x im a fu p -
L z pedif