Introductío.
-Y
f e
R a c om ilr íis , Trichostomis. Dentes bifidi a geminatis facile inae-
qualitate laciniaruin distinguuntur. Dentes caeterum inveniuntur
lacen, ut in Desmatodontis speciebus nonnullis, cribrosi ut in Grimmia
(Schistid.) apocarpa, in Coscinodonte p u lcinato, in Cinchdoto
fo n tin a lo id i e. a.
In paucissimis superficies omnino laevis conspicitur ut in
Seligeriaceis, Splachnaceis, Polytrichaceis ; in plerisque contra non
solum lineis transversalibus prominulis, articulationes nominatis
trabeculali, sed etiam granulis papillisque exasperati rep eriu n tu r, ut
in Orthotrichis, Ulotis, B a rb u lis , Trichostomis, et non pauci sunt
quorum facies interna lamellosa ev ad it, ut in multis Bryaceis atque
Hypnaceis.
Color dentiuin non minus variat quam forma et magnitudo. Jam
ante maturitatem et dum capsula tota adirne v ireat, dentes colorem
induunt proprium primum dilutiorem subinde profundiorem et pro
specierum varietale inter luteolum, fuscescentem, rutilantem, p u rpureum,
et a tro -p u rp u reum ludentem; sic in genn. Desmatodonte,
H y p n o , Leskea luteolus vel lutescens conspicitur; fuscescens in
Aleesia et nonnullis P o lytrichaceis; rutilans in Bartramiaceis ubi,
ut in nonnullis B r y a c e is , Hypnaceis, vel in aurantiacum vel in
p urpureum abit; purpureus in omnibus fere Dicranaceis, in Fissi-
dentibus, Barbulis, Trichostomis e tc .; atropurpúreas in Splachnaceis,
in Pterygophyllo, Fontinali etc.
Dentium directio alia e st cum operculo obtecti, alia cum liberi
humoreque imbibii, alia cum exsiccati conspiciuntur.
Operculo frenati dentes erecto-inclinati in conum vel tholum
connivent, in solis Barbulis funis ad in star convoluti a ssurgunt, in
Funariis oblique in hemisphaerium congrediuntur. Operculo liberati
auraeque sicciori circumfluenti expositi, directionem pristin am , ob
magnam plurimis inhaerentem liygroscopicitatem, mutant e t motu
plus minusve subito ad exteriora d iscedunt; plurium etiam specie-
rum dentes duplice tunc motu a g u n tu r, primo nempe quo re cu rvantur
et altero quo, lateins interioris contractione, inflectuntur. In
Grimmiis, Dicranis, Fissidentibus et Orthotrichis, in B r y is , Mniis,
Cin clidiis, Ne ck er is , Hypnis e. a. eodem tem poris'm omento quo
operculum dejicitur, peristomii externi dentes discedunt capsulaeque
orificium radiorum patentissimorum serto elegantissimo, aureo vel
purpureo, décorant. Radii hujusmodi a dentibus efformati in Grimmia
(Schistid.) apocarpa, conforta, in Grimm. pulvinata, patente
e. a. in Orthotr. a n omalo, urnigero e tc ., dum sicca s in t, expansi
remanent; in Bryaceis, Neckeraceis, Hypnaceis contra ab exteriore
sese resurgunt, ita ut e basi patente, interne vacua inter se spatia
relinquentes, apice conniventes vel incurvi, miram coronulam effin-
gant; in Fissidentibus e patula basi geniculatim inflectuntur, in
Fontinali antipyretica involvuntur. In Orthotrichis plurimis, in
Zygodontibus, S p lachnis, Tetraplodontibus, F a b ro n iis, dentes exsiccatione
adeo re fle ctu n tu r, ut capsulae parieti externo arcte ap-
primantur. In Ta y lo ria splachnoide humiditate infra capsulae marginem
internum gyratim in voluti, siccitate - e margine externo
circinnato-defluentes, et tanta vi hygroscopica gaudentes rep e riu n tur
ut lenissimo halitu admisso contremiscant diversasque convolu-
tiones, vermiculorum in modum efficiant. Muscorum dentes minus
hygroscopici, ut Weisiarum, Trichostomorum, Racomitriorum, P o ly -
trichacearum, tantum ab inclinato directione primitiva in perpen-
dicularem e rig u n tu r; in B a rb u lis , ubi a prima aetate circa colu-
mellam convolvuntur, a se invicem tali modo removentur, ut sporis
evolaturis exitus lateralis pateat. In aliis speciebus alia e st norma
quo seminula disperguntur v e l, p e r tempus inopportunum, in sporangio
abdita re tin e n tu r, de variis caeteroquin his phaenomenis
hygroscopicis singulatim in singularum specierum descriptione locuturi
sumus.
Monendum denique e s t, peristomii dentes omnium fere muscorum
hoc apparato gaudentium, humiditate primitivam suam posi-
tionem petere inque conum tholumve, capsulae aperturam totam
vel pro parte claudentem a ssu rg e re vel, cum e r e d i sunt, connivere.
Peristomium internum u t , contra opinionem nonnullorum phy-
totomorum, supra diximus, originem suam e tela cellulosa sporangii
ducit; atit, si m av is, in ilio strato celluloso o ritu r, quo stratum,
quod sporangii membranam externam eiformat, directe continuatur.
Si peristomii hujus formam, consistentiam et colorem cum eis
peristomii externi comp a res, ea omnino diversa videbis. Plurimorum
enim muscorum peristomium internum e membrana pertenui
laevi efformatum est, quae ad basin usque in la c in ia s, cilia dicta,
pro more dentium in te rstitiis adversa, divisa e st; in aliis e membrana
effingitur carinato-plicata, quae se se in lacinias, carinas continuantes
dentibus in te rp o s ita s , processusque dictas, inque fila
solitaria, bi- et te rn a ta dentibus opposita, ciliola nominata, dissol-
vit, quod pulcherrime in genn. Bryo , Almo, Hypno e. a. conspicitur.
3*