$• XV. Quæ reftant differentiae, imprimis
juxta variam turfarum materiam
conftitutivam feu fubftantiam ipfam, in
yariis rcgionibus diverfimode obiervatam,
cum illas infra capite fpeciali examinatu-
ri prolixe explicare conftituerimus, ne
eadem recoquantur,lubentes nunc mitti«
mus.
C A P . V.
D e Turf a materia variorum fententioe.
§. I. 'T ,urfa quid proprie fit, & undè
JL primum initium feu ortum lu-
um ceperit, (p) multum fæpe inter ho-
mines, ut cujuslibet ingenium fert, plu-
rimam partem absque ratione êc funda*
mento,in varias partes disputari audimusj
proferunt vero adeo abfurda, ut penfita-
tione plane indigna fint ; multi rem adeo
obfcuram, intricatam & difficilem ccn-
(ent, ut ipfimet, quid fentiant, nefci-
antj neque dodliores de ea fibi omnino
confiant ; hinc in tanta opinionum incer-
tarum discordia adhucfub judice lis manfit.
(fi) Non poteft omnium turffarum ratione, eadem
affignari aut origo, aut etiam materia, Sed
variæ admodum fpecies occurrunt, diverfis ad' ac quaUtatibus ptxdittç, Pag, ip .
fit. Quantum vero comperire quivi , fe»»
quentes tanquam praecipuas fententise vul-
go referuntur.
§, If. Sunt nimirum ,qui putant, tur-
farutn materiam nil effe, nifi congeriem
e corticibus, ramis, radicibus, foliis a-
liisque partibus arborum lignofis, atque
integris filvis, inundatione quadam fub-
merfis, ac fub limo putrefa&is, admixto
gramine, foeno, cuiminibus , arundine,.
junco, alga, ulva 6cc. aliisque paluftri-
bus herbis, in hanc maffam fuccefiive
concrete. vid. Pickard Oudheeden va&
Drent cap. 6. pag. 36. Lemnium de occult is
Nat, Mir. lib. 1. cap. 17. Piganiol Defcri-
ption de la France Tom. 6. pag. 145V J .B .
Grammaye Antiquit at. Belg. in libro Jour*
ml. des favansTom. 44. pag. 171.
§. III. Alii illam pro terra bitumino*
fo paludofa exiftimant, remixtis fefiucis
arborum 6c ramorum fub aqua putrefa-
étis, ftramineis culmis, aliisque particu-
lis bituminofis, eamque feme! exhauftam
non amplius fuccrefcere in perpetuum 5
confiftere vero e lignis6carboribus variis,
ut plurimum tamen pinis, abietibus,6c fi
quae plures in pinguium fyftema veniant,
cc his quidem Tub limo feu paludc maxi-
mam partem putrefaéris: cum comper-
tum fit, Mollandiam olim filvis horridis
E abun