§. 3. De Foliis.
Omites liaclettits observati Musei foliis distinctis reg ulariter
elformatis iustrueti reperiuntur.
Folia horizontaliter, ra riu s oblique, rarissimo verticaliter cauli
inserta sunt. Collocatio eoritm semper alternans , id e st spiralis,
secundum phyllotaxis leges, nec opposita nec verticillata, rep eritu r.
Folia disticba ( ‘4 ) duas scilicet series verticales siste n tia , rarius,
tristicba (% ) frequentius, pcnta- et octosticba (% , % ) frequentissime
o c cu rru n t; caeteruut folia secundum ordines
disposila baud ra ra su n t, ut et folia dispositione Y,, , Y ,.,
Vil J * */>9 5 Vio
Ordines normales unum in alterum sine prosenthesi tran seú n tes
in plurimis speciebus depreheiiduntur; sic tristicba folia pen-
tasticha et dehinc octosticba fiiint, ut et octosticba pentasticha et
pentasticlia tris tic b a , vera disticba contra constantiores sunt et
ra ro mutantur. Folia ejusdem axis semper homodroma rep eriu n tu
r , axium diversarum antidroina; quo fit ut folia ramea caulinis
semper fere antidroma conspiciantur.
Foliorum ordinatio liaec regularis primo intuitu plus rainusvc
distincta apparet. Folia bise ria ta , trise ria ta , quinqueseriata sunt,
cum imbricatioue. mutua series verticales 2, 3 , 5 , distincte promin
entes efficiunt. Sic in Eustichio et Distichio folia pulcherrime
biseriata videbis, in Fontinali antipyretica inque Meesia tristicha
triseriata , quinqueseriata in Conoslomo, in amentulis masculis Sphag-
norum pliirimorum. Bi-tri-quinque-faria dicuntur folia quorum im-
bricatio sp iraliter procedit (caulis torsione vel parastichis ortho-
sticha velanlibus, vel perturbantibus) pluresque lineas spirales circa
caulem circumscribit eumqiie spiraliter angulosum re d d it, ut
cxempla in Grimmia fu n a li, atque to rquata, in Anoertangio comp
a c to , saepeque in Sph a g n i a cu tifo ln amentulis prostant.
Folia omnium Muscorum sessilia sunt caulemque basi sua plus
minusve amplectuntur: non pauca margine decurrunt (folia decur-
re n tia ), unde caulis angulosus vel alatlis v idetur, ut in Mnio serra
to , in Bryo D u ra lii et niultis aliis. Omnia, quamvis einortua,
doñee corruptione consumuntur, porsistunt; haud raro costae solae.
spinulis haud dissimiles, in caule annosiore residuae inveniuntur.
Quoad intervallia quibus folia in te r se remo v en tu r, distantia
vel remota dicuntur folia ilia quae tota sua longitudine vel magis
a se invicem distant; confería cum interstitia tam brevia sunt, ut
caulis ab ipsis foliis fere occultetur; imbrícala ea vocamus quae
confería et erecta tegiilarum ad instar sese pro parte contegunt;
fasciciilata si plura ex eodem fere puncto prodire videntur et pa-
rallelam directionem se rv an t; a pp ro x ima la medium ten en t inter
remota et conforta.
Foliorum directionem non minus variabilem invenies quam
eorum ordinationem atque dispositionem : sursum adpressa vocantur
cum cauli tota longitudine approximala su n t, erecto-patentia
cum ab eo sub ángulo 1 0—25® sese rem o v en t, patenlia angulum
2(3—4 3 ® el'ficientia, p a tu la quorum angulus magis patens medium
tenet inter 46 et 90®, patentissima et h orizonlalia quae sub án gulo
90® horizontalem tenent directionem; divaricata infra hori-
zonlein decurva, deflexa angulum 170® sistentia, retrorsum appressa
cauli deorsum approximala, assurgentia e basi fere horizontali
arcuatim e re c ta , homomalla tandem vel secunda ubi omnia
ad unum latus convertuntiir. Folia torquescentia illa sunt quae se
sinistram dextramve versus convolvunt; tortuosa, c ir r k a ta , circin
a ta , c rísp a la , quae non tantum superficie sed etiam marginibus
et apice gyris contorquentiir et diversis modis c risp an tu r, quod
praecipue exsiccatione eificitur.
Foliorum directio statu sicco et húmido valde diversa esse
solet: folia humore patula et divaricata haud raro siccitate erecta
rep e riu n tu r, patentia imbricata et imbricata patentia, s trid a convoluta,
c irrh a ta , crispata, plana complicata fiunt, laevia c o rru g a ta ;
l'olia sicca saepe sinistram rarius dextram versus torta et contorta
inveniuntur u t in B ryo torquescenle vel torquescendo - imbricata
spiramque elegantem circa caulem describentia.
Forma inter se multo minus discrepant muscorum folia quam
plantarum proceriorum, composita enim in hae familia omnino de-
sidcrantur, laciniata, lobata, pinnatifida pariter desimi, semper contra
simplicissiina inveniuntur. Caeterum formae, modi, gradusque
omnes, qui inter linearem et rolundam circumscriptionem fingi
possunt et ex una in alteram transitum adumbrant, in muscorum
foliis spectantur. Subrotimda et suborbicularia sunt in B ryo c y -
clophyllo, in Almo punctato et subgloboso, cordata in Alyurella in
Hypn. (Rhynchosteg.) rusciformi et filicina, triquetra in Hyocomio
friquefro e t brevirostri ubi e basi latiore latera ad angulum acutum
linea recta co n cu rru n t, ovata- e basi rolundata apicem obtusum