i,
l i
qua de re bryologi v e te res ca p istilla uoniinaverunt; Hedwigius ovarium,
stylum e t stigma distinxit.
Ne cont'usio continuetur rc cen tio re s ea Archegonia (fructus
initia) appellant.
In Archegonio duae distinguuntur partes e ssentiales, germen
et stylidimn (stylus aliis).
Germen, seu fructus primum rudimentum, basi attenuata r e ceptáculo
insidet apiceque in stylidimn p ro lo n g atu r; forma sua
ovalis vel oblonga est. Centrum germinis cellula occupât quam
germinaticam vocant ct e qua sporothecium nascitur. Opus cel-
lulosum, quod germinis parietes externos eiforniat et pericarpii locum
ten e t, una cum fructus incremento dilatator tandemque, fructu
ascendente basi a receptáculo av u lso , sub forma conuli cylindrici
in altum ev eh itu r; serius in capsulae maturae vertice, rarius totani
circumcingens. formas pro gen ere diversas induit nomineque Ca-
lyptrae salutatur.
S ty lid im n , germini insidens, in variis speciebus variam longi-
tudinem e x h ib e t, semper te re s est a tq u e , ante fecundationis tempus,
apice clauso rotundato-obtusum. Mihi latet an hac aetate ca-
nalis ille, qui post fecundationem distincte conspicitur, jamjam omnino
pervius sit. Archegonio ad nuptias m a tu ro , stylidimn apice
dehiscente ap e ritu r, aperturae margo elastico revolvitur, orilicium
ipsum sensim ampliatur, ita ut, in tubae modum dilatatum, stigma
infundibiliforme sat bene effìngat. Dehinc ductulus a stylidii orificio
incipiens et usque ad cellulam germinalivam descendens, colore
suo purpurascente perbelle distinguitur.
Archegoniorum numerus in diversis muscorum speciebus non
idem invenitur: rarissime unum saltem adest et vulgo plura et
multa n um eran tu r, e quibus plerumque unum solummodo fecunda-
tur, dum caetera exsiccantur, inque receptáculo persistunt, vel una
cum vaginula fructus novelli ascendente evehuntur e iq u e , tanquam
thalamo communi, exsucca, colore rufo vel purpureo tin c ta , insi-
dent. Aliquando tamen duo, tria et plura fecundantur, unde fructus
plures vel aggregati, ex eodem perichaetio egredientes, conspic
iu n tu r, ut in Ptychomitrio p o lyp h y llo , in Dicrano undulata et
ma jore, in Mnio undulato, in Climaciis etc. Archegonia abortiva
semper stylidio àpice aperto, et haud ra ro primo fructus rudimento
instructa, reperiuntur.
Gap. IV.
De fructificatione.
§.1. De fructus prima origine.
Fructus e cellula germinativa prima evolutio non sursum sed
deorsum efficitur. Primum suum rudimentum e hac cellula, matricalem
primariam sistente enatum archegonii basin attenuatam, axem
sequens, p e rfo râ t, inque receptaculum i. e. caulis ap ic em , cui
archegonia in s id en t, descendit eique pali ad instar s e s e infigit.
Keceptaculum sua vice sursum extenditur atque pcripodium illud
elformat quod bryologi vaginulam nominant. Fructus embryo tali
modo cauli infì.xus, inque ejus parenchymate ad succos hauriendos
tanquam rad ic an s, vegetatione apicali inox sensu contrario prolong
a tu r, et eo m ag is, quam capsula altius pedicellata esse debet.
Parte illa quae seta seu pedicellus vocatur eflbrmata, capsula ipsa
propriam suam inchoat evolutionem.
§. 2. De capsulae evolutione.
Fructus ju n io r, ante capsulae formationem, se tulam , longitudine
pro specie maxime variantem s is tit, cujus apex vegetativus
ex opere celluloso-pulposo viridi cfformalur calyptrulaque obteclus
elementa prima sporothecii futuri fovet. Ad quod evolvendum apex
laudatus intumescit cellulaeque, quibus componitur tam repente mul-
tiplicantur ut, paucis diebus p ra eterlap sis, fructus pars illa quae,
maturitate p e rfe c ta , capsula seu theca dicitur, formam suam exte-
riorem induens conspiciatur. In hoc aetatis tem p o re, capsula tota
parenchymate succulento impleta re p e r itu r , cujus stratum cellulare
tertium, quartum, quinlum vel sextum. ab externo procedens, stra tum
illud constituit, c quo, cellularum divisione simplice, duplice vel
triplice, cellulae o riuntur quae sporarum matricales dicuntur. Pauci
reperiuntur musei, et illi solummodo qui in magna muscorum cohorte
locum infìmum te n e n t, quorum totum capsulae internum parenchyma
sporogenum efficitur (in E p h em eris ), vel in quorum parenchymate
c apsulari, e paucis laxissimis cellulis composito, una
tantum cellula sporagena invenitur Qn Archidio).