rV-.
capsula si linea ([uae e am , axis in s ta r, p e rcu rre re fingitur, infra
perpendicularis apicem sensim in cu rv a tu r, quod capsulam uno
latere convexiorem quam a lte ro , atque operculum obliquum efficit,
ut in Dicranis plurimis, in magno B ryo rum et Ilypnorimt numero
e tc .; re cu rra si e basi obliqua sensu opposite incurvatur ut in
B ryo (Web .) crudo, in Pohlia campylotheca, Mielichhof. basilari
ct campylotheca (ex o t.); arcuata cum utraque latera incurvatur,
ut in Dicrano undulato, robusto, in Thuidio abietino, B landowii etc.
Hae sunt praecipuae capsulae formae, et si aliae dantur quae
nominibus compositis designamus, has explicare haud opus est,
cum ex ipsa nominis compositione satis cognoscendae sint.
Quod autem de capsulae forma diximus, tantum de capsula,
verum maturitatis gradum adepta, va le t; nam post operculi lapsum
sporarumque emissionem haec omnia mutantur. Operculo, p ra e primis
majori,, delapso capsula plus minusve truncata evadit, ut in
P o ttiis , Orthotrichis, Grimmiis e tc ., et cum capsula ipsa evacuala
ex sicc atu r, formas a primitivis diversissimas induit. Superficies,
quae antea glaberriraa nitidaque erat, vel corrugatur, ut in pleris-
q u e , vel deprimitur excavaturque ut in Bu xb a um ia a p h y lla , in
Polytrichis, vel sulcas magis minusve profundas amittit, ut in omnibus
fere Orthotrichis atque Ulotis, in Bartramiaceis ; contractione
longior atque angustior fit in Orthotrichis pluribus ct nonnullis
aliis, b revior atque latior in Pottia min u tu la , in Physcomitriis, in
Splach n a c eis, in Climacio e. c. ; m his orificium conspicitur co -
arctum, ut in B a rtram iis, in Viola Lu dtviyii, DrummondU, co a rc -
ta to , in illis dilatatum, ut in Physcomitrio sp h a e rico , in Pottia
subsessili, eustomate, in Grimmia anodonte, a p o c a rp a , et sub ore
stra n g u la tum, in Ulota crispa et crisp u la , in Orthotricho affini,
in B ryo n u ta n te , p seu dotriquelro, turbinalo et multis aliis Bryis,
in Thuidio tamariscino, delicatulo in Hypno CAmblystegio) serpente,
in Rhynchostegio demisso. Hoc tempore color capsulae non minus
mutatur quam forma; viresccns nempe lu te sc it, liiteus fuscescit,
rufus brunneus vel castaneus evadit, castaneus atralus efficitur,
purpureus in badium vel spadiceum transit. In aliis aliae roperi-
u n tu r mutationes, quas omnes hic en umerare et (leseriberc nimis
longe et vix operae praetimn esset.
Si ad capsulae directionem respicies, eam pro ra riis speciebus
variam videbis. E re cta dicitur, si pedicelli directionem verticalem
servai ut in plurimis Pottiaceis, in Physcomitrio p y rifo rm i et
sphaerico, in Climacio, in plurimis Hypnaceis quarum capsula
vulgo erecta est quamvis curvata conspiciatur i. e. a basi erecta
ad latus leniter curv ata; cernua dicitur cum unacum collo a v e rticali
linea ángulo acuto declinai ut in Ceratodonte p u rp u r eo , in
Desmalodonte c e rn u o , in Conostomo boreali; inclinata si ángulo
4 0—85" a verticali déclinât, ut in B ryo (Web .) longicollo, crudo,
in Aulaconmio a n d ro g y n o , in te r cernuam et horizontalem d irec tionem
valde ambigua; horizontalis si horizontei/i versus spectans
angulum rectum cum pedicello efficit ut in Mnio h o rn o , ortho-
rhyncho, in Polytricho pilifero post operculi lapsum ; nutans si pedicelli
curvatura angulum recto minorem efficit ita ut capsula
terrain oblique ad.spiciat ut in B r y o n u ta n te , caespiticio, in Mnio
spinoso, p u n c ta to , Timmia megapolitana et a u striaca; péndula
cum penduli in star verticaliter a pedicelli extremitate dependet ut
in Bryo p én d u lo , versicolore, in CincUdio stygio e tc .; demissa
dicitur capsula cum pedicellus, colli cygnei instar c u rv a tu s, eam
usque versus vel in te r ipsa folia comalia demittit, ut in Oreade,
in Grimmia pu lvin a ta , trichophylla, fu n a li e. a., in Zie ria demissa,
in Breutelia arcu a ta ; deflexa, i. e. subito demissa, ita ut subverti-
caliter descendat, in Campylopodis speciebus etc. ; ascendens cum
e pedicelli curvatura e rig itu r ut in Grimmia p u lv in a ta post spora-
rum emissionem. Caeterum capsulae directio adeo pro variis maturitatis
g radibus, pro localitatis expositione v a ria t, u t saepe de
ea nil certi statui possit. (Vide Icon. Tab. XI.)
§. 5. De pedicello.
Pedicellus {seta Diu..pedunculus Barn. th ecaphorusEm .), capsulae
appendix basilaris attenuatus, in omnibus muscis, si paucos abnormes
excipias, a d e s t, interdum tamen, ut in Ephemeris, in Orthotrichis
et Grimmiis nonnullis, in Hedwigia, Cryphaea, F o n tin a li, adeo
brevis, ut oculos fere etfugiat et capsula sessilis dicatur. Plerumque
autem longe eminet, nec ra ro caulem longitudine multoties superai
ut in Splachnis, in Fu n a ria hygrometrica in multis B ry is e. a.
vel etiam longissimum aequat ut in Meesiis, in Polytrichis etc.
Forma pedicelli in tota muscorum familia eadem est. Nempe
fili instar extenditur aequalis ubique diametri apice sensim vel plus
minus subito in c ra ss a ti, ut ad capsulam ipsam transitus efficiatur,
rigidi, ela stici, ra ro subcarnosae co n sisten tiae , et ad superficiem
plerumque glaberrimi. Plerumque diximus, nam exempla contraria