que Hollandiæ partem ( ut taceam Frill*
am aliasque adjacentes regiones)per con-
tinuatam hanc turfæ effolfionem fucces-
£u temporis in raaris fpeciem itnmuta-
tum, ac lucri caufa , quod cxinde ca*
p iu n t, non fine multorum hominum
periculo fubmerfum iru Hocque padto
ip lam fuam , quam incolunt regionem,
igne 6c aqua perditum eunt incolæ.
§. XII. Cum vero Holjandiam mul-
tum de terra fua per effolîionem turfæ
quotannis eonünuatam perdere vidèrent
Magiftratiis, hoc incommodum & malum
, quod exinde regioni imminere pos-
fet, ut præcaveatur, 6c paludes exhaullæ
iterum complanentur, lignis conferantur,
indeque agri fertiles fulcitentur, propo-
fita quidem funt varia edióta, hæc tarnen
parum curantur aut obfervantur.
§. XIII. Nee hoe folum unicum que
eft incommodum, fed 6c periculum fub-
eft , ne turfæ vix uni ad hue aut alteri
feculo fuftkere poffint, (T) 6c Hollandia
(T) Jam olim apud Belgas in proverbium abiit,
deftturos primo in mundo efle cefpites bitumi-
nofos. Sed occurrunt plurimse adhuc regiones,
quibus hadlenus ligo admoverr non potuit.
Hinc ,non pat'et ratio, cur anno 15*8. Ordd.
Tranfilalaniæ in Inauguratione Caroli V. nolue-
riat cefpites extra Provinciam efferri. 104^
dia tandem illarum inopia 6c defeéhi uti-
que laboratura fit. Hujus rei caufam
effe putamus, quod incolæ lucri 6c divi-
tiarum amore duófci in effodiendo infatia*
biles lint, 6c quotannis plus materiæ perdant,
quam ad ufus eorum proprios re-
quiritur} nam ingens turfæ copia in vi*
cinas regiones exportata venditur. Dein
quoque muki incolæ, præfertim ditiores,
profufe nimis iis utuntur y nee lignorum,
ad parcendum turfis , magis in ufum ad-
hibendorum, dignam latis curam gerunr.
Si vero huic damno 6c jaéhiræ efïicacior
medela adferretur, aut in tempore lignis
magis ufi effent, aut adhuc potius,quatn
folent, uterentur, non tam facile metus
effet, ne turfæ tam celeriter deficiantj
verum credibile eft, eas tam diu duratu-
ras fore, ac ipfum folum paludofum lub-
fiftet.
§. X IV . Salutare fuit conftlium Phi*
îippi de Leydis, JCti,cafu 75. jam circa
annum 1200. de parcendis paludibus tur*
finis , 6c prohibenda eveótione turfæ,
ut 6c de plantandis multis arboribus; pu-
tabat enim turfam in Hollandia lapfu tem*
poris primo defuturamj hinc ordines ejus
exportationem fæpe inhibuerunt, po-
ftea vero, 6c quia vicini hoc ægre tule-
runt, libéraux iterum fecerunt. vid. E .
vm