in aliis vero regionibus, quindecim, vi-
gin i, imo viginti quinque pedes piofun-
das, & materia combultili plcnas inve-
nimus, antequam operarii vel didtas arbores
vel fundum limofum offendant,
quando^ue fequicur abyffus immenfa.
U oc modo didtum fpatium nimis profun-
dum 6c amplum , fubftantia vero adeo
aha 6c tarn ftupenda copia parabilis exi-
ftit, ut hanc ex arboribus 6c lignis pu-
trefadtis concreram ftatuere velle, maxime
abfonum habeamus. Quænam enim
filvæ arborqm etiam prægrandium abun-
dantifîimæ ad loca ilia mathemaMce ex-
plenda, aut his dehinc putrefadtis ad
tarn ftupendam, ligna 6c filvas ipfas maxime
fuperantem, turfarum copiam Phy-
fi e producendam, fatis client? Sæpiu§
çnim rurftrum jugerum unura plus material
uftilis luppeditat, quam Viginti 6c
plura jugera ialtus optimi. Inde tanta eft
turfarum abundantia, ut nift quis rem o-
çulis afpiciat, vix credere poffit, hinc
6c turfæ vulgo viliori quam ligna cm until
r pretio. Non enim tantum per uni-
verfam Hoilandiarn, Frifiam, Seelandi-
am 6cc. omni incolarum ufui propria
abunde fufficiunt, fed etiam muïtæ na-
vium centuriæ iis onerantur, ac in alias
regiones c^portantur * vid, van Meeteren
Ueederlandfe Hiftorie lib. xV;. pag 7z f
Quæ quantitas non ab uno, led pluribus
retro feculis effbffa 6c quotannis ad hue
haurienda, omnem fane filvarum, ne dicam
hominum quoque ipforum, captum
longe fuperat.
§. XU. Si vero juxta Stevini fenten-
tiam,omnes6cintegræ filvas in hanc ma-
teriam turfinam converfæ effent, 6c ad-
huc quotidie converterentur, fane maxima
pars Mofcoviæ, Taitanæ, Americas,
aliarumque regionum incultarum 6c
faltuofaruna, jam diu in lubftantiam turfinam,
imo folidam forlan turfi-fodinam
commutata effet} cui tarnen rei experi-
entia refragatur.
§. X 1U. Si quis autem hanc lignorum
6c plantarum putrefidlarum materiatn
pinguem, ut idem SteAnus vult, a fa-
bulo eluere, 6c turfas inie colligere vellet,
vereor fane, ne is æthiopem lavare
conaretur. Quam vis enim omnia vege-
tabilia,antequam in putiedinem abierunc,
inflammationi apta exiiiant, tamen lu-
pra oltendimus, hanc H lorum qualitatem
inflammabilem perire,quam primum pu-
trefadtione in terram ni gram degenera-
runt, utpote quæ tunc pinguedine fua
ftercorandis agris, cui rei ante "putrela-
dfcionem inepta erant , folutn infervire,
F 4 mi