666 V E S ^ iL l l , V E C0 X T 0 X15
quum inuicem diuelluntur, etiam in non praegnantib us uaccis S e capris mira
uenarum arteriarumque occurrit' fenes&implexus,longèquàmin mu. , SpJ
lieribus mamfeftior, & fané eiufmodi, ut interior fundi uteri tuniqa nonim- “'“J
meritò uenoiàe tuniche nomen à quibuidam obtinuiflè uideatur. Teftes (iJn®
' his animalibus confiftunt ad uteri latera, mox fub dpicibus illis, inftar cornu 5 ‘ > h
arietis intortis. Venarum arteriarumque teftes & uterum adeuntium or-
tus ac duftus, cum muliebri fabrica ferè refpondet, S e 2 uaforum à tefìibus < >,g I
femen deferentium par quoque eft ratio: nifi quòd in uaccis & capris ipiò-
ruminfèrtioin uteri cauitatefit manifeftior,fàciliusque fpecillum quàm in
muli’eribus admittat. Canes porrò,& fues,uteri” ceruicem ad ofsis facri ut i
qué cum lumborum uertebris connexum, etiam habent porre&am : ipilus
autem fundus,non duorum digitorum, fimul aliquandiu commiflòrutn, re- i
fertimaginé:uerùmmoxàfuo‘initioin'Iduaspartesitabipartitur,acfi duo < afcj
extenfi eflènt digiti,ab inuicem didufti,&fènfim in mucronem aiti. Verùm £¿'9
interim aliàsnufquam innon praegnantibus uelutiin gyrum conuoluti,ac |
proinde reftioris quodammodo cornu imaginem exprimentes: quum ta- j
men fcetus multi iniingulis partibus ièriatim contmentur,partes iftae prì- ]
mùm fiirfum, & dein deorfum, inteftinorum quafimodo, implicantur, ob- I
liquantur'ue.Duaehae fundi partes,unum communeobtinent'orifìcium,in
elatiorem ceruicis fedem pertinens : fingulaeq; duobus conftant1 inuolucris, fi j
ièu tunicis :s interiore fdlicet una ac peculiari, dein una" exteriore, à perito- »>?» \
naeo pronata,quod fuos l proceffiis extenori partium lateri ofFert, S e dein eos ’
tanquam ad inteftinum fingulis partibus obuoluit. adeò, ut duae fundi par-1W 1
tes, nullo ferè interuallo communem habeant tunicam exteriorem. His ani- ¡'$L |
malibus* teftes ad elatiorem fedem,mucronemq; duarum fundi partium col
locantur,&' uajorum par quodammodo eft undiq; cum uaccis feries. quan-1 j
quam interim caninus uterusea infiiis cauitatibusnonproponattubercula, !,lj i
quae uenarum eminentijs comparatur, quibus iànguis ex ano nonnunquam I
rn J c cm jh t, defluii. Quumitaq; caninumuterum,&uaccinum,&muliebré(nequidde I
l u t r i afinino,aut equino,quorum Galenus nò meminit,dicam) fimul inlpeftioni, I
nm fiiw ffi. quemadmodu ego in fcholis tacere còfueui,adhibebis, cuperem fané diligen- I
terexpédi,numGalenusmuliebréuterumunquàiècuerit,fiue librosdeVfu 1
partium, praecipuè autem decimumquartù & decimumquintù, fiue librum |
de Vteri diiìè£t.euolues.& quia longum eflèt, à me omnes còiefturas, quibus 1
s z fm . idauguror,perfequi,aliquotduntaxatadijcià.Galenusitaq;uterifitumfìctra 1
dir,ut iùo fundo uefica prorfus excedat,& ueluti in lumbis cótineatur,tenui- j
busq; inteftinis cótermmus fit. quod ut demuliebri uteroparùuerè eft after- j
tum,utpote qui ad facri ofsis cum lumboru uertebris còtextum nò pertingit: j
itadeuaccino reftè profertur,eò ufq; in peritonei cauitaté,atq; diximus,con- I
B x jim J ijim . fcendéte.Dein etfi muliebris uteri fundus unico tantu donetur finu,Galenus j
duos tameniuo utero tribuit,tum i^pius quado uterum deicribit, tum etiam 1
quum in libris de Part.ufu rationes texere conatur,quàobrem in dextris fedi- 1
bus mares,in finiftris foeminq,ex Hippocratis placito,magis còcipiantur. Tue j
enim aflèrit uteru eflè geminu,& duos finus duosq; ueluti uteros in una cerui j
cem celiare. Ac proinde fi Galem mente in hoefinuum numero pulchrè ailè
quemur,& caprini muliebrisq; uteri hac in parte dilcrime nos nò lateat,facile
còftabit, qui is uera de caprino utero,nò auté muliebri,tradiderit. Verùm in- ;
terim hic ignoro,unde'nam natu fit egregiu illud cómentum,quo in iurifco- ,
fultorumt
Ex ueteri tutti
car um numerotadeopi>
tw
formatifült0fum,&
deinfçholafticorumtheologorum libris,& Alberti illius magni
indorammo de Virorum mulièrumq; iècretis libro, & apudineptifsimum
quendam MiehaelemScotum,&Gentilemnoftrurn,&Nicolum &Mun
dinum,atq; adeò apud mnumeròsetiam Anatomia« legitur, muliebre ute-
ium leptem cellulas feu loculos obtinere : tres quidéin dextra uteri fede ma
fçulis fufclplendis aptos: très auteminfiniftra,foeminis roinhorum medio exiftere, hermaphrodytisq; confecdraxtcuamtos :e ffefep, tqimuuumm u^ m
nien muliebris uteri cauitas,perinde ac ego illam delcripfi,habeat,nihilq; minus
quam huiufmodiloculos feu finus oftendat. Verùm hos eum in modum
eflmgere, quibufdam non fat uifiim eft : imo infuper feptem illos finus (quos
&fcrobes uocant) decerugofos obtinereinflexus affirmant: & feptenas qui-
dem fcrobes, rugas autem feptuag.nta enumerantes, totidem fimul concipi
polle foetus contendunt:parum per Iouem in hominû,multoq; etiam minus
in brutorum, quæ plures fimul fcetus utero plerunq; gerunt,ie£tionibus uer-
lati At quia Galenum harum nugarum autorem neutiquam fuiffèmihi per-
luadeOjdemceps ìpfius expendamus de uteri tunicis enarrationem quæ uac- W ß
tinum etiam uterum ab ilio potius qudm muliebrem deferiptum atteftatur " '^ 7
Interiorem namq; tunicam, geminam eflefcribit.-exterioré uerò unicam & -
ùmpiicem : id non folum numero proponens, uerùm diffiififsimè ita expli-
I can?,ut exteriorem tunicam,quæ àperitonæo pendei,ideo fimplicem e i l e d i
cat,quod fimul utnufque fundi uteri partibus obducitur,easò; pennde conti-
net, ac li ambæ una tantum effent pars: quæ tum primùm gemina occurrit
quum extenorhæc tunica ab interiori” diueftitur, quæ fingulis partibus eft
propria S e peculians. adeò,ut haç occafione maxima & notatu diana lèfe of
ferat in ter capnnu m uterum Se muliebrem differentia: quum interim Gale
nus m libro de Vten feftione, uaccas & capras mulieri fecundùm uterum fi
miles exiftere affìrmet : itaq; plus fatis in tanto, tamq; uario uterorum difcri-
minecomprobet,femuliebréuterumnunquaminfpexiffe. Cæterùmquum
hæcobferuabis,pluresq; comefturas, quibus iftudmeumplacitumcorrobo- T , w T -
rare queas,in Galem delcriptiombus pafsim inuemes : haud prætereundum
eft,quàm Galenus anceps & ambiguus fit, quum Herophili fcripta fuo uacci-
no utero non conuemré animaduertit,&quum Praxagoram & alios quof- f i * * ™ “ " '
dam ab Heróphilo diffentire expendit,quumq;omnesnon eiufdem.anima
lisnarranthiftoriam,&: Galenusdeniq;Herophilo (quemhumana corpora
tecuiile cognouit) m ultis loçis præter fententiam ferè affentitur, non lubens
fané annuenSjà fé muliebrem uterum, etfi illum nunquam uiderat, haud de-
cnbi. Atq; id profeftò pulcherrimè (ne quid de uteri dicam forma,quam Ga
lenuspnmùm rotundam, & dein aliam proporne, &peculianbus uteri mu- M urm l,
jculis,quos uarios S e fibinon uifosfæpiusinculcat) obferuarelicet, quum Ga
l i v T S comuumuteriitaPerPlexèmeminitjUtipfiusenarratio,&òbtufosmu
hebns uteri" angulos exprimât, S e uaccarum abfcedentes à fe inuicem" api- W T . '
ì% tesjcornuum arietum mucronibus fimil]imos,& dein totius canini uterifun
Partes>in fluibus ièriatim foetus reponuntur.Idem in acetabulorum expli-
I ; cat,one Galeno accidere,fequens Capu t oftendet : uti 8 e uenæ illæ &arteriæ
Æ ?U0T infinuant,quas præter haftenusq commemoratas,Galenus utero tri
S „ ^ Slmulatff enim'n W m de Vteri diireftioner uenas &s arterias,quæ una M È È È ifif 4mdem portione teftes, alia uerò uteri fundum adeunt,defcripfit,mox alia
i t. quatuor cómemorat uaià,quibus ex' uenis &arterijs adrenesprocedentibus
m m i originem